Бөлім бойынша жиынтық бағалау №2 Пәні: Қазақ тілі Сыныбы: 6-сынып
1-нұсқа
1-тапсырма
2-тапрсырма Дұрыс жауапқа қосу белгісін қой
Ақпараттар:
|
Дұрыс:
|
Бұрыс:
|
Дыбыс екпіні-сөздегі бір дыбыстың көтеріңкі айтылуы
|
|
|
Сөз екпіні сөздің бастапқы буынына түседі
|
|
|
Сөз екпіні тұрақты емес
|
|
|
Екпін түспейтін сөздер мен қосымшалар болады
|
|
|
Сөз екпіні- сөздегі бір буынның көтеріңкі айтылуы
|
|
|
Жіктік жалғауына екпін түседі
|
|
|
Дыбыс екпіні – сөздегі бір буынды көтеріңкі айту
|
|
|
Реніш, кею, қынжылу сезімдерін дауыссыз дыбысқа түскен екпін білдіреді
|
|
|
Қуанышты көңіл күйді дауысты дыбыстарға түскен екпін білдіреді.
|
|
|
3-тапсырма Сәйкестендір
Сүйінші
|
|
қазақ жастарының дәстүрлі сауықтарының бірі. Үйдің үлкендері жолаушылап кеткенде ауылдың қыз-келіншектері сол үйге жиналып, Бастаңғы жасайды.
|
Ат мінгізіп, шапан жабу
|
|
–сәби қаз тұрғаннан кейін тез жүріп кетсін деген тілекпен жасалатын ғұрып, ырым.
Ол үшін арнайы ала жіп дайындалады. Бұл ала жіп аттамасын деген ұғымнан шыққан. Сол жіппен баланың аяғын тұсап, оны жүріс-тұрысы ширақ әйелге қидырады. Сүріншек, жайбасар адамдарға баланың тұсауын кестірмейді.
|
Тұсаукесер
|
|
қонаққа арналған дәм, мәзір. Дәстүрлі қазақ қоғамында үйге тосын келген немесе арнайы шақырылған қонақтың қадір-құрметіне, жас мөлшері мен туыстық қатынасына қарай сойылған малдың мүшелерінен сыбағалытабақ тартады; қонақасы - қазақша ет; мүше тарту.
|
Бастаңғы
|
|
Құрметті қонаққа, ақынға, батырға, палуанға және сол сияқты елге еңбек сіңірген ардақты, айтулы азаматтарға ат мінгізіп, шапан жабу қазақ халқының ертеден келе жатқан аса лайықты, жарасымды ата салты яғни бұл «батыр», «ақын», «палуан» деген құрметті атақтардан кейінгі берілетін құрметтеу, сый-сияпат, марапат, мадақ (награда) белгісінің айғағы, ең жоғары құрметі ретінде беріледі.
|
Қонақ кәде
|
|
қуанышты хабар әкелушіге берілетін сыйлық. Дүниеге жас нәресте келуін, келін түскенді, алыстағы сағынған адамның келгендігін, жоғары атақ, үлкен сыйлық берілуін, т.б. қуанышты сәттерді алғаш хабарлаушы сүйінші сұрайды. Сүйіншіге бағалы зат немесе ақша береді.
|
Қонақасы
|
|
қонақтың өнерін ортаға салуын сұрайтын салт. Дәстүрлі қазақ қоғамында қонақасы берілгеннен кейін үйге жиналған қауым әңгіме-дүкен құрып, шағын сауық кешін ұйымдастырады. Сол кезде мейманнан қонақ кәде жасауын өтінеді.
|
4-тапсырма
ХІ ғасырда жазылған «Қабуснама» деп аталатын ғажайып педагогикалық кітап бар. Оны Қайқаус деген ғалым 63 жасын да өзінің ұлы Гиланшахқа арнап жазған екен.
– Ей, перзентім, ата-ананы құрметтеудің қажет екендігін ақыл-ой, парасат тұғырынан байқап білгейсің. Өйткені әрбір перзенттің тегі ата-ана ғой. Не үшін ата-ананы құрмет жасаймын деп ойыңа ал ма.
Олар сен үшін ...
Достарыңызбен бөлісу: |
