1. (2-слайд) XII ғ. аяғы-XIII ғ. басында Орталық Азия мен Қазақстан далаларындағы саяси жағдай - күшті көшпелі тайпалар одағы билеушілірінің арасында басқа тайпаларға өз үстемдігін орнату жолындағы күрестің күшеюімен сипатталады. Осы күрестің барысынд...
(3-слайд) Шыңғысхан әскери-ұйымдастыру принципін мемлекеттік құрылыстың негізі етіп алды. Елдің бүкіл жері мен халқы оң қанат - барунғар, сол қанат - жоңғар және орталық - гол атты үш әскери әкімшілік округке бөлініп, әрбір округте он мың адамнан тұра...
Жетісуды моңғолдар еш қарсылықсыз басып алды. Найман көсемі Күшіліктің сегіз жылдық билігінен, оның Хорезмшах Мұхаммедпен және қарлұқ билеушілерімен жүргізген соғыстарынан Жетісу халқы қатты зардап шекті. Күшіліктің мұсылмандарды қудалауы жетісулықтар...
(5-слайд) Шығыс Түркістан мен Жетісудың алынуы моңғолдарға Оңтүстік Қазақстан арқылы Орта Азияға жол ашты. Шыңғысхан мен хорезмшах Мухаммед арасында соғыс болмай қоймайтын еді. Себебі, Шыңғысханның империясы Орталық Азияның үстем топтарының белсене қа...
Моңғолдардың бастапқы жаулап алушылығы, Сібірдің, Қазақстанның, Шығыс Түркістанның түркі халықтарын қосып алуы бүркемелі сипатта болды. «Киіз туырлықты халықтарды» біріктіру ұранымен Орталық Азия көшпелілерінің бірлігі жөнінде жалған насихат жүргізілд...
(6-слайд) Шыңғысханның жеңістері Орта Азияда алуан түрлі пікірлер туғызды. Хорезмшах Моңғолияға бірінен соң бірін-екі елшілік аттандырды. Өз тарапынан Шыңғысхан да елшілік жіберді. 500 түйе, 450 адамы бар сауда керуені 1218 ж. жазында Отырарға келгенд...
(7-слайд) Орта Азияны бағындыру үшін 1219 ж. қыркүйекте Шыңғысхан өзіне тәуелді елдерден алған жасақтармен қоса жалпы саны 150 мыңдық қалың қолды бастап шықты. Моңғолдардың басшысы, Шағатай мен Үгедей бастаған бірнеше түменді Отырарды коршау үшін қалд...
(9-слайд) Шыңғысхан жаулап алған жерді балаларына бөліп берді. Ертістен Орал тауларына, онан әрі батысқа қарай «монғол атының тұяғы жететін» аймақты үлкен ұлы Жошыға берді. (ордасы Ертіс алқабында) Екінші баласы Шағатайдың үлесіне Мәуеренахр, Жетісу ...
1227 ж. Шыңғыс хан қайтыс болғаннан кейін империя бірнеше тәуелсіз мемлекеттерге ыдырай бастады. (10-слайд) Сол 1227 ж. қайтыс болған Жошының орнына отырған оның ұлы Батый Батыс Дешті Қыпшақ , Еділ бұлғарлары жеріне және одан әрі батысқа қарай басқынш...
(11-слайд) Батудың тұсында Жошы ұлысы екі мемлекеттік бірлікке бөлінді. Оң қанаттың (ұлыс) басында Батудың өзі және оның мұрагерлері тұрды. Қазақстанның көп бөлігін қамтыған Сол қанаттың басында Жошы Ордасының үлкен ұлы Ежен тұрды. Алғашында Алтын Орд...
(13-слайд) Шағатай ұлысында, негізінен Жетісу жерінде шағатайлықтар мен Үгедей ұрпақтары арасында билік үшін бітіспейтін соғыстар болды. 1260 ж. Арық-Бұқа мен Хұбылай өздерін ұлы хан деп жариялап, иеліктері қайта бөлінді. 1269 ж. ұлы хан Хұбылайға тәу...
2. (14-слайд) XIV ғ. басында Жошы ұлысының (Жетісуды қоспағанда) Жайық өзені, Арал теңізі мен Сырдарияның солтүстік жағындағы аумақты қамтыған шығыс бөлігі (сол қанат) Ақ Орда құрамына кірді. Алтын Ордада негізінен-Батый ханның ұрпақтары, Ақ Ордада Ор...
(17-слайд) XIV ғ. ортасына қарай Шағатай ұлысы ыдырап, оның шығыс бөлігінде Моғолстан мемлекеті құрылады. Ал ұлыстың келесі бөлігі – Мауереннахрдың батысында Әмір Темір мемлекеті құрылған. Моғолстан аталу себебі, Шығыс деректерінде «монғол» сөзіндегі ...
(18-слайд) XIII ғ. ортасынан бастап Жошының ұлы Орда Ежен негізін қалаған Ақ Орданың батыс жағында Шыңғысханның тағы бір немересі- Шайбан ханының үлесті жері даралана бастайды. Шайбан бұл жерлерді Бату ханның батыстағы соғыстарына қатысқаны үшін сыйлы...
Әбілхайыр хандығы Қазақстанның Орталық, Солтүстік және Шығыс аймақтарының көптеген жерін қамтыды. Халқының құрамына Ақ Ордаға кірген қыпшақ, найман, қият, маңғыт, қарлұқ, қоңырат, қаңлы, ұйылын, шыңбай, күрлеуіт сияқты түрік және түріктенген түрік-моң...
(21-слайд) Ақ Орда әлсіреген кезде Еділ мен Жайық аралығында пайда болған Ноғай ордасы алғашында маңғыттардың атымен «Маңғыт Ордасы» аталған. «Ноғай» атауының шығуы XIII ғ. II-жартысында Алтын Орда әскерінің қолбасшысы Ноғайдың иелігіне қараған халық...
(22-слайд) XIII ғ. Шынғысханның жорықтарына байланысты көптеген тайпалар Батыс Ciбip аумағынан пана тапты. Батыс Ciбip тайпаларымен көрші болып, оларға елеулi ықпал еткен қазақ тайпаларының негізгі ұйытқысы қыпшақтар еді. Батыс Ciбірдe ең ipi этникал...
Моңғол шапқыншылығынан кейін Батыс Ciбip аумағы Жошы ұлысының құрамына енді және шайбанилердің жері деп аталды. 1428 ж. Әбілқайыр хан Тураны басып алды. Әбілқайыр хан өлген соң, 1468 ж. Батыс Ciбip аумағының көп бөлігі оның бақталасы Шайбани ұрпағы Иб...
(26-слайд) Қазақ тілінің де қалыптасуы ұзақ глоттогенездік байланыстың нәтижесі. Қазақстан жерін қола дәуірінде мекендеген тайпалардың қай тілде сөйлегені жөнінде нақты дерек жоқ. Түркі тілі Орталық Азияға кейініректе келген тіл емес. Бұл тілдің арғы ...
Қазақ ауыз әдебиетінің ерекше бір жанры-шешендік өнер. Халқымыздың даналығының үлгісі шешендік сөздер-ғасырлар бойы халық сынынан ерекшеленіп өткен құнды мұра, асыл қазына. Қазақтың шешендік сөз тарихы Майқы би мен Аяз билерден басталып (XII-XIII ғғ.)...
