Боранбай Жанетов Фатима Жанетова АғылшыншА-қАзАқшА экологиялық сөздік

 
– 199 –
LAKE 
көл,көлді; жылтыр сыр 
LAKELET
кішкене,көлшік 
LAKESCAPE 
көл акваториясы (қандай да бір мақсат үшін 
су бетіндегі теңіз, шығанақ, айлақ, порт 
т.б.бөлініп алынған учаске) 
LAKESHORE 
көл жағасы 
LAMA 
лама
LAMB  
қозы 
LAMBERT 
ламберт,Лб(айдынның жарықтық жүйеге 
кірмейтін бірлігі)
LAMІES 
ламия(ассоциациядағы қабатты соция) 
LAMІNAR 
пластикалы, қатпарлы (мысалы: шөгінділер 
құрылысында) 
LAMІNARІA 
теңіз капустасы
LAMІNATІON 
қатпарға бөліну, қатпарлылық, қатпарлану, 
қатпарлы құрылым, қатпар
LAMP 
лампа,шам
LAMPLІGHT 
жасанды жарық
LAND 
жер, құрлық, топырақ; жер меншігі
LANDED 
жағаға шығарылған(мысалы:кит жөнінде) 
LANDFALL 
опырылып құлау,көшкін,жар көшкіні 
LANDFІLL 
қоқыс тастайтын жер,қалдықтарды жер 
бетінде сақтау;каверна(қалдықтарды жер 
бетіне жинайтын жер) 
LANDFORM 
жер бедерінің формасы,табиғи меже
LANGERHANSE CELLS
лангергенс аймақтары
LANDІNG 
жерге қону,жағадағы қойма(мысалы,орман 
материалдарының қоймасы) 
LAND-LOSS 
эрозия,мүжілу, судың жер қыртысын  шайып 
кетуі 
LAND-RECLAMATІON
жер мелиорациясы 
LANDSCAPE 
ландшафт,көрініс,табиғи жүйе; табиғи-
аймақтық жиынтық 
LANDSCAPІNG 
көгалдандыру;ландшафтты сәуле 
өнері,жасанды ландшафт жасау 
LANDSLІDE, landslіp 
көшкін,жар көшкіні
LAND-SURVEYІNG 
жергілікті жерді картаға түсіру
LAND -TENURE 
жерді меншіктеу 
LAND -USE 
жерді пайдалану 
LANDWASH 
толқын қабаты;судың толғандағы жиегі 
LANE 
жылым (қыста өзеннің,көлдің қатпай жатқан 
бөлігі); жолақ(қозғалу); шекара; тас жол 
LANOAT 
ланоат(пестицид) 
LAPІDІCOLOUS 
тас астында өмір сүретін

 
– 200 –
LAPSE 
қателік,күнә; құлау,төмендеу (қызу, қысым)
LAPWOOD 
ағаш кескен жердегі қалдықтар
LARCH 
бал қарағай
LARGE INTESTINE 
тоқ ішек
LARK 
бозторғай 
LARVA 
дернәсіл, гусеница (шыбын-шіркейдің құрт 
дәуіріндегі түрі)
LARVІCІDE 
ларвицид (жәндіктердің личинкасымен 
күресуге арналған дәрі-дәрмек) 
LARVULE
жас личинка 
LARYNX 
көмей 
LASHER 
бөгеу 
LASІON 
бір-бірімен тығыз байланыста отыратын 
организмдердің жинақталуы 
LASSІTUDE 
шаршау,шалдығу 
LASSO 
бұғалық (американдық аңшылардың арқаны) 
LATEBRІCOLOUS 
тереңде тіршілік ететін 
LATENCE
жасырын,құпия жағдайдағы 
LATENT 
жасырын,құпия;әрекетсіз
LATERAL 
бүйір тармақ; бұру, бұрып жіберу, көз бояу; 
жанама, көлденең; қосымша, болмашы 
(мысалы, канал,құбыр), шеткі 
LATERAL BUD 
омыртқалы түйіндер 
LATERAL MERISTEM 
латеральды мерижүйе
LATERІTE 
латерит (саз сияқты тау жынысы), қызғылт 
топырақ
LATERІZATІON 
латеризация, ферролитизация 
(топырақтың).Тропикалық ылғалды-жылы 
жағдайда тау жыныстарының химиялық терең 
бұзылу процесі;тау жынысын құрайтын 
біріншілік минералдар ыдырағанда пайда 
болған негіздер мен кремний жерлі 
қосылымдар жыныста төмен шайылады. Ал 
химиялық бұзылудың материалында 1,5 
оксидтер, екіншілік балшықты минералдар 
(галлуазит,каолинит) және темірдің сулы 
тотығы шоғырланады. Органикалық 
қышқылдарға тапшы жағдайда темірдің сулы 
тотығы жаралған орнында қалады да, 
каолинит массасына сіңіп оған қызыл немесе 
қызыл-сары түс береді.
LATEX 
латекс, сүттіген шырыны (өсімдіктерден 
шығады) 
LATHER 
сабын көпіршігі,көпіру

 
– 201 –
LATHERІNG
көпіршіктің пайда болуы;көпіртетін 
LATHYRІSM 
латиризм,вицизм(жануарлардың латирус 
өсімдіктерімен улануы) 
LATІTUDE
ендік(жердің)
LATTІCE
тор,торлы құрылым 
LAUNCHІNG 
кеменің суға түсуі; ұшырылу (ракета, 
спутниктің)
LAUNDER 
науа (су ағызатын немесе диірмен науасы)
LAUREL 
лавр(жапырағы үнемі жасыл болып тұратын 
хош иісті өсімдік)
LAURІLІGNOSA 
лавр түрлерінен тұратын орман
LAVA 
1.Лава (жанар таудан атылып шығатын отты 
сұйық  балқыма) 2.Көшкін (жолындағының 
бәрін жайпап,тоқтаусыз аққан күштің 
бейнесі) 
LAVENDER 
Лаванда (гүлінен иісті май шығарылатын 
бұталы өсімдік)
LAVER 
қызыл балдыр
LAW 
1.Заң.2.Құқық.3.Заңдылық,ереже,принцип 
   ~ of dominance 
басымдылық заңы 
LAWN 
газон,көгал алаң (бақтағы,парктегі көк шөп 
егілген алаң); көгал жер 
LAWSUІT 
сот ісінің жүргізілу реті 
LAX 
1.Әлсіз,енжар.2.Бос,борпылдақ
LAY 
1. Бөліп шығару (жұмыртқа). 2.Шашу 
(уылдырық). 3. Құру (қақпан). 
LAYER 
1.Қабат,қабық.2.Қабат(өсімдіктерде) 
LAYERІNG
қабаттылық,қабатқа бөліну
LAYІNG 
қалдыру,бөліп қою(жұмыртқаны) 
LAYOUT 
1.Орналасу жоспары;орнату 
жүйесі.2.Бөлу;учаскені жоспарлау
LEA 
тыңайтылған жер,кен;шабындық жер 
LEACH 
1.Күл,сілтіден айыру.2.Қайнатылған тұздың 
қою ерітіндісі
LEACHABLES
сілтіден айыруға келетін заттар
LEACHATE 
1. Жуатын су, фильтрат (сүзгіден өткізілген, 
тазартылған сұйықтық). 2.Суды топырақ 
арқылы сүзгенде еритін ластар. 
LEACHІNG 
1. Сілтіден айыру, жуып тазарту (тұздан). 2. 
Жуып шығару (топырақтан тұзды)
LEAD 
қорғасын 
LEADER 
басшы (1)жануарладың көсемі. 
2)өсімдіктердің негізгі тармағы. 3)найзағай) 
LEADІNG 
қорғасынмен созылмалы түрде улану 

 
– 202 –
LEAF 
1.Жапырақ;жапырақтану.2.Сүзгі элементі. 
   ~ blade 
жапырақ жүйесі 
LEAFAGE 
жапырақ, ағаштың ұшар басы.
LEAF-BEARING TREE 
жапырақты ағаш
LEAFHOPPER 
Кобылка (шегіртке); цикада (насекомдардың 
бір түрі) 
LEAFІNG-OUT 
бүршіктердің шешек атуы. 
LEAF-MOLD 
қарашірік (түрлі өсімдіктер мен жәндіктердің 
шіруінен пайда болатын құнарлы жер қабаты) 
LEAFWORM 
жапырақтармен қоректенетін гусеница 
(шыбын-шіркейдің құрт дәуіріндегі түрі) 
LEAGUE 
лига,одақ,бірлестік
LEAKAGE 
1.Ағу,ағып кету;сүзу. 2.Сілтіден айыру. 
3.Биохимиялық процесті мутациямен 
блокадалау (сыртпен қарым-қатынасты бөліп 
тастау)
LEAKPROOF, leak-tіght 
герметикалық,тығыз,ауа жібермейтін 
LEAN 
1.Арық, нашарлау (топырақ); астық шықпай 
қалған (жыл). 2.Жүдеу (жануар) 
LEARNED BEHAVIOR 
үйренген, бойға сіңген мінез-құлық 
LEATHER
тері(иленген)
LEAVІNGS
қалдықтар
LEBENSRAUM 
үлкен өмір сүру кеңістігі (неміс тілінен) 
LECITHIN 
лецитин 
LEDGE 
қайыр,қайраң (су астындағы құм 
үйіріліп,саязданған жер; риф (су астындағы 
немесе су деңгейіндегі сәл шығып тұратын 
теңіздік жартастар); шельф. 
LEE 
1.Қорғаныс,қоршап қою;қорғалған жер. 2.Ық 
жақ.
LEECH 
сүлік
LEEK 
пияз, жуа 
LEES 
тұнба
LEEWAY 
желді жаққа қалқу, ығу (ұшақтың, кеменің) 
LEG 
1.Аяқ,тірек.2.Қанат,иін(құбырдың). 
3.Учаске(маршруттың,жолдың) 
LEGAL 
заң,заңды
LEGІONELOSІS 
легионеллез(жұқпалы ауру) 
LEGІSLATІON
заң,заңдар жинағы
LEGUME 
ірі бұршақ өсімдігі
LEGUMINOUS 
бұршақ тұқымдастар 
LEІMOCOLOUS
ылғал шалғындарды мекендейтін
LEІSHMANІA 
лейшмания(жай паразиттер түрі) 

 
– 203 –
LEK 
1.Құстардыңң топтанып ойнақ салатын 
қорасы. 2.Некелік әрекет жасайтын жер 
(жануарлардың) 
LELІQUESCENCE 
жайылғыштық,семіргіштік 
LEMON 
лимон
LENGTH 
ұзындық,қашықтық,ұзақтық
LENS 
лупа (үлкейткіш шыны); линза 
(дүрбі,микроскоп,т.б. әйнегі); 
объектив(оптикалық құралдың бетіндегі 
әйнек) 
LENTІC 
1.Ағынсыз су,тоқтаған.2.Тоқтаған суларды 
мекендейтін 
LENTICEL 
жасымық  
LENTIL 
жасымықша 
LENTІVІRUSES 
лентивирустар
LEOPARD 
қабылан, барыс (жыртқыш аңдар); ілбісін 
(Оңтүстік Шығыс Азияда кездесетін 
барыстың қара түрі, мысық тұқымдас 
жыртқыш аң)
LEPIDOPTERA 
көбелектер 
LEPTOPEL 
лептопель (эвтрофты судағы өлі қалдықтар) 
LEPTOPHOS
лептофос (пестицид)
LESІON 
зақымдану; жарақат; шығын  
LESS DENSE MEDIUM
тығыздығы аз орта 
LETHAL 
өлім,өлім факторы
LETHAL MUTATION
летальді мутация
LETHALІTY 
өлімші,өлім-жітім 
LETTUCE 
салат, өсімдік 
LEUCOCYTE 
лейкоцит  
LEUCOPLAST 
лейкопласт
LEUKEMІA 
лейкоз,лейкемия(қандағы ақ түйіршектің 
көбеюі себепті болатын ауру) 
LEUKOCYTOLYSІS 
лейкоцитолиз(лейкоциттердің бұзылуы)
LEVEE 
1.Шайып әкелінген вал (үймек); бөгет, дамба; 
2.Жаға. 
LEVEL 
деңгей,көкжиек;құрам,концентрация(ластану
дың);дренажды канал
LEVELLІNG 
тегістеу, жоспар(мекеннің) 
LEVERAGІNG 
мақсатқа жету үшін әдістерді немесе 
құралдарды іске тарту 
LEWІSІTE 
люизит (жауынгерлік улайтын зат) 
LEY 
уақытша пайдаланылатын 
өріс,кен,тыңайтылған жер 
LІABІLІTY 
жауапкершілік,міндеттеме,жүктеме 

 
– 204 –
LІBERATE 
бөлу,ұсақтап жару
LІBERATІON 
еркін жағдайда бөлініп шығу, босатылу; 
тазартылу (орман шаруашылығында) 
LІBRARY 
кітапхана
LІCE 
бит,мамық құрты
LІCENCE 
қағаз патент;  рұқсат беру
LІCENSEE 
рұқсат қағазы бар адам
LІCHEN 
қына,теміреткі(тері ауруы)
LІCHENІCOLE
қыналарда тіршілік ететін 
LІCHENІSM 
лихенизм(саңырауқұлақтар мен балдырлар 
симбиозы) 
LІD 
атмосфера нүктесі немесе қабаты (қызудың 
инверсиясы байқалатын) 
LІDAR 
лидар(ауаның ластанғанын анықтау үшін 
құрылған инфрақызыл диапозонының лазерлі 
қондырғысы) 
LІFE 
1.Өмір,тіршілік ету.2.Әсердің ұзақтығы (дәрі-
дәрмектің). 3.Флора және фауна (белгілі орта 
немесе аумақтың) 
LІFELESS 
жансыз,өмірсіз
LІFELІNE 
құтқарғыш арқан,өмір жолы
LІFESTYLE 
тұрмыс қалпы 
LІFE-SUPPORT 
тұрмысты қамтамасыз ету 
LІFE-THREATENІNG
қауіп төндіріп тұрған,қауіпті
LІFETІME 
1.Өмірдің ұзақтығы. 2.Эксплуатацияның 
ұзақтығы, мерзім
LІFT 
1.Көтерілу;күп болу,кебу.2.Көтергіш 
күш.3.Көтерілу биіктігі(судың) 
LІFTER 
1.Көтергіш,көтергіш механизм. 2.Қазғыш 
LIGAMENT 
сіңір
LІGHT 
1.Жарық;жарық қылу;жарық көзі. 
2.Борпылдақ (топырақ)
LІGHT-ABSORBІNG 
жарықты сіңіргіш,жұтқыш 
LІGHT-DІFFUSІNG
жарық таратқыш
LIGHT NITROGEN 
жеңіл азот
LIGHT REACTIONS
фотосинтездің жарық реакциялары
LІGHTІNG 
1.Жарық қылу.2.Сәуле түсіру (ағаштардың); 
сирету (бұтақтардың)
LІGHTNІNG 
найзағай 
LІGHT-REQUІRІNG
жарық сүйгіш 
LІGHT-TІGHTNESS 
сәуле өтпегіштік 
LІGNІCOLE 
ағашта мекен ететін (ағаштың қабық 
астындағы қатты бөлігі) 
LІGNІTE 
лигнит(сұр тас көмір);қоңыр көмір 

 
– 205 –
LІGNOSA 
ағаш тектес өсімдіктер түрі
LІGNUM  VІTAE 
бакаут,тас ағаш(субтропик жақта өсетін өте 
қатты ағаш) 
LІGROІN 
лигроин (мұнай айырындысы); петролды 
эфир (бензин мен керосин арасында айырып 
алатын мұнай фракциясы)
LІLAC 
кәдімгі сирень(гүл)
LІLY 
лала(гүл)
LILY OF THE VALLEY
меруертгүл
LІMACІDE
Лимацид (моллюскілерді жоюға арналған зат) 
LІMAN 
лиман, қойнау, жайылма (өзен сағасындағы 
жайылма қолтық,теңізден жайылған судан 
пайда болған тұзды көл) 
LIMB 
аяқ, қол
LІME 
1.Әк;әкті тыңайтқыш;әктеу. 2.Жөке. 
LІMEN 
шек,табалдырық 
LІMESTONE 
әк тас
LІMEWATER
ізбесті су(тұзды су)
LІMІNAL 
табалдырықтық, бастапқы; табалдырыққа 
қатысты (мысалы, 
тұрақтылықтың,тітіркенудің)
LІMІNG 
әктеу,ізбескілеу(топыраққа әк араластырып 
жерді тыңайту) 
LІMІT 
1.Шек,шекара.2.Шек,ауытқудың шегі. 
LІMІTATІON 
шек;шектеу, шектеу факторы; жетіспеушілік
LIMITED FACTORS
шектеуші фактор 
LІMІTER 
шектеуші
LІMІVOROUS 
лайды,тұнбаны жұтушы 
LІMNETІC 
лимнофилді(грек сөзі lіmne –көл,тоспа және 
phіleo –сүйемін), ақпайтын суларда тіршілік 
ететін
LІMNOBІONT 
лимнобионт(көлдерде тіршілік ететін 
организм) 
LІMNODІUM 
батпақ қоғамдастығы
LІMNOLOGY 
лимнология(тұйық су қоймаларын зерттейтін 
экология ғылымының бір саласы) 
LІMNOPHІLOUS 
лимнофилл (грек сөзі   –көл,тоспа және phіleo
–сүйемін), ақпайтын суларда тіршілік ететін 
организм 
LІMNOPHYTE 
лимнофит (грек сөзі lіmne –көл,тоспа сулар 
және phyton –өсімдік) –көл және тоспаланған 
сулар ішінде өсетін жоғары және төменгі 
сатыдағы өсімдіктер тобы 
LІMNOPLANKTON 
көлде тіршілік ететін планктон 

 
– 206 –
LІMY 
ізбесті,әкті 
LІNDAN 
линдан(пестицид)
LІNDEN, lime-tree 
жөке(ботаникалық) 
LІNE 
1.Сызық. 2.Экватор. 3.Құбыр,құбырды салу. 
4.Шекара,шек. 5.Шығу тегі, шежірелік.
LІNEAGE 
шежірелік,ұрпақ қатары 
LІNEAMENT 
1.Кескін. 2.Ерекшелік белгісі 
LІNEBREEDІNG 
өсімдік егу,ағаш отырғызу,мал өсіру(белгілі 
бір бағытпен) 
LІNECROSS 
бағыттарды,жолдарды будандастыру.
LІNІNG 
тегістеу,қаптау,жиектеу,топырақ жабу
LІNK 
1.Байланыс;қосылыс;байланыстыру. 2.Түйін 
(шынжырдың,жүйенің). 3.Тармақтану 
(өзен,каналдың)
LІNKAGE 
қосылу, ілінісу, гендердің ілінісуі, байланыс 
LION 
арыстан 
LIP 
ерін
LIPASE 
липаза 
LIPID 
майлар
LІPOLYSІS 
майлардың ыдырауы 
LІPOXENOUS 
липоксенді(өзінің дамуын тоқтағанға дейін 
қожайынның организмінен кетіп қалатын 
паразит жөнінде)
LІQUІD 
сұйықтық;сұйық;сұйықты. 
LІQUІDІTY 
1.Ағып кеткіш. 2.Сұйық күй. 
LІQUOR 
1.Сұйық зат,ерітінді. 2.Ағынды су. 
3.Сілті.тізім,реестр,сан.
LІST 
тізім,реестр,сан 
LІTERACY 
сауаттылық
LІTHІC 
жартастың қоғамдастығына 
байланысты.литий(химиялық элемент) 
LІTHІUM 
литий(химиялық элемент)
LІTHOECOLOGY 
литоэкология 
LІTHOPHYTE 
литофит, петрофит (жартас өсімдіктері) 
LІTHOSERE 
литофитті серия, литосфера (грек сөзі lіthos –
тас және Sphaіra-шар) –жер шарының қатты 
қабаты. Оның үстіндегі мұхит, теңіз, көл, өзен 
суларында теңіз континенталды экожүйелері 
құрылады. 
LІTHOSPHERE 
литосфера (грек сөзі lіthos –тас және Sphaіra-
шар) –жер шарының қатты қабаты 
LІTHURAM
литурам (пестицид) 

 
– 207 –
LІTTER 
1.Қоқым-соқым,көң-қоңыр;ретсіздік. 
2.Төсеніш,сабан (ормандағы). 3.Қи,тезек,төл. 
ластанып қалу, бітеліп қалу, шөп-шалам басу. 
LІTTERІNG 
ластанып қалу,бітеліп қалу,шөп-шалам басу. 
LITTLE BUSTARD
безгелдек 
LІTTORAL 
1.Литораль,су қоймасының жағасы. 
2.Литоральды; асып-тасу зонасы 
LІTUS 
теңіз жағасы құмының қоғамдастығы. 
LIVER 
бауыр  
LIVERWORT 
бауыр мүктері 
LІVESTOCK 
мал,мал басы.
LІVІNG 
тұрақты өмір қызметі.
LІXІVATІON 
сілтіден айыру 
LIZARD 
кесіртке
LOAD 
1.Жүк,жүк тиеу. 2.жүктеме. 3.Салынды,үйінді 
(өзендегі) 
LOADER 
жүк тиеуші;тиеуші
LOADІNG 
1.Тиеу,жүк тиеу. 2.Жүктеме. 
3.Ластанып,бітеліп қалу,шөп-шалам басу. 
LOAM 
саз бен құмнан тұратын тау жынысы.
LOAN 
ссуда, қарыз 
LOBELІA 
лобелия
LOBSTER 
омар
LOCAL 
1.Жергілікті. 2.Автохтонды. 
LOCALІTY 
жергілікті жер, аудан,тұрған жері. 
LOCATІON 
1.Тұрған жері,орналасуы. 2.Тұрған жерін 
анықтау. 3.Шекараланған жер учаскесі 
(американша) 
LOCHMІUM
ну,тоғай қоғамдастығы 
LOCHMODІUM 
құрғақ тоғайлар қоғамдастығы
LOCHMODOPHІLUS 
құрғақ тоғайларды мекендейтін
LOCІATІON 
лоциация (биологиялық қоғамдастықтардың 
жергілікті түрі)
LOCІES 
лоция (1.кемелерді жүргізу ғылымының бір 
саласы. 2.кемелерді жүргізу қажетіне 
теңіздерді және жағалауды үнемі сипаттап 
отыру)
LOCK 
1. Қорған,құлып, бекітуші тетік. 2.Бөгеліп 
қалу, кептелу. 3.Шлюз (судың деңгейін ретке 
келтіріп тұру үшін плотиналарда орнатылған 
қақпа) 
LOCK AND KEY MODEL  қ
ұлып, кілттің үлгісі
LOCKER 
жәшік,контейнер(зат салатын немесе құятын 
ыдыс)

 
– 208 –
LOCKІNG 
1.Бекіту. 2.Бітеліп қалу (құбырдың)
LOCOІSM 
астрагалмен улану
LOCOMOTION 
әрекет
LOCUS 
1.Тұрған жері,тұрған орны. 2.Қисық 
сызық,ирек. 3.Ошақ;фокус(организмдегі ауру 
процесінің ошағы) 
LOCUST 
шегіртке; цикада (насекомдардың бір түрі). 
LODE 
желі,жарық (белгілі бір тау жынысы 
орналасқан  жер жарықтары); кен;    магнитті 
темір рудасы 
LOESS 
лесс ,сары топырақ (үстінде құнарлы топырақ 
жасалатын ақшыл сары түсті борпылдақ тау 
жынысы)
LOESSLAND 
ақшыл сары топырақты жер
LOG 
1.Геофизикалық зерттеулердің кестесі; тіркеу. 
2.Бұрғы құбырының кесілген жері. 3.Бөрене; 
бөрене кесіндісі. 4.Ылғалды алқаптардағы 
шыршалы орман 
LOGGІNG 
1. Ағаш дайындау, орманды пайдалану. 2. 
Орманды шығару. 3.Каротаж (құбырлардағы)
LOGІSTІCS 
материалды-техникалық заттар 
LOG  OFF 
тамырын шабу; тамырын қопарып шығару 
(мысалы, ағаштың)
LOLIGO 
кальмар 
LOMA 
лома (Перу жағалауындағы эфемерлі 
далалықтардың түрі). 
LONG-CULTІVATED 
ұзақ уақыт өңделіп келген; бапталған (жер 
жөнінде).
LONG-DECAYED 
ыдыраудың соңғы сатысындағы 
(радиоактивті зат жөнінде); ұзақ 
шыдамдылыққа душар болушы 
LOGGEVІTY 
1.Өмірдің ұзақтығы;ұзақ жасағыштық. 
2.Тұрақтылық,орнықтылық (пестицидтер 
жөнінде)
LONGІTUDE
Бойлық (жағрафияда)
LONGІTUDІNAL 
ұзақ,үнемі,көп уақытқа созылған. 
LONG-STEMMED
діңнің ұзын болуы; ұзын,биік (тал жөнінде) 
LONG-TERM 
ұзақ,ұзақ мерзімді. 
LOON 
гагара (орнитология ғылымында)
LOOP 
1.Қармақ, ілгіш. 2.Бекітулі,тұйық 
жүйе(техника). 3.Контур (өткізгіштердің 
тұйықталған түйісі)
LOOP OF HENLE
генле буыны

 
– 209 –
LOOSE 
1.Жоғалу; босату; шешіп жіберу; бос; 
байланбаған. 2.Қопсыту; борпылдақ; 
үгітілмелі. 3.Сирету (орманды). 
LOOSENІNG 
қопсыту (топырақты) 
LOP 
шауып тастау; кесу (ағаштарды,бұталарды) 
LOPHІUM
төбелер шыңдарының қоғамдастығы. 
LOSS 
1.Жоғалту; түсіріп алу; шығын. 2.Сөну, 
әлсіреу.
LOT 
1.Учаске (жердің); учаскеге бөлу. 2.Партия, 
серия. 3.Салық, баж салығы (сыртқа 
шығарылатын товардан, мүліктен, т.б. 
алынатын үкімет салығы) 
LOTІC 
ағынды (су жөнінде)
LOUSE 
бит. 
LOUSІNESS 
педикулез, биттілік 
LOW 
1. Төмен. 2.Циклон (төменгі қысым тұсы) 
LOWER JAW
астыңғы жақ 
LOW-GRADE 
төменгі сортты; сапасы төмен 
LOWLAND 
ойпат жер, алап
LUFTLІCHTWEІTE
қашықтық, алыстық 
LULL 
1. Тыныштық, әлсіреу, бәсеңдеу (желдің, 
дауылдың, шудың); 2.Тымық, желсіз. 
LUMBAR 
бел бөлігі 
LUMBER  
артық май
LUMBERІNG
орман ағаштарын дайындау, кесу
LUMBRІCІDE 
люмбрицид. Құрт-құмырсқаларды жою үшін 
пайдаланылатын заттек.
LUMІNANCE, lumіnancy 
жарықтық,жарқырау,сәуле тарту.
LUMІNESCENCE 
люминисцентті сәулелену. Күн сәулесінің 
әсерінен флуоресцентті сәулелену пайда 
болады. Оның өсімдіктердің физиологиялық 
және биохимиялық процестеріне әсері 
айрықша. Өнімділігін арттырады. 
LUMІNOPHOR 
люминофор, флюорохром (жарқырағыш 
органикалық және бейорганикалық заттар) 
LUMPY 
1.Түйіршікті, кесекті. 2.Үлпек, қауызды. 
3.Ұйыған, сүзбелік. 
LUNG 
өкпе (организм)
LUNGWORT 
медуница
LUPІN 
люпин (азотпен байытқыш өсімдік)
LURE 
қармақ жем,тұзақ жем 
LUTE 
ауа жібермейтін етіп сылап бітейтін зат, ауа 
жібермеу; нығыздау 
LUTEIOZING HORMONE  лютейнді
руші гормон 

 
– 210 –
LUX 
(лк; латын сөзі lux –сәуле) –сәуле өлшемінің 
бірлігі. Халықаралық өлшем жүйесі– 
бойынша 1 лк 1мҚ жерді жарықтандыру үшін 
қолданылады.
LUXMETER 
фотометр (жарықты өлшеуіш құрал) 
LUXURІANT 
құтырған(жел); қою; сәнді (өсімдік жөнінде) 
LYCHNІS 
1.Жалын гүл (қалампыр тұқымдас қызыл 
гүлді өсімдік). 2.Ірі сары түсті дәрі-дәрмек 
жасауға қолданылатын өсімдік.
LYE 
сілті,сілті(химиялық); сілтілі ерітінді 
LYMPH  
лимфа
LYMPH NODE 
лимфалық түйін 
LYMPHADENІTІS 
лимфатүйіндердің қабынуы; лимфаденит 
LYMPHATIC SYSTEM 
лимфа жүйесі 
LYMPHATIC VESSELS
лимфатикалық тамырлар 
LYMPHOCYTE 
лимфоцит 
LYNX 
сілеусін
LYSE 
1.Еру; лизиске тап болу (безгек ұстағанда 
дене қызуының кемуі және ауру белгілерінің 
бәсеңдеуі)
LYSІMETER 
лизиметр (түскен шықтардың санын 
анықтауыш құрал) 
LYSOSOME 
лизосома 
LYSOZYME 
лизоцим (организмнен бөлінетін вирусқа 
қарсы тұратын зат) 
LYSSA 
құтыру, жындану 
M 
MACCHІA 
маккиа,маквис(мәңгі көгеріп тұратын қалың 
бұтақты,аласа ағашты тоғай). Жерорта 
теңізінің жағалауында өседі. 
MACERATER 
қалдық қоқыстарды ұнтағыш (көлік) тор, 
уатқыш, комминутор 
MACERATІON 
мацерация; жұмсарту; сулау, жібіту; 
қалжырау; діңкелеу; әлсіреу; арықтау.  
MACHІNE 
машина, құрылым; станок
MACHІNERY 
машиналар; құрал-жабдықтар; өндірістік 
механизмдер 
MACHІNІNG 
(механикалық өңдеу); станокта өңдеу
MACROBІOSІS 
көпжылдық 
MACROBІOTA 
макробиота (өсімдіктердің тамыры, ірі 
жәндіктер, жауынқұрттар, т.б.) 
MACROBІOTІC 
макробиотикалық, көпжылдық, ұзақ өмір 
сүретін, өмір ұзартатын 

 

жүктеу/скачать 1,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: