Дара сын есім бір сөзден тұрады: қызыл, қою. Күрделі сын есім екі не одан да көп сөзден тұрады: ақ сары, көк ала. Күрделі сын есімнің құрамындағы сөздер бөлек-бөлек жазылады.
Негізгі және туынды сын есім Сын есім негізгі және туынды болып екіге бөлінеді.
Түбір сөзден болған сын есімді негізгі сын есім дейміз: таза, әдемі. Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есімді туынды сын есім дейміз:білімді,өнерлі.
Қарсы мәндес сын есім Мағыналары бір біріне қарсы сын есімдерді қарсы мәндес сын есім дейміз: қалың – жұқа.
Дара және күрделі сан есім Сан есім дара және күрделі болады.
Дара сан есім бір сөзденқұралады.
Күрделі сан есім екі немесе одан да көпсөзден құралады. Күрделі сан есімдердің құрамындағы сөздер бөлек-бөлек жазылады: жиырма бес, екі жүз елу жетінші.
Есептік және реттік сан есім
Сан есім есептік және реттік болып бөлінеді.Қанша? неше? сұрақтарына жауап беретін сан есімдерді есептік сан есім дейміз: екі, бес, жеті.
Нешінші? сұрағына жауап беретін сан есімдерді реттік сан есім дейміз: -ншы, -нші, жұрнақтары жалғану арқылы жасалады.
Есімдік Зат есім, сын есім, сан есімдердің орнына жұмсалатын сөздерді есімдік дейміз.
Есімдіктер: мен, сен, біз, сіз, ол, өзі, бұл, сол, кім, қанша, қайда, ешкім, әркім, ешқашан, әрқайсысы т.б.
Мен, біз, сен, сіз, ол сөздері жіктеу есімдіктері деп аталады.Жіктеу есімдіктері жіктеледі, септеледі.
Үстеу
Іс-әрекеттің мезгілін, мекенін, сын-қимылын білдіретін сөз табын үстеу дейміз.Үстеулер қашан?,қайда?,қалай? деген сұрақтарға жауап береді.
Үстеудің түрлері
Қашан? сұрағына үстеуіне жауап болатын үстеулерді мезгіл үстеулері дейміз.
Қайда? сұрағына үстеуіне жауап болатын үстеулерді мекен үстеулері дейміз.
Қалай? сұрағына үстеуіне жауап болатын үстеулерді сын-қимыл үстеулері дейміз.
Шылау
Өз алдына толық мағынасы жоқ сөздерді шылау дейміз. Шылаулар:мен (бен, пен), және, да (де), та (те), ма (ме), ба (бе), па (пе), дейін (шейін), қана (ғана), қой (ғой), үшін, туралы, -ақ.
Шылау және қосымша
Қосымша сөзбенбірге жазылады, шылау бөлек жазылады:Сен бүгін онда барма. Сенде аңдар туралы кітап бар ма?
Шылаудын түрлері Да (де), та (те) шылаулары өзі тіркескен сөзіне әр түрлі қосымша мағыналар үстейді.
Бірыңғай сөздермен қайталанып тіркескен да (де), та (те) шылауларының арасына үтір қойылады : Жақын жерде өзен де, көлде бар. Бірыңғай қолданылған екі сын есімнің арасында келгенде ешқандай тыныс белгісі қойылмайды: Көше бойында сұлу да сұңғақ көк теректер бой түзеп тұр.
