Ескекаяқтышаяндар(Copepoda)-балықтардыңпаразиттері: I - Lamproglena; II - Lemacocera; III - Achteres; IV - Tracheliaster

Ескекаяқты шаяндардың басқа су жануарлары үшін азық қоры есебінде аса үлкен маңызы бар және кәсіптік мәні бар бірқатар балықтардың, ал Calanus finmarchicus балықтардың және мұртты киттердің негізгі қорегі. Сонымен қатар, балықтардың желбе- зектерінде паразиттік тіршілік етіп, балық шаруашылығына үлкен зиян келтіреді.

• Ескекаяқты шаяндардың басқа су жануарлары үшін азық қоры есебінде аса үлкен маңызы бар және кәсіптік мәні бар бірқатар балықтардың, ал Calanus finmarchicus балықтардың және мұртты киттердің негізгі қорегі. Сонымен қатар, балықтардың желбе- зектерінде паразиттік тіршілік етіп, балық шаруашылығына үлкен зиян келтіреді.

Теңаяқты шаянтәрізділер

• Паразиттерінің ішінде балықтардың уакытша (Aega туысы) және тұрақты (Cymothoa, Livoneca туысынан) эктопаразиттері болады.Олар балықтардың терісіне, желбезектеріне қадалып тіршілік етеді. Сапсгісероп туысының өкілдері шаянтәрізділердің (креветкалардың, крабтардың) желбезек қуыстарында мекендейді.

Мұртаяқты шаяндар

• Мұртаяқты шаяндардың ішінде паразиттік тіршілік ететін тобын құрайтын тамырбасты шаяндар да кездеседі. Олар саккулина (Sacculina) және пельтогастер (Peltogaster) туысының өкілдері. Бұлар, онаяқты шаяндардың паразиттері, паразиттілігіне байланысты дене сегменттері, аяқтары, сезім мүшелері, ішегі жойылған.Ересек саккулина крабтың құрсағының төменгі жағында сабақша- сы арқылы жабысып отырады. Денесі қап тәрізді, сабақшасының ұшынан тамыр сияқты бұтақтанып кететін жіңішке тармақтар тарай- ды, олар крабтың барлық бөлімдеріне және мүшелеріне еніп кетеді де, солар арқылы паразит иесінің сөлін сорады.

Маңызы

• Шаянтәріздалердің табиғаттағы маңызы. Олар суларда есепсіз көп болгандықтан түщы су жөне теңіз балықтары, сол сияқты тіссіз киттәрізділер үшін негізгі қорегі болады (бүтақ мүртты сушаяндар-ветвистоусые жөне ескек аяқтылар). Сонымен бірге амфиподалар мен мизистықтарға жататын ірілеу сушаянтәрізділердің де балыққа жем ретінде ерекше маңызы зор. Шаянтәрізділердің көпшілігі (өзен шаяндары, крабтар, омарлар т.б.) жеуге жарамды. Бөгеттерде, көлдерде дафниялар мен циклоптардың болуы ерекше қажетті. Түқы балықты асырағанда дафнияларды арнаулы, "дафния шүңқырларында" өсіреді, сөйтіп балықты бағалы табиғи азықпен қамтамасыз ету үшін бөгеттерге жібереді. Олардың кейбіреулері адам мен үй жануарларының паразит-қүрттарының аралық иесі болады. Қалай айтқан жағдайда да шаянтәрізділердің пайдалы жағы басым.