Д. Серікбаев атындағы


Сазды және сынықты шөгінді тау жыныстары



бет2/6
Дата02.06.2022
өлшемі0,65 Mb.
#36168
түріРеферат
1   2   3   4   5   6
3.Сазды және сынықты шөгінді тау жыныстары
Шөгінді таужыныстар экзогендік геологиялық процестердің нəтижесі болып та- былады. Олар жер қыртысының беті мен беткі бөлігінде өте көп таралған. Олардың
даму тереңдігі кейде 15-20 км-ге жетеді. Шөгінді таужыныстардың қалыптасуы экзо- гендік агенттердің геологиялық əрекетіне байланысты жоғарыдағы тиісті тарауларда жеткілікті толық қарастырылған.
Шөгінді таужыныстар химиялық жəне түйірөлшемдік (гранулометриялық) құрамының ерекшеліктері, құрылымы мен бітімі бойынша төртке – сынықты, саз, органогендік жəне хемогендік кластарға бөлінеді (3.1-кесте).

Сынықты жəне саз шөгінді таужыныстардың жіктелімі
3.1-кесте



Өлшемі, мм



Сынықты материалдың сипаттамасы

құрылымы


қопсық

цементтелген

қырлы

жұмыр

қырлы

жұмыр

  • 1000

Псефиттік (зор жəне ірі кесекті)



Жақпартас

Жұмырланған жақпартас

Брекчия

Конгломерат

100 – 1000

Дөңбектас

Жұмырланған дөңбектас

10 – 100

Шақпатас

Малтатас

2 – 10

Қиыршықтас

Жұмырланған қиыршықтас

Дресвит

Гравелит

0,1 – 2

Псаммиттік
(құмдық)

Құм

Құмтас

0,01 – 0,1

Алевриттік
(құмайттық)

Құмайт (алеврит)

Құмайттас
(алевролит)

0,01

Пелиттік
(саздық)

Пелит (саз)

Сазтас (аргиллит)



Алевриттік

Псаммиттік








Псефиттік /Галька/



Сазды таужыныстардың құрылымдары əр түрлі белгілер –минерал түйіршіктерінің өлшемі, агрегаттарының пішіні мен орналасуы, ондағы қалдықтар бойынша сипатталады.



  • Пелиттік құрылым. Бұл сазды таужыныстарға ең тəн құрылым, себебі минералдар таужыныста 0.01 мм-ден кіші түйіршіктер құрайды.

  • Алевропелиттік құрылым. Мұнда сазды минералдардың ішінде құмайттык түйіршіктер/0.01-0.1 мм/ 5-50% құрайды.

  • Псаммопелиттік құрылым. Мұнда құм түйірлері/0.1-2 мм/ 5-50% құрайды.

  • Реликтілік құрылым сазтаста бастапқы таужыныстың минералдарының пішіндерінің сақталғанын керсетеді .

  • Псевдоаморфтық құрылым сазтастардың өте ұсақ түйіршіктерден тұруына байланысты тастілімде үйектелген жарыққа əсер етпейтінін көрсетеді.

  • Қабыршақтық құрылымда сазды минералдар топ-топ болып бағдарланған, сондықтан микроскоп үстелшесін айналдырғанда агрегатты үйектелу байқалады.

  • Бағдарланған құрылым сазды минералдардың таужыныста оптикалық бір бағытта орналасқанын көрсетеді.

  • Шырмалған талшықты құрылым. Айқас никольдерде таужыныста сазды минералдардың ұйысқан жіңішке талшықтары байқалады




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет