мед ре се, мек теп, тек ке ні біл-
ді ре тін сопылық ді ни ұғым ре-
тін де қол да ны ла бас та ды. Өйт-
ке ні осы ға сыр да дін ді ру ха ни
әле мді жетілдіруді мақ сат ет кен со пы лық ағым ның
та ри қат тар ке зе ңі (ақиқатқа жетудің жолы) бас тал ған бо ла тын. XІ ға сыр да Маурен нахр да
он мың нан ас там ри бат тар мен тек ке лер дің бол ған ды ғын ибн Хал ли қан-
ның (араб биографы) еңбегі де рас тай ды.
Та рих та түр кі лер ара сын да со пы лық дү ни ета ным ның жай ылуы мен
та ри қат тар дәу ірі нің бас та лу құ бы лы сы Қо жа Ах мет Иа сауи есімімен
ты ғыз бай ла ныс ты. Иа сауи та ри қа ты оның ілі мі нің қа лып та су про це сін
ай қын дай тын не гіз гі көр сет кіш бо лып та бы ла ды.
XІ–XІІ ға сыр лар да ғы Қа ра хан мем ле ке ті нің (
26сурет ) сол кез де-
гі түр кі лер ор на лас қан жер лер де, яғ ни Оты рар, Ис фид жаб, Ба ла са ғұн,
Йасы, Саб ран (Сау ран), Сы ға нақ, Шаш, Сүт кент, Женд, Ве сиж, Ку дур,
Шил жи, От лук, Өз кент си яқ ты қа ла лар да ғы араб мис сио нер ле рі нің
(даин де рі нің) әре кет те рі ІХ ға сыр лар да сая си си пат ал ған бол са, Х ға сыр-
дан бас тап тү бе гей лі ис лам дық ілім дер дің да муы ба ғы тын да тә лім-тәр-
бие лік ор да лар дың: мед ре се, тек ке лер дің ор ны ғуы мен бір ге қо ғам дық,
ру ха ният тық, ах ла қи прин цип те рі мен бір ге
эко но ми ка мен
сау да ның да муы на не гіз дел ген жа ңа мем ле кет тік си пат та ғы жүй елер қа лып та са
бас та ды. Әр бір қа ла-қор ған дар да, ел ді ме кен дер де ме шіт тер, мед ре се лер
мен тек ке лер бой кө тер ді. Қо ғам ис лам дық ша ри ғат (заң дық қа ғи да лар
жүй есі) не гі зін де рет те ліп, әлеу мет тік, эти ка лық-пси хо ло гия лық, эко но-
ми ка лық қа рым-қа ты нас ор ны ға бас та ды.
Қа ра хан әу ле ті нің би лі гі не қа ра ған сол кез де гі Маурен нахр қа ла-
ла ры мұ сыл ман дар жә не мұ сыл ман емес тер ге (ғай ри мус ли мин) бө лін ді.
Мұ сыл ман емес тер
