- тақырып. Биосфера және оның құрылымы мен қызметі.
1-нұсқа Бірінші бөлім А деңгейі.
Адамның іс - әрекеті көрінетін биосфераның бөлігі: а) литосфера;
в) гидросфера; с) биогеоценоз; д) ноосфера.
Тірі заттың негізгі салмағын құрайды: а) жануарлар; в) бактериялар;
с) өсімдіктер; д) планктон.
Биосфераның жоғарғы шекарасы атмосферада 20 км өтеді, өйткені: а) оттегі аз; в) жарық аз; с) температура төмен; д) озон қабаты орналасады.
Фотосинтезге байланысты биосфераның қызметі: а) газдық; в) тотығу- тотықсыздандыру; с) жинақтау (концентрационная); д) газдық және тотығу- тотықсыздану.
В.И.Вернадскийдің ғылымының негізгі идеясы: а) тірі организмдер ашық жүйе болып табылады; в) табиғатта зат айналымы жүзеге асады; с) тірі организмдер күн сәулесі энергиясын химиялық процестердің энергиясына айналдырады.
Теңіз щөгінділері түзілген: а) нитраттармен; в) карбонаттармен;
с) оксидтермен; д) аммоний тұздарымен.
Мұнай, көмір және торфтың түзілуі әсер етті: а) айналымға қатысатын оттегінің мөлшерінің азаюына; в) көмір қышқыл газының атмосферадағы мөлшерінің тұрақты болуына; с) ауадағы оттегінің мөлшерінің көбеюіне; д) айналымға қатысатын көміртегінің мөлшерінің азаюына.
Тірі организмдер литосферада кездеседі: а) 8-10 см; в) 8-10 м: с) 2-4 км; д) 8-10 км.
Биосфераның биогеохимиялық қызметіне жатпайды: а) тотығу- тотықсыздандыру; в) консументтік және репродуценттік; с) деструкциялық және жинақтау (концентрационная); д) газдық және энергиялық.
Гидросферада тіршілікті шектейтін факторлар: а) төмен температура, көмір қышқыл газының мөлшерінің төмен болуы; в) жоғарғы температура мен қысым; с) жарықтың жоқтығы, жоғарғы қысым, оттегінің мөлшерінің аз болуы;
д) ультрафиолет сәулелерінің шағылысуы, оттегінің аздығы.
Екінші бөлім В деңгейі. В1
Биосфера ғылымының негізін салған ғалым ...
Жер геосферасы: литосфера, гидросфера және ....
Биосфераның негізгі заттары: тірі, ...., жанама (косное) және ...
Тіршіліктің гидросферада төменгі шегі ...
Организмдер мен абиогендік процестердің нәтижесінде пайда болатын заттар ....
Атмосфералық азотты топырақ азотына айналдырады .... ....
Тірі организмдердің денесіне әртүрлі химиялық элементтерді сіңіріп, жинақтауы нәтижесінде ..., ,..,... .... түзіледі.
Табиғаттағы су айналымы .... деп аталады.
Атмосферадағы барлық оттегі организмдер денесінен ..... жылда өтеді.
Органикалық заттар түзуге күн энергиясының .... % қолданылады.
В2 . Сәйкестікті анықта. Биосфера заттары мен мысалдары арасындағы байланысты анықта.
Биосфера компоненттері
мысалдар
Боиожанама (биокосное)
Жанама (косное)
Биогендік
Тірі зат
А) тірі ағзалар жиынтығы;
Ә) атмосфера газдары;
Б) топырақ;
В) тектоникалық өзгерістер мен метеориттерді өнімдері;
Г) мұнай мен көмір.