Деп аталады. Мысалы



бет3/3
Дата16.09.2023
өлшемі15,5 Kb.
#108141
түріЛекция
1   2   3
3.Есімдік.
Есімдік– лексика- грамматикалық / семантикалық / сипаты жағынан не затты, не оның сынын я санын нақты атамай, солардың орнына жүретін сөз табы. Сондықтан кейде есімдікті орынбасар сөз табы деп те атайды. Субстантивтік есімдіктер заттық ұғымды білдіретін сөздердің орынбасарлары, ал атрибутивтік есімдіктер заттың белгісін білдіретін сөздердің орынбасарлары. Есімдіктің мағыналық түрлерінің /жіктеу, сілтеу, сұрау, өздік, белгісіздік, жалпылау, болымсыздық есімдіктердің/ семантикалық, құрамдық жақтарынан өзіндік ерекшеліктері бар. Зат есімнің орнына жүретін немесе субстантивтенген есімдіктер септеледі. Оның ерекшеліктері: 1) барыс септік тұлғасы жуанданып -ған болып келеді; 2) ілік, табыс, шығыс септіктерде сөз соңындағы л,н түсіп қалады; 3) жатыс септікте түбірдің соңғы л,н дыбыстары түсіп қалып, одан кейін ілік септіктің қалдық тұлғасы –ны, -ні үстеліп –мен жалғауы жалғанады; 5) бұл/бұ/ сілтеу есімдігі атау мен іліктен басқа септіктерде әрі мұ түрінде де қолданылады. Кейбір сөз табы семантикалық процестердің негізінде есімдікке ауысқан, ол прономилдану процесі деп аталады: бір, біреу т.б.
Қолданылу ретінде қарай түрленеді субстантивтік есімдіктер көптеледі, септеледі, тәуелденеді, жіктеледі, атрибутивтік есімдіктер дәл өз мағынасында қолданылғанда түрленбейді. Қай сөз табының орнына жүретініне қарай бастауыш, толықтауыш, анықтауыш, баяндауыш, қызметін атқарады.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет