Корреляционные поля при различных значениях коэффициента корреляции Коэффициенты корреляции при различной форме корреляционного поля. Жұптасқан Пирсонның корреляция коэффициенті - Сызықты (жұптасқан Пирсонның) корреляция коэффициенті – байланыстың күшін және бағытын сипаттайтын көрсеткіш:
- мұндағы rxy – корреляция коэффициенті,
- х, у – корреляцияланатын қатар,
- , - орташа шамалар.
- Жұптасқан корреляция коэффициенті параметрлік коэффициент болып табылады.
Корреляция коэффициентінің сенімділік бағасы - Корреляция коэффициентінің сенімділігі оны есептелетін орташа қателікпен салыстыру арқылы анықталады.
-
- Корреляция коэффициентінің орташа қателігі:
- Егер корреляция коэффициенті орташа қателіктен 3 есе артық болса, онда сенімді деп есептелінеді.
- Олай болмаса бақылау санын көбейту керек.
- мұндағы rxy – корреляция коэффициенті,
- n – бақылау саны.
Корреляция коэффициентін есептеуге мысал - 1 мысал. Келесі мәндер үшін Пирсонның сызықты корреляция коэффициентін есептеу керек:
- Шешуі.
- 1) Есептеу кестесін құру.
- 1000 тұрғынға шаққанда ОРЗ-мен ауыру, х
| | | | | | | | - 1000 тұрғынға шаққанда пневмониямен ауыру, у
| | | | | | | | Корреляция коэффициентің есептеуге мысал - 1 мысал.
- Шешуі (жалғасы).
- 2) Корреляция коэффициентін есептеу керек:
-
-
- 3) Алынған нәтижені талдау: қарастырылған белгілердің арасындағы байланыс тура, қалыпты.
- 4) Корреляция коэффициентінің орташа қателігін есептеу:
- Корреляция коэффициенті өзінің орташа қателігінен 3 есе артық болмағандықтан сенімді емес.
Спирменнің рангтық корреляция коэффициенті - Клиникалық және фармацевтикалық құбылыстарды талдауда жиі келесі параметрлік емес коэффициенттер қолданылады:
- Спирменнің шендік корреляциясы;
- Кендалдың «τ» (тау);
- Юланың ұқсастықтығы;
- Пирсонның түйіндесі;
- Чупровтың түйіндесі;
- «γ» (гамма) және т.б.
- Тек Спирменнің Шендік корреляция коэффициентін қарастырайық.
Спирменнің шендік корреляция коэффициенті - Шендік корреляция коэффициенті – бұл әр түрлі белгілердің берілген нұсқасындағы шендердің арасындағы байланысты өлшейтін коэффициент.
- Спирменнің шендік корреляция коэффициенті:
- мұндағы - i-ші нысан шендерінің арасындағы айырмашылық, n - жиынтық көлемі.
- Спирменнің шендік корреляция коэффициенті [-1,1] аралығынды мәндерін қабылдайды.
- Коэффициенттің сапалық сипаттамасы Чеддоктың шкаласы бойынша бағаланады.
Спирменнің шендік корреляция коэффициентін есептеуге мысал - 2 мысал. Ауылдық жерде созылмалы індет Флекснер іш өтуі тіркелді. Зерттеулер су ішетін жүйедегі құбырларда стандартты емес үлгілер бар екендін көрсетті. Бұл белгілер арасындағы байланыс бар екендігін тексеру керек.
| | - Іш өтумен ауырған науқастар саны (х)
| - Судағы стандартты емес үлгілердің үлесі (у)
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | Спирменнің шендік корреляция коэффициентін есептеуге мысал - 2 мысал.
- Шешуі.
- 1) Есептеу кестесін құру керек:
Спирменнің шендік корреляция коэффициентің есептеуге мысал - 2 мысал.
- Шешуі (жалғасы).
- 2) Корреляция коэффициентін есептеу керек:
- 3) Алынған нәтижені талдау: қарастырылған белгілердің арасындағы байланыс тура, жоғары.
- 4) Корреляция коэффициентінің орташа қателігін есептеу керек:
- корреляция коэффициенті өзінің орташа қателігінен 3 есе артық болғандықтан сенімді.
Бақылау сұрақтары: - Географиялық зерттеулерде корреляциялық талдау не үшін қолданылады?
- Корреляция коэффициенті қандай шектік аралықта өзгереді?
- Шашырау диаграммасы не үшін керек?
- Корреляция коэффициентінің сенімділігі қалай анықталады?
- Спирменнің шендік корреляция коэффициенті қандай жағдайда қодданылады?
Ограничения использования коэффициента корреляции - В случае нелинейности:
- Найти точку перегиба по графику двумерного рассеивания и разделить выборку на две группы, различающуюся направлением связи между двумя переменными.
- Отказаться от использования коэффициента корреляции. Ввести дополнительную номинативную переменную, которая разделит выборку на две контрастные группы. Дальше исследовать различия между двумя средними в группах.
- Если выявленная связь является монотонной, то целесообразно использовать ранговые коэффициенты корреляции.
Қолданылған әдебиеттер тізімі - Чертко Н. К., Карпиченко А. А. Математические методы в географии. Минск, 2009.
- Филандышева Л.Б., Сапьян Е.С. Статистические методы в географии :учебно-методическое пособие / отв. ред. А.В. Пучкин. – Томск, 2015. – 164 с.
- Rogerson P.A. Statistical Methods for Geography. – London: SAGE Publications, 2001.
Назарларыңызға рахмет!
Достарыңызбен бөлісу: |
