Cөж орындаған : Базарбаева А. Қабылдаған : Омаров С. Алматы, 2022 Технократия – заманауи қоғамды басқарудың жаңа формасы
жүктеу/скачать 17,03 Kb.
|
Көшбасшылық сөж Базарбаева Ақпейіл
- Бұл бет үшін навигация:
- Төртінші индустриялық революцияның
- Үшіншіден
- 4-индустриялық революция
- « технократия »
|
CӨЖ Орындаған : Базарбаева А. Қабылдаған : Омаров С. Алматы , 2022 Технократия – заманауи қоғамды басқарудың жаңа формасы К.Шваб «Төртінші өнеркәсіптік революция» әлемнің жұмыс істеу тәсілін түбегейлі өзгертетінін анық айтады. Технократия сөзі грек тілінен енген сөз. Аудармасы techne – кәсіп, өнер, шеберлік және kratos – билік деген мағынаны білдіреді. Технократия бұл қоғамды тұтастай ғылыми-техникалық ұтымды қағидаларға сүйене отырып басқаруға болатынын тұжырымдайды. Технократия дегеніміз – басқару моделі, онда шешім қабылдаушылар өздерінің техникалық тәжірибелері мен біліміне қарай қызметке таңдалады. Технократияның дәстүрлі демократиядан айырмашылығы, көшбасшылық рөлге таңдалған адамдар олардың жалпыға бірдей дауыс берудің көпшілік мүдделеріне сәйкес келетіндігіне немесе сәйкес келмейтіндігіне қарағанда олардың тиісті дағдылары мен дәлелденген жұмысына баса назар аударатын процесс арқылы таңдалады. Тарихта технократия – 20 ғасырдың 30- жылдарындағы АҚШ- тағы қоғамдық қозғалыс атауы болған. Ұйымдстыру принциптері мен оның бағдарламасының негізгі – жалпы әл-ауқатқа қол жеткізу, «мінсіз әлеуметтік механизм » толығымен Веблен жобаларынан алынған. Технократтардың бастауыш саны 300-ге жеткен және қозғалыстың жетекшілері Г.Леб, Г.Скотт болған. Капитализм жағдайында өндірісті ғылыми жоспарлауды ұлттық масштабта қондыру арқылы өнеркәсіптік революция жасауға ұмтылу 40-жылдардың аяғында ұмыт болған . Біздің көз алдымызда әлем өзгеруде. Жаңа технологиялар өмірді, сенім мен құндылықтарды өзгертеді. Әрбір технологияның «қараңғы» жағы бар. Өзгерістерді болдырмау мүмкін емес, бірақ мүмкін болатын жағымсыз салдарды азайту үшін оны дұрыс бағытта бағыттауға болады. Клаус Швабтың айтуынша, әлем төртінші өнеркәсіптік революцияға (ТР) қадам басуда. Төртінші индустриялық революцияның басқа революциялар мен кезеңдерден айырмашылығын атап айтсақ: Біріншіден, даму қарқыны. Әрбір инновация тиімдірек технологияны жасаған сайын, революция қарқынды түрде дамиды. Адамзат тарихында бұрын-соңды мұндай жылдам өзгерістер болған емес. Екіншіден, өзгерістердің өлшемділігі. Нақты және виртуалды әлемдер бір-біріне еніп, түйінде серпінді шешімдерді тудырады. Бір-бірімен мүлдем басқа технологиялар араласады. Жүйелер барған сайын күрделі және біріктірілген болып келеді. Трансформациялар тігінен де, көлденеңінен де болады. Нәтижесінде барлық деңгейлер адамға, қоғамға, мемлекетке және әлемге әсер етеді. Үшіншіден, бүкіл жүйелер өзгеруде. Технологиялар жүйелердің ішкі және сыртқы компоненттеріне әсер етеді. Төртіншіден, индустриялық революция бірқатар қауіптерді тудырады. Адамдардың әл-ауқатына әсер ететін еңбек нарығындағы жаһандық өзгерістерге байланысты қоғамның теңсіздігі күшейеді. Бүгінгі таңда мәселе жаңашылдық бізге әсер ете ме, жоқ па емес. Мәселе қашан серпіліс болып, оның қалай көрініс табатынында.Технология мен цифрландыру бәрін өзгертеді. Технологиялық жетістіктер бүгінде неге соншалықты өткір қабылданатынын қарайық. Технологиялардың дамуы мен өзара енуі бұрын-соңды мұндай жылдам болған емес. Бірнеше жыл бұрын әлем Airbnb, Uber, Alibaba туралы білмеді. Барлық жерде таралған iPhone 2007 жылы пайда болды, ал 2015 жылдың соңында 2 миллиард смартфон шығарылды. Кәсіпорындарды капиталдандыру тәртібі өзгерді, ал табыс өзгеріссіз қалды, ал жұмысшылар саны 10 есеге қысқарды. 1990 жылы Детройттағы ең ірі үш компанияның капиталдандыруы 36 миллиард долларды, кірісі - 250 миллиард долларды, ал жұмыскерлердің саны - 1,2 миллион адамды құрады. 2014 жылы Силикон алқабындағы ең ірі үш компанияның капиталдандыруы 1,09 триллион долларды құрады, кірісі 247 миллиард долларды және 137 000 қызметкері бар. Төртінші индустриялық революция - бұл жылдамдық қана емес, мүлдем басқа пәндер мен жаңалықтарды үйлестіру және біріктіру. Клаус Шваб – Экономист, Давостағы Дүниежүзілік экономикалық форумның негізін қалаушы және президенті басқару салаларын үлкен қайта бөлу алыс емес екенін көрсететін өте симптоматикалық материал жариялады.К.Шваб ковид-19 заманауи экономиканы жоятынын анық айтқан. 4-индустриялық революция бұл бұрын-соңды болмаған ауқымдағы билікті басып алу, ол азаматтық құқықтарды жою, сайланбаған көшбасшылар тобына қауымдастықтарды қашықтықтан басқаруға мүмкіндік беру үшін әлеуметтік таптарды қайта құрылымдауды қамтиды. Басқаша айтқанда, әлем цифрлық жүйеге тәуелді болады. Капиталистік элитаны басқаратын технократия. Сайып келгенде, бұл адамзатты қуатты жасанды интеллектпен басқарылатын технологиялық бақылау аппаратына біріктіруге бағытталған технократиялық бағдарлама. Бір қызығы, нақты жоспар азаматтық бақылаусыз технологиялық дистопияны бастау болса да, олар бұл жоспарды адамдарды табиғатпен үйлесімділікке қайтару тәсілі ретінде айтады. Қорыта айтатын болсам, « технократия » ұғымы К.Швабтың 4-индустриялық революциясының негізгі термині бола алады. Әлем дамыған сайын техникаға деген сұраныс пен тәуелділік артады. Техниканың тілін білген көшбасшы ел басқара алады.Бірақ әлемді техника басқарады. Техниканың қарқынды түрде дамуы жұмыссыздыққа ұшыратады. Ал , жұмыссыздықтың адамдарға қалай әсер етіп , қандай өзгерістерге ұшырататыны ешкімге мәлім емес.Әлемнің қарқынды дамуы, техниканың түрленуі әрине жаман емес, бірақ бұл жаңалықтардың адамзатқа қалай әсер ететінін ешкім білмегендіктен , бұл жаңалықтарды қабылдау да оңай емес ! жүктеу/скачать 17,03 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|