Д. Т. Кен же таев Ә.Ә. Сай лы баев Ө. О. Тұяқ баев зайырлылық ЖӘне дінтану негіздері негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған оқулық


«Католик» сөзі қандай мағынаны білдіреді?



Pdf көрінісі
бет68/194
Дата18.10.2023
өлшемі3,82 Mb.
#118474
түріОқулық
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   194
«Католик» сөзі қандай мағынаны білдіреді?
«Ка то лик»
ұғы мы грек ше ден ау дар ған да «жал пы ға ор тақ» де ген 
ма ғы на ны біл ді ре ді. Ка то ликтік тің ең ал ғаш қы епис ко пы Петр апос тол 
бо лып са на ла ды. Хрис тиан дық тан ка то лик тіктің бө лі нуі III–V ға сыр-
лар да Рим мемлекетінің Ба тыс жә не Шы ғыс ай мақ та рын да бас тал ды. 
Ка то лик тер дің пра вос лав тар дан айыр ма шы лы ғы: пра вос лав тар 
адам жер бе тін де мұқ таж дық кө ріп, құ дай дың өсиет те рін орын дай біл-
се, о дү ниеде үл кен ба қыт қа же те ді деп сен се, ал ка то лик тер бұ ған ке рі-
сін ше, бұл дү ние мен о дү ниелік жа за үйле сім ді деп са на ды. Ка то лик тер 
құ дай мен адам қа ты на сын заң дық та рап тан қа рас ты ра ды; хрис тиан жа-
за дан құ ты лу үшін жақ сы амал дар жа сау ке рек. Адам өзі нің кү нә сі нен 
Дін та ну әліп пе сі нен


82
та за ла ну дан гө рі одан құ ты лу жо лы ның құ ра лын ой лағаны дұ рыс деп біл-
ді. Ка то ликтік те кү нә дан ары лу идеясы айқыш (крест) жо ры ғы на қа ты су, 
бел гі лі уа қыт тар да құр бан дық ша лу, құл шы лық жа сау, қа сиет ті жер лер ге 
зия рат жа сау фор ма сын да бо ла ды. Ор та ға сыр лар да Рим Па па сы ның бе кі-
туімен са тыл ған ин дуль генция да кү нә дан ары лу жо лы бо лып есеп тел ді. 
Ка то лик тік шір кеуде Исамен қа тар Ма риям ды құ дай ана ре тін де дә ріп теу-
ге көп мән бе рі ле ді. Ма риям ана да ас пан ға кө те ріл ді деп се не ді.
Рим католиктік ілімі қалай дамыды?
Рим ка то лик тік шір кеуі
– Рим Па па сы ның бас қа ру ын да ғы күр де лі 
ие рар хия лық инс ти тут. Ка то лик шір кеуі нің бас шы сы – Рим Па па сы. 
Оны 150-ге жуық кар ди нал бас қо са тын ді ни жи на лыс – конк лав сай-
лай ды. Па па – Петр апос тол дың мұ ра ге рі, Исаның жер бе тін де гі өкі лі 
са на ла ды. Рим Па па сы ның бас ты қа сиет те рін бі лу ка то лик тік докт ри на-
сы ның не гіз гі өзе гі есептеледі.
Ка то лик тер қа таң тәр тіп те гі шір кеу ұйы мын ор та ға сыр да құр ды. 
Он да на ным бос тан ды ғы на жол бе ріл ме ді. Салт-жо рал ғы қа таң сақ-
та лып, кле ри ка лизм жә не шір кеу ие рар хиясы ның үс тем ді гі ба сым бол-
ды. Ка то лик тік бір те-бір те ақ сүйек тік мем ле кет ке ұқ сай бас та ды. Оның 
іш кі мо нар хия лық құ ры лы мы шір кеу дің өзін нақ ты адам ға ба ғыт тал ған 
бю рок ра тиялық те тік ке ай нал дыр ды.
Ка то лик тік шір кеу құ ры лымы жа-
ғы нан пра вос ла виелік шір кеу ге ұқ сас 
ке ле ді. Жо ға ры да айт ыл ған же ті құ-
пия ка то лик шір кеуле рін де де ат қа ры-
ла ды. Он да мит ро по лит тер, ар хиепис-
коп жә не епис коп тар, мо нах тар бар. 
Олар үй лен беуге ант (це ли бат) қа был-
дап, өмі рін тек ді ни қыз мет ат қа ру ға 
ар най ды. Бір ор та лық қа ба ғы на тын 
ка то лик тер мо нах ты ғы бір не ше
ор ден­
ге (топ, ұйым)
бө лі не ді. Ал ғаш қы мо-
нах ор де ні б.з. ІV ға сы рын да құ рыл ды. 
Әсі ре се, айқыш жо ры ғы жа риялан ған 
ор та ға сыр лар да жи һан кез, жауын гер 
мо нах тар көп те ген ор ден дер қа лып-
тас тыр ды 
(20­су рет)
. Кейіні 
рек, ХІІІ 
ға сыр дан бас тап «қайыр шы лық күн 
кешу ші» мо нах тар ор де ні пай да бол ды. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   194




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет