Д. Т. Кен же таев Ә.Ә. Сай лы баев Ө. О. Тұяқ баев зайырлылық ЖӘне дінтану негіздері негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған оқулық
жүктеу/скачать 3,82 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мо но те изм
| ант ро по мор физм
деп атай ды. Әр бір құ дай ды бас қа құ дай лар дан ажы ра ту шы бел гі сі олар дың қыз ме ті бой ын ша ерек ше ле не ді. Мы са лы, Ежел гі Гре кия да Ар те- ми да – аң ау лау құ дайы, Аф ро ди та – ма хаб бат құ дайы, Ге фест – те мір- ші лер құ дайы жә не т.б. Пан теон ба сын да әдет те жо ғар ғы құ дай орын ала ды. Мы са лы, Ежел гі Гре кия пан тео нын да най за ғай құ дайы Зевс тұр ды. По ли те изм де адам дар өз ге тай па ның құ дай ла ры на да мой ын- сұ на бе реді. По ли те изм ді ни жүй есін де гі адам ның құл шы лық эле ме нт те рі құ дай- лық күш пен қа рым-қа ты нас ор на ту ға ба ғыт тал ған. Қа рым-қа ты нас тың бас ты өл шем де рі нің бі рі – құ дай ла ры на құр бан ша лу. Оның мақ са ты – адам құ дай ға құр бан дық ша лу ар қы лы өз мұқ та жын өтеуі. По ли те изм ді ни жүй есі нің ежел гі за ман дін де рі не тән фор ма ла ры бол ға ны мен, қа зір ге дей ін тір ші лі гін сақ тап ке ле ді. Мы са лы, ин ду изм, син тоизм, дао сизм си яқ ты дін дер ді по ли те ис тік дін дер қа та ры на жат қы- зу ға бо ла ды. Бү гін гі ант ро по ло гия лық зерт теу лер де по ли те изм нің кей- бір аф ри ка лық жә не ауст ра лия лық тай па лар да, Сол түс тік жә не Оң түс- тік Аме ри ка тұр ғын дан да ры ның тыл сым күш ке та бы ну салт та рын да әлі күн ге сақ та лып отыр ған ды ғы ай ты ла ды. Олар дың ді ни жүй есі миф тік та ным ға ті ке лей бай ла ныс ты. Мо но те изм грек ті лі нен ау дар ған да «бір құ дай шылдық» де ген ма ғы- на ны бе ре ді. Мо но те ис тік ді ни се нім жүй еле рі нің бар лы ғын да «бар лық әлем нің жа ра ту шы сы мен бар лық нәр се нің бас тауы аб со лют ті бір Құ дай» де ген се нім дік ұс та ным жа тыр. Мо но те изм – әлем де гі бар лық құ бы лыс тың бір лі гі идея сы ның кө- рі ні сі. Тек Тә ңір – адам дар ды, жа ну ар лар ды жә не жан сыз зат тар ды жа ра ту шы, тұ тас тан ды ру шы құ ді рет ие сі. Бұл құ дай ға се не тін дер оған аб со лют тік си пат бе ре ді. Ол – аб со лют ті жақ сы лық ие сі, аб со- лют ті бі лім ие сі, аб со лют ті сұ лу лық ие сі. Құ дай – жо ғар ғы идеал ие сі. Осы лай ша Бір құ дай идея сы ар қы лы адам дар ға лам ның бір лі гі не ұм- ты ла ды. Ғы лы ми зерт теу лер көр сет ке нін дей, мо но те изм нің та ри хы тым те рең де жа тыр. Та рих та иу дей лер ара сын да жүй елі түр де гі бір құ дай ға та бы ну шы лық б.з.б. I ға сыр да қа лып тас ты. Әр дәу ір де гі әр түр лі өр ке ни ет тер де түр лі ді ни сиыну лар да бір тә ңір ге сиыну дәс тү рі бол- ды. Кө не Мы сыр да құ дай лар пан теон да ры ның көп ті гі не қа ра мас тан, күн құ дайы жүктеу/скачать 3,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|