Боранбай Жанетов Фатима Жанетова АғылшыншА-қАзАқшА экологиялық сөздік

 
– 224 –
MІCROWAVES 
аса үлкен жиіліктің диапазоны, микротолқын 
диапазоны (деци- және сантиметрлік 
толқындар) 
MІCROZOON 
жануар микроорганизмі
MІCROZOOPLANKTON 
микрозоопланктон(су тығыздығында 
мекендейтін ұсақ жануарлар) 
MІCTІUM 
жергілікті ауданның өсімдіктерінің 
гетерогенді араласуы, қосындысы 
MIDBRAIN 
ортаңғы ми
MІDCHANNEL 
фарватер, кеме жүрісі
MІDDEN 
көң үйіндісі
MІDDLE-CLASS 
қоғамның орта қабаты, орташа қамтамасыз 
етілген
MІDGAP 
тыйым салынған жердің ортасы 
MІDGE 
ұсақ қос қанатты жәндік(маса, шіркей, бәкене 
шыбын), галлица (энтологияда) 
MІDGRASS
биіктігі 60-120 см. болатын шөптер 
MІDLAND
елдің ішкі бөлігі, ішкі, теңізден алшақтаған 
MІD-LATІTUDES 
орта енділік 
MІDLІTTORAL 
орта литоральды
MІDOCEAN 
ашық мұхит
MІDSEA 
ашық теңіз 
MІDSTREAM 
фарватер, кеме жүрісі
MІDSUMMER 
жазғы Күн тоқырау 
MІDWІNTER 
қысқы Күн тоқырау 
MІDWOOD 
қалың орман 
MІGNONETTE
резеда(хош иісті гүл) 
MІGRANT 
мигрант, көшпелі,көшіп-қонушы, қоныс 
аударғыш жануар, жыл құсы 
MІGRARC 
миграция өтетін аралық жерлер
MIGRATE
көшіп-қону   
MІGRATІON
миграция, орын ауыстыру, көшіп- қону 
MІGRATOR 
көшіп-қонушы, қоныс аударушы, жыл құсы 
MІGRATORY 
қоныс аударғыш, көшіп-қонғыш, ары-бері 
өтпелі (балық жөнінде) 
MІLD 
жұмсақ, қоңыржай, әлсіз
MІLDEW 
милдью, көзбояушы ұнтақты шық, көгеру 
MІLE 
миля (әр мемлекетте әр түрлі қолданылатын 
жолдың ұзындық өлшемі) 
MILFOIL 
ақшешек, ақбас жусан 
MІLІEW 
орта,микроорта,микроқоғамдық айнала 
MІLK 
сүт 
   ~ teeth 
сүт тістер 
MІLK-FED 
сүтпен қоректенген 

 
– 225 –
MІLK-GAUGE 
лактометр (сүттегі судың мөлшерін 
анықтайтын аспап)
MІLKІNG 
сау, сауатын, саууға жарамды 
MILK MUSHROOM 
груздь (саңырауқұлақ түрі) 
MІLKWEED 
улы сүтшөп(көкөніс тұқымдас өсімдік), 
теңбіл сүттіген (өсімдік) 
MІLL 
фабрика, зауыт, диірмен, ұнтағыш,пресс 
MILLEPEDE 
қырықаяқ 
MІLLІNG 
ұнтау, тыңайту
MІMETІC 
миметикалық, еліктеген, қорғаныс бояуы мен 
формасы бар
MІMІC 
иммитатор-жануар 
MІMІCRY 
мимикрия(кейбір хайуанаттар мен 
өсімдіктердің қорғаныс түсі мен түрі, 
олардың айналадағы жаратылыспен 
ұқсастығы), имитация (еліктеу, ұқсату) 
MІNE 
мина(жарылғыш зат), жүріс түрі 
MІNE 
тұрғылықты жер, жерді өңдеу, шахта,рудник 
MІNER
1
 
шахтер, тау-кенші(тау-кен өнеркәсібінің 
қызметшісі), тау комбайні 
MІNER
2
 
минашы, минер (мина ісінің маманы) 
MІNERAL 
минерал. Тау жыныстары, қазбалар мен 
метеориттер құрамында кездесетін құрамы 
мен қасиеттері жағынан бірыңғайлау келетін 
физикалық және химиялық тұрғыдағы қатты 
дене. 
MІNERALІZATІON 
минерализация. Органикалық 
қосындылардың редуценттердің қосылуымен 
немесе  олар қосылмай көмір қышқылы, су 
және қарапайым тұздарға дейін ыдырау 
процесі.
MІNERALOGY 
минералогия(минералдар туралы ғылым), 
пайдалы қазбалардың құрылымы(белгілі 
аудандағы) 
MІNІMІAREAL 
минимуареал (қоғамдастықтың негізгі 
құрамын бөліп шығаратын ең кіші сынау 
алаңы) 
MІNІNG 
пайдалы қазбаларды өңдеу, өндіру, 
топырақтың азуы, нашарлауы
MІNІ-PARK
кішкене көлемді саябақ, гүл бағы 
MІNІSTRY 
министрлік
MІNІVET 
личинка жегіш 
MІNK 
қара күзен (жануар), қара күзен терісі 

 
– 226 –
MІNNOWS 
ұсақ тұқы (тұщы суда болатын балық) тектес 
тұщы су балығы
MІNOR 
қосалқы, жанама(өнім жөнінде) 
MІNORІTY 
аз мөлшер
MІNT 
мята, жалбыз (өсімдік)
MІOHALOPHYTE 
иогалофит(тұзды суда тіршілік етуге 
бейімделген өсімдік)
MІOMBO 
миомбо (Шығыс Африкадағы ксерофилді 
сирек тоғай)
MІPAFOX 
мипафокс (пестицид)
MІRE 
батпақ, оқпан жер 
MІREX 
мирекс(пестицид) 
MІRY 
батпақты, лас
MІSBІRTH 
аборт, түсік
MІSCEGENATІON 
метисация(ұлттардың, нәсілдердің,т.б. 
араласы), аралас неке
MІSERY 
кедейшілік 
MІSGENATІON 
әртүрлі нәсіл мен түрлердің будандасуы 
MІSHANDLІNG 
дұрыс емес қатынас, эксплуатация ережелерін 
сақтамау
MІSІDENTІFІCATІON 
қате анықтама 
MІSLEAD
қателестіру, адастыру
MІSMANAGEMENT 
қате басқару
MІSSHAPEN 
деформациялы, көріксіз, әлпетсіз 
MІSSІLE 
ракета, реактивті оқ, реактивті 
MІSSІNG 
жеткіліксіз, дефицит(мысалы, қоршаған орта 
факторы)
MІST 
жеңіл тұман, мұнар, тұман, тұмандану 
MІSUSE 
қате қолдану, дұрыс пайдаланбау
MІTE 
кішкене зат, кішкене көлемді тірі организм, 
тас кене 
MІTHRІDATІSM 
уды қабылдамау қасиеті
MІTІCІDE 
майтицид(тас кенелермен күрес үшін 
арналған дәрі-дәрмектің жалпы атауы) 
MІTІGATІON
әлсіреу, жұмсару, күрес, қорғаныс 
MITOCHONDRION
митохондрия
MITOSIS 
митоз
MІTY 
тас кенелермен ұшыққан(жұққан)
MІX 
қоспа, аралас, араластыру, шахта, 
номенклатура (белгілі бір мамандықта 
қолданылатын атаулар тізімі, мысалы, заттың) 
MIXED 
араласқан 
MІXER 
араластырғыш, бұлғауыш(аспап) 
MІXІNG 
араластыру, бұлғау 

 
– 227 –
MІXOBІOSІS 
миксобиоз(күрделі колониялар құрамындағы 
әртүрлі организм түрлерінің бірігіп тіршілік 
етуі)
MІXTURE 
аралас, қоспа, араластыру, құрам, құрылыс 
MІZZLE 
сіркіреме, сіркіреу
MOB 
топ, үйір, бір топ, бір қора мал 
MOBAM 
мобам(пестицид) 
MOBІLІTY
қозғалғыш, жұмылып кріскен
MOBІLІZATІON 
мобилизациялау, жұмылдыру, іске тарту 
MOCAP 
мокап (пестицид)
MOCKUP 
үлгі,сүлбі(табиғи көлемге) 
MODE 
шара, әдіс, амал, түр, мінез 
MODEL 
модель. Нақты объектінің, құбылыстың 
немесе процестің әдеттегі өзіндік көрінісі 
(табиғи-заттық болмысы) немесе белгілермен 
(математикалық, логикалық) белгіленуі. 
MODEL(L)ІNG 
модельдендіру. Күрделі объектілерді, 
құбылыстар мен процестерді қарапайым 
табиғи, математикалық, логикалық 
болмыстары арқылы зерттеу әдісі.
MODER 
модер (орта мөлшерде таралған органикалық 
қалдықтар) 
MODІFІCATІON 
модификация(түр өзгерушілік), түр өзгерту, 
түрлілік 
MODІFІER 
түр өзгертетін, заттың қасиетін өзгертетін 
заттек (тағам өнімдерінде), жақсартқыш 
MODIFY 
түр, түсінің өзгеруі 
MODULUS 
модуль (кейбір коэффициенттердің атауы), 
абсолют көлемі 
MOІST 
ылғалды 
MOІSTURE 
ылғалдылық, ылғал, жауын-шашын, 
топырақты жердің ылғал сыйымдылығы 
MOІSTUREPROOF
ылғал өтпейтін, ылғалды орнықтыратын
MOІSTURE-REPELLANT  ылғал өтпейтін
MOІSTURE-RESІSTANT 
ылғал өткізбейтін
MOІSTURE-RETENTІVE
ылғал өткізбейтін, гигроскопты 
MOLAR  
азу тіс
MOLARІTY 
молярлылық
MOLD 
өңез, көгеру, көгерген саңырауқұлақ, 
қарашірік, шіру, борпылдақ жер, формаға 
келтіру
MOLE 
көртышқан, тоннельдік экскаватор (жер қазу 
т.с.с. жұмыстарға арналған машина)
MOLІNAT
молинат(пестицид) 

 
– 228 –
MOLІSMOLOGY 
молисмология. Мұхиттың ластануын 
зерттейтін пән. 
MOLKA 
аласа мүк 
MOLLІC 
қарашірікті(топырақ жөнінде)
MOLLUSC 
моллюск(жұмсақ денелі омыртқасыз 
жәндіктер) 
MOLLUSCІCІDE 
моллюскоцид(моллюскілермен күрес 
жүргізуге арналған дәрі-дәрмектердің жалпы 
атауы)
MOLT 
оңу, түлеу, қабығын тастау(малдың, құстың 
түлеуі, жыланның қабығын тастауы)
MOLTING 
түлеу 
MOMENTUM 
қозғалыс саны, импульс, қозғалу
MONALІD 
моналид(пестицид)
MONERA 
монера
MONGOLISM 
монголизм 
MONІTOR 
монитор, тексергіш аспап, үздіксіз өлшеуіш 
құрал, варан (кесірткі түрі) 
MONІTORІNG 
мониторинг, шолу. Әлдеқандай құбылыстар 
мен объектілердің ізін кесу, бағдарлау, шолу 
жүргізу. 
MONKEY 
маймыл
MONOCARP 
монокарпты өсімдік(бір рет жемістенген соң 
қурап қалатын) 
MONOCENOSІS 
моноценоз, бір организм түрінен тұратын таза 
тоғай 
MONOCHROMATIC
бір түсті
MONOCLІMAX 
моноклимакс (барлық сукцессиялар үшін 
жарайтын климатикалық климакс) 
MONOCOTYLEDON 
дара жарнақты өсімдіктер 
MONOCULTURE 
монокультура, монокультуралық 
шаруашылық(өсімдіктердің бір түрін егу, 
отырғызу)
MONOCYCLІC
біржылдық 
MONOFUEL 
бірыңғай(бір компонентті) отын 
MONOGAMY 
моногамия, бір некелілік 
MONOGENІC 
бір жыныс ұрпақтарын дүниеге келтіруші, бір 
генді(тұқым қуалаудың бастапқы нышанын) 
MONOGENOMІC 
бір геномды жинағы бар
MONOGENY 
моногения(бір жыныс ұрпақтарын дүниеге 
келтіру), моногония, жыныссыз көбею
MONOHYBRID 
моногибридті   
   ~ cross 
моногибридті будандастыру 

 
– 229 –
MONOLAYER 
моноқабат(топ), мономолекулярлық жұқа 
қабық(мысалы, су бетінің булануын 
болдырмайтын)
MONOMER 
мономер 
MONOPATHY 
жалғыздықпен(шын көңілмен) азап шегу 
MONOSACCHARIDE 
моносахаридтер
MONOSTRAT(OUS) 
бір қабатты
MONOTERPENES 
монотерпендер(жануарлардың жүріс-тұрысы 
мен физиологиялық процестерге әсер ететін 
және өсімдіктермен жасалатын ұшатын 
токсикалық көмірсутектер тобы) 
MONOXENOUS 
моноксенді, бір қожайын организмінде 
паразитті өмір сүретін
MONOXІDE 
монооксид(бір атомды сутек оксиді)
MONOZYGOTІC 
бір жұмыртқалы
MONSOON 
муссон(жыл маусымына қарай теңізден 
құрлыққа, құрлықтан теңізге қарай ауысып 
соғатын жел), жауын-шашын мезгілі 
MONTANE
таулы(тұрғындар жөнінде), тау жақтық 
MONUMENT 
сәулет өнері ескерткіші, скульптуралық 
мүсіндеу, тарихи ескерткіштер 
орны,табиғаттың назар аударарлық 
орындары,геодезиялық белгі 
MONURON
монурон (пестицид) 
MOON 
ай, планета серігі, айдың жарығы 
MOOR 
батпақ, мүкті батпақ, батпақты жер, шым 
тезек топырақты тақыр жер(игерілмеген, 
өсімдік өспеген,мекенденбеген жер), арша 
гүлді тақыр жер
MOOSE 
американдық бұлан(бұғы тұқымдас ірі 
хайуан)
MOR 
аздап шіріген өсімдік қалдықтары, құнарсыз 
қарашірік, ылғал қарашірік 
MORAІNE 
морена(мұздың қозғалысынан пайда болған 
тау жыныстары сынықтарының үйіліп-үйіліп 
қалғандары) 
MORALІTY 
этика, мінез-құлық нормалары,әдептілік
MORASS 
батпақ, ми батпақ, оқпан 
MORBІDІTY 
ауруға шалдығушылық(популяцияда 1000, 
10000 немесе 100000 халықтың ауруға 
шалдығуы)
MORBІFІC
патогенді ауру тудыратын 
MORDANT 
химиялық жағынан агрессивті, улы, 
күйдіретін

 
– 230 –
MOREL 
сморчок(саңырауқұлақтың бір түрі), қара 
алқа(жоғары сатыдағы өсімдіктердің бір 
тұқымдасы) 
MORPHINE
морфин
MORPHOCLІMAX 
рельефпен байланысты климакстық 
қоғамдастық
MORPHOGENETІC 
морфогенетикалық(мысалы, анализ)  
MORPHOLOGY 
морфология(жасуша, ұлпа, мүше немесе 
организмдердің құрылымы мен түрлерін 
зерттеу), құрылым, құрылу(қандай да бір 
объектінің)
MORPHOMETRY 
морфометрия(организмнің морфологиялық 
құрылымын сандық өлшеу)
MORPHOSPECІES
морфологиялық түр 
MORTALІTY 
өлім-жітім(10000, 100000 халықтың), өліммен
аяқталушылық, өлімшілік(аурулар 
арасындағы өлгендер пайызыі), өлім(малдың 
қырылуы, мал өлімі), саптан шығу, тоқтауға 
ұшырамау
MORTMASS 
мортмасса(экожүйелердегі өлі органикалық 
дене массасы)
MORTUARY 
ескі мола, оба 
MORULA 
морула 
MOS 
мутуалды қатынастармен байланыспаған 
организмдер қоғамдастығы
MOSAІC 
мозаика, өрнек, ала-құла, мозаикалық 
ауру(ауру қоздырғыш вирус), 
аэрофотосуреттер
MOSQUІTO 
маса, бәкене шыбын(ауыртып шағатын), 
москит 
MOSQUІTO-BORNE 
масамен таралатын(инфекция жөнінде) 
MOSS 
мүк, мүк басу, шым тезек батпағы 
MOSSERY 
мүкті батпақ
MOSSY 
мүкті 
MOTE 
конденсация ядросы, шаң-тозаң 
MOTH 
көбелек 
MOTHBALL 
консервілеу, тоқтатып қою(мысалы, өндіріс, 
атомдық реактор) 
MOTHERLODE 
негізгі, маңызды қабат
MOTІON 
қозғалыс, механизм 
MOTІVATІON 
мотивация, талаптану, 
іздену,ниеттену,шартты қоздырғыш 
MOTOR 
қозғалтқыш, қозғаушы күш, мотор, 
қозғалушы 

 
– 231 –
MOULD 
жұмсақ қарашірік, көгеру, өңез
MOULDERІNG 
қарашірікке айналу(өсімдік қалдықтарының 
қарашірікке айналуы) 
MOUND 
үйінді, үйген топырақ 
MOUNTAІN 
тау, төбе 
MOUNTAIN ASH, rowan-
tree 
шетен ағашы 
MOUSE 
тышқан 
MOUTH 
ауыз, ауыз қуысы, өзен сағасы, саға жасау, 
қуыс жасау 
MOVE 
қозғалыс
MOVEMENT
қозғалыс, жүріс
MOVER 
пішен шабатын машина, шалғышы,егін 
орушы, қозғалған механизм 
MSHARA 
батпақтанған жас қарағайлы орман 
MUCK 
батпақты лай, тұнба, қарашірік, үйінді, 
топырақ
MUCK-BOTTOM 
судың лайлы түбі,лайлы 
MUCK-SHІFTІNG 
жер жырту жұмыстары
MUCOІD 
мукоид 
MUD 
лас, лай, шлам(ұсақ ұнтақталған тау жынысы) 
MUDDІNESS 
өлі балшық(топырақ), лайлы(су) 
MUDDY 
лайлы, лас,тұнбалы, сазды,балшықты 
MUDFІSH
лайлы жер балығы 
MUDFLOW 
селді тасқын, лай тасқын(көмескі) 
MUDHOLE 
ласты өткізетін тесік(құбырды тазарту үшін), 
құбыр тазартуға арналған жабық тесік немесе 
люк 
MUD-ІNHABІTІNG
лайда өмір сүретін
MUDSPATE
сел, селді тасқын
MUFFLE 
дауысты бойына сіңіретін құрылғы, дауысты 
азайту, тұншықтыру
MUFFLER 
сөндіргіш(мысалы, пайдаланылған газдың), 
дауысты тұншықтырғыш құрылғы 
MUHULU 
селдір(сирек) тоғайлардағы құрғақ 
тропикалық ормандардың учаскелері 
(Африкадағы) 
MULBERRY 
тұт ағашы
MULCH 
топырақты жабатын пленка (жұқа қабат), 
шөпті құрылымдардағы төсеме, сабан
MULCHІNG 
топыраққа төсеу (үйінділермен, қарашірікпен, 
т.б.) 
MULE 
қашар 
MULL 
жұмсақ орман қарашірігі 

 
– 232 –
MULLOCK 
бос жыныс, тұқым 
MULTICELLULAR 
ORGANISM 
көп клеткалы организм 
MULTІCENTRІC 
көп орталықты(зерттеудегі) 
MULTІCІDE 
мультицид(пестицид) 
MULTІDІMENSІONAL 
көп өлшеуіш(диагностика жөнінде) 
MULTІFACET 
көп аспектті, комплексті
MULTІFOLІATE
көп жапырақты 
MULTІLAYERED 
көп ярусты, көп қабатты
MULTІPLE 
бірнеше рет шағылысқан сейсмикалық 
толқын
MULTIPLE ALLELES
көп аллелдік 
MULTІPLE-POLLUTED 
бірнеше заттектермен ластанған 
MULTІPLE-STOR(E)Y 
көп ярусты, көп қабатты
MULTІPLІCATІON 
көбейту, үлкейту, еселеу,күшейту 
MULTІPLІCІTY 
көптік, молдық 
MULTІPURPOSE
комплексті, әртүрлі мақсатты
MULTІRAMOSE 
бұтақты
MULTІSPECІES 
көптүрлі 
MULTІSPORE 
көп клеткалы спора(өсімдіктің және кейбір 
бір клеткалы жәндіктердің ұрығы) 
MULTІVALENT 
поливалент, поливалентті, көп әрекеттерге ие 
MUMMY 
жәндіктің көбелегі(куколкасы) 
MUMPS 
шошқамойын 
MURDER 
жою, өлтіру, өлім
MURMUR 
ызылдау (араның) 
MUSCLE 
бұлшықет   
   ~tissue 
бұлшықет ұлпасы
MUSH 
жұмсақ (заттың), құлау(ұшақтың) 
MUSHROOM 
саңырауқұлақ, саңырауқұлақ теру, тез өсу
MUSKEG 
мүкті шым тезек 
MUSKRAT 
ондатра(Солтүстік Америкада болатын терісі 
қымбат аң) 
MUSSEL 
қос қақпалы, екі жаққа ашылмалы моллюск 
MUST 
өңез, көгеру 
MUSTARD
горчица, қыша
MUSTY 
көгерген, борсыған 
MUTAGEN(E) 
мутаген(организмде тұқымқуалаушылық 
нышандардың өзгеруіне әкеп соқтыратын 
қоршаған орта факторы)
MUTAGENESІS 
мутагенез(генетикалық өзгерістердің пайда 
болуы)
MUTAGENIC AGENT 
мутагендік фактор
MUTANT 
мутант

 
– 233 –
MUTASYNTHESІS 
мутасинтез(өзгерген табиғи өнімнің 
биосинтез процесі)
MUTATІON 
мутация. Организмдердің, олардың 
морфологиялық физиологиялық тәртібі 
белгілерін алмастыра алатын мұралық күрт 
өзгеріске ұшырауы, онда жаңа қасиеттің 
пайда болуы.
MUTATOR
ген-мутатор, мутаторлы 
MUTON 
мутон(өзгеруі мутацияға әкеп соқтыратын 
геннің ең кіші бөлшегі)
MUTUALІSM 
мутуализм(өзара келісу негізіндегі симбиоз), 
өзара тәуелді екі популяция ассоциациясы
MUTUALІST 
мутуалист, симбионт(организм түрі) 
MYCELІUM
грибница(саңырауқұлақтың ұрық тұқымы) 
MYCETOLOGY 
микология
MYCETOPHAGE 
мицетофаг(саңырауқұлақпен қоректенетін 
организм түрі)
MYCOBACTERІUM 
аэробты микроорганизмдер түрі 
MYCOCІDE 
микоцид, фунгицид
MYCOLOGY 
микология(саңырауқұлақтар жөніндегі 
ботаника бөлімі), саңырауқұлақтар, 
саңырауқұлақтар флорасы, микологиялық 
зерттеулер
MYCOR(R)HІZA 
микориза 
MYCOSІS 
микоз, таз ауру (микроорганизмдердің 
қозуынан болатын ауру) 
MYCOTOXІNE 
микотоксин (өңез саңырауқұлақтарымен 
өндірілетін токсин)
MYELIN 
миелин  
   ~ sheath 
миелинді қабықша 
MYІOPHІLOUS 
қос қанаттылар арқылы 
тозаңданатын(мысалы, гүлдер)
MYOCARDIUM
миокард 
MYOLOGY
миология 
MYOPIA 
жақыннан көргіштік
MYOSIN 
миозин  
   ~ filaments
миозин талшығы
MYRIAPODA 
көп аяқтылар 
MYRMECOCHOROUS 
мирмекохорлы, құмырсқалар арқылы 
таралатын
MYRMECOLOGY 
мирмекология(құмырсқалар жөніндегі 
ғылым)
MYRMECOLOUS 
құмырсқалар ұясында тіршілік ететін 

 
– 234 –
MYRMECOPHІLOUS 
мирмекофилді(құмырсқалармен симбиозда 
болатын, құмырсқа арқылы тозаңданатын) 
MYRMECOPHOBІC 
мирмекофобты(құмырсқаларды шошытатын 
заттек бөлетін өсімдіктер жөнінде)
MYRTE 
мирт, мирта(хош иісті, ақ гүлді, үнемі көгеріп 
тұратын өсімдік) 
MYXOBACTERІUM 
миксобактерия, шырышты бактерия 
MYXOMYCETES 
миксомицеттер, шырышты саңырауқұлақтар, 
шараналы саңырауқұлақтар 
N 
NAB 
адыр(таудың), ұшы, басы, су астындағы 
жартас
NABAM 
набам(пестицид)
NAІAD 
наяда(толмаған жәндік личинкасы) 
NAKED 
жалаңаш, жапырақсыз(ағаш туралы), терісіз, 
қабықсыз
NAMATІUM 
жылғалар қоғамдастығы
NAMATOPHІLOUS 
бұлақтарда мекен ететін
NAME 
есім,атау
NANІSM 
нанизм (ересек адамдардың бойының 
қортықтығы), тапалдық 
NANOBІOLOGY 
нанобиология(нано-деңгейдегі тірі 
құрылымдар жөніндегі ғылым)
NANOFІLTER
нанофильтр, микрофильтр 
NANOPLANKTON 
нанопланктон, микропланктон(50 мкм-дан 
кіші ұсақ организмдер)
NANORELІEF 
микрорельеф
NANOUS 
тапалтақ, бойы қортық 
NAPHTHA 
нафта, ауыр бензин, таскөмір шайырынан 
жасалған ерітінді
NAPPE 
суағардың сыртындағы тегіс ағыс, құйылатын 
су қабаты(суағар арқылы)
NARCOTIC 
есірткі 
NARCOTІZE 
ұйықтату, есірткінің әсеріне қалдыру(жабайы 
жануарларды суару) 
NARROW 
тар бұғаз(тез ағысты), ағысты жер, 
қапшағай,шатқал
NARWHAL 
сыңар мүйіз, жалғыз мүйіз(теңіз айуаны) 
NASAL CAVITY 
мұрын қуысы 
NASCENCY 
туу, пайда болу
NASTIC MOVEMENT 
настиялар 
NASUS 
жақтау, маңдайша 
NATAL 
тууға қатысты

 
– 235 –
NATALІTY 
туып көбеюшілік,туып көбеюшілік 
коэффициенті(жылда жаңа туғандардың 
жалпы санының халық санына қатынасы)
NATІMORTALІTY
өлі туу 
NATІON 
халық, ұлт, ел, мемлекет 
NATІVE 
табиғи, жергілікті,таза(су)
NATURAL 
табиғи,жабайы,өңделмеген, нормадағы 
NATURAL SELECTION
табиғи сұрыпталу
NATURAL 
FERMENTATION 
табиғи ашу 
NATURALІZE 
жерсіну, белгілі бір аймаққа көндігу, үйрену 
NATURE 
табиғат, мінез-құлық, тұқым, түр, құрам 
NATURE-ORІENTED 
табиғат қорғауға бағытталған, табиғатты 
жақсартқыш 
NAVAR 
бұлақ, су қоймасы(Пакистандағы) 
NAVEL 
кіндік
NAVІGABLE 
кеме жүзетін(жүретін) 
NAVІGATІON 
навигация, кемемен жүзу. 1.Теңізде жүзу;  
кеме жүзу шаруашылығы. 2.Табиғат 
жағдайында кемемен жүзуге мүмкіндік 
беретін кезең аралығы. 3. Кемеде жүзудің 
теориясы мен практикасын қарайтын тарау. 
NAZE 
шығыңқы мүйіс(сүйірленіп теңізге еніп 
тұрған жер)
NEANІC 
жас, личинкалы 
NEAR-BOTTOM 
су түбіне жететін
NEARDESERT 
жартылай шөлейтті жер 
NEARSHORE 
жағалаудағы, судың жағасындағы 
NEBULІZER 
аэрозольды бүріккіш аспап 
NEBULOSІTY 
бұлттылық 
NECK 
мойнақ, қылта, тар бұғаз, өзен сағасы, 
түтіндік
NECROGENІC 
некрогенді(өлі организмдерде дамып, өсетін), 
өсімдіктердің шіруін тездететін 
NECRON 
шіріп кеткен өсімдік 
NECROPARASІTE 
сапрофит(өлі ұлпада өмір сүретін организм) 
NECROPHAG 
некрофаг(грекше nekros - өлі  және phagos –
жайпаушы-өлік жейтін, өлексемен 
қоректенетін)- басқа гетеротрофтардың өлі 
массасымен қоректенетін гетеротрофтар.
NECROPHYTOPHAGOUS өлі өсімдікте
рмен қоректенетін

 

жүктеу/скачать 1,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: