жасушаның бақыланусыз бӛлінуіне (ісік жасушалары) немесе көбеюдіңнемесебөлінудіңтоқтаусебебіненжасушасаныныңазаюы,ұлпалар мен
мүшелердіңатрофиясы,қартаюүдерістеріжүреді;
- хромосомалық мозаицизм—зиготаныңбөлшектену сатысындамитоздыңдұрысжүрмеуіненхромосомалардыңдұрысажырамауыжүреді.Мысалы,
митоздық бөлінуге түскен зиготадағыжасушалардыңбіріндегі 21-шіхромосоманың біреуінің түсіп қалуы салдарынан келесі бөліну хромсомаларсанының ауытқуыменжүреді,мозаикалық46/47,+21жасушапайдаболады.
Амитоз,эндомитоз,политения
Митоздықциклнегізіндежасушалардыңсаныөзгермейзаталмасудыңқарқындылығыменгенетикалықматериалдыңмөлшерінарттыратынбірнеше механизмдер пайда болған. ДНҚ мен хромосомалардың екі еселенуіміндеттітүрдежасушаныңекігебөлінуінеәкелмеуімүмкін.Осыныңнәтижесінде хромосомалардың саны артады, бұл құбылыс – эндомитоз депаталған. Генетикалық көзқарас бойынша, эндомитоз дегеніміз– геномдықсомалық мутация.Хромосомалардың саны сақталып, олардың құрамындағыДНҚкөбеюіменсипатталатынкелесіқұбылыс–политениядепаталады.Эндомитозбенполитениятұқымқуалайтынматериалдыңмөлшерініңеселенуіменсипатталатынполиплоидтықжасушалардыңпайдаболуынаәкеледі.Диплоидтықжасушаларға қарағанда,мұндайжасушалардагендерекінемесеоданасаеселенген.Гендерсаныныңартуынабайланыстыжасушаныңкөлеміұлғаяды,қызметатқарумүмкіншіліктеріартады.Полиплоидизациясүтқоректілердіңағзасындажасыұлғаякелебауыржасушаларындабайқалады.
Тікелей емес бөлінумен қатар (митоз), тікелей бөліну – амитоз бар. Оныңмәні - ядроның генетикалық материалы күрделі өзгеріске ұшырамай бөлінеді.Ядроныңбөлінуіненсоңцитоплазмабөлінедідепсйпатталады.Көбінесе,
ядроның бөлінуін цитокинез аяқтамайды, сондықтан, амитоз нәтижесінде көпядролы жасушалар пайда болады. Амитоз қабыну үдерісінде, ісіктерде жәнекейбір қарапайымдылардыңбөлінуіндекездеседі.
Тіріағзаларғатәннегізгіерекшеліктің(қасиеттің)бірі–көбею.Көбеюүдерісіндегенетикалықматериалдыңұрпақтанкелесіұрпаққаберілуітекбелгілі бір түрдің белгілерінің қайта жарыққа шығуынғана қамтамасыз етіпқоймайды, сонымен қатар нақты сол дараның өзінің ата-аналарына тән айқынбелгілерініңдежарыққашығуын,ұрпақтарарасындағысабақтастықты,жалпытіршіліктіңүздіксіздігін қамтамасызетеді.
Мейоз–жынысбездеріндеерекшесомалықжасушалардыңбөлінуініңнәтижесіндехромосомаларсаныныңазайып(редукция)жәнежасушаныңдиплоидты жағдайынан гаплоидты жағдайына ауысуын қамтамасыз ететінбөлінудіңтүрі-гаметогенездіңнегізгісатысыныңбірі.БұлүдерістежасушадағыДНҚ-ныңбірақретеселенедідекейінекіретбөлінеді.Мейоздыңбіріншібөлінуініңпрофазасындатранскрипциябелсендіөтедіжәнегомологтыхромосомаларарасындаалмасу(кроссинговер)яғнигенетикалықматериалдың рекомбинациясы жүреді.