Дәріс. Кіріспе. Тжқ құқықтық, заңнамалық және нормативтік-техникалық негіздері
дәріс. Экологиялық нормалау және стандарттау
жүктеу/скачать 243,83 Kb.
|
| 7 дәріс. Экологиялық нормалау және стандарттау
Дәрістің мақсаты: тыңдаушыларды шаруашылық және өзге де қызметке қойылатын экологиялық талаптармен таныстыру. Дәріс мазмұны: экологиялық нормалар және қоршаған ортаға әсер етудің шекті рұқсат етілген нормативтері. Экологиялық маниторингті жүзеге асыру тәртібі. Экологиялық сараптама. Экономикалық және басқа қызметке қойылатын экологиялық талаптар. Табиғи ресурстардың мемлекеттік есебі және мемлекеттік кадастрлары. Экологиялық бақылаудың міндеттері мен түрлері. Экологиялық нормалау дегеніміз-құзыретті мемлекеттік органдардың табиғатты пайдалану және қоршаған ортаны қорғау саласындағы экологиялық стандарттарды белгілеуі. Экологиялық стандарттау-бұл құзыретті мемлекеттік органдардың стандарттарда табиғатты ұтымды пайдалану және қоршаған табиғи ортаны қорғау жөніндегі нормаларды, ережелер мен сипаттамаларды (талаптарды) белгілеу жөніндегі қызметі. Экологиялық нормалау және стандарттау жүйесі өзіне: - қоршаған орта сапасының нормативтері; - жай-күйіне шекті жол берілетін зиянды әсер ету нормативтері қоршаған ортаны; - табиғи ресурстарды пайдалану (алу) нормативтері; - экологиялық стандарттар; - санитарлық және қорғау аймақтарының нормативтері. Қоршаған табиғи ортаның сапасын нормалау: - халықтың экологиялық қауіпсіздігіне және генетикалық қорды сақтауға кепілдік беретін, шаруашылық қызметтің тұрақты дамуы жағдайында табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен молықтыруды қамтамасыз ететін қоршаған табиғи ортаға әсер етудің жол берілетін шекті нормаларын белгілеу мақсатында жүргізіледі; - бүкіл Ресей үшін бірыңғай; - қоршаған табиғи ортаны ластайтын зиянды заттардың, сондай-ақ зиянды микроорганизмдер мен басқа да биологиялық заттардың шекті жол берілетін шоғырлану нормативтері және оған зиянды физикалық әсерлердің шекті жол берілетін деңгейлері нормативтері нысанында белгіленеді. Қауіпті заттар канцерогенді болуы мүмкін (қатерлі ісік пен басқа да қатерлі ісіктердің дамуына ықпал етеді); аллергендер (ағзаның тұншығу, мұрынның ағуы, қышу және т. б. түрінде реакциясын тудырады); мутагендер (адамның генетикалық аппаратында өзгерістер тудырады), Атмосфералық ауаны, суды, топырақты ластайтын зиянды заттардың, сондай-ақ басқа да биологиялық заттардың зиянды микроорганизмдерінің жол беруге болатын шекті шоғырлану нормативтері қоршаған табиғи ортаның жай-күйін қорғау мүддесінде бағалау үшін белгіленеді сақтау, өсімдіктер мен жануарлар әлемін қорғау. Әсіресе ауа ортасының қолайсыз жағдайы көлік айрықтары мен қалалардың автомагистральдарында байқалады. Адам үшін ең үлкен қауіп-қорғасын, оның қосылыстары бензинге қарсы қоспалар ретінде қолданылады. Егер химиялық ластану туралы айтатын болсақ, онда ескірген технологиялар мен кәсіпорын жабдықтарының тозуының жоғары деңгейі, қауіпті қалдықтарды сақтау және өңдеу проблемасы маңызды рөл атқарады. Табиғи-климаттық ерекшеліктерді, сондай - ақ жекелеген аумақтардың (қорықтардың, қаумалдардың, ұлттық парктердің, курорттық және рекреациялық аймақтардың) жоғары әлеуметтік құндылығын ескере отырып, олар үшін жол берілетін шекті Концентрациялардың неғұрлым қатаң нормативтері белгіленеді. Қоршаған ортаны қорғаудың жай-күйі осындай әсерлердің жекелеген көздері үшін белгіленген қоршаған табиғи ортаның зиянды әсерінің шекті мөлшерін анықтайды. Шекті жол берілетін зиянды әсерге: - зиянды заттардың, сондай-ақ атмосфералық ауаны, суды, топырақты ластайтын зиянды микроорганизмдердің және басқа биологиялық заттардың шекті жол берілетін шығарындылары мен төгінділерінің нормативтері, қоршаған табиғи ортада зиянды заттардың жол берілетін шекті шоғырлану нормативтеріне сәйкес ластанудың әрбір көзі бойынша мутагендік әсердің және өзге де зиянды салдарлардың болуы туралы деректер; - шудың, дірілдің, магнит өрісінің және өзге де зиянды физикалық әсерлердің жол берілетін шекті деңгейлерінің нормативтері денсаулық пен еңбекке жарамды адамдардың денсаулығын сақтауды, өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғауды, қоршаған табиғи ортаның қолайлы өмірін қамтамасыз ететін деңгейде белгіленеді; - радиациялық әсердің рұқсат етілген шекті деңгейінің нормативтері; - қоршаған табиғи ортада және тамақ өнімдерінде радиоактивті заттардың болуы, адамның денсаулығы мен генетикалық қорына қауіп төндірмейтін шамаларда белгіленетін Халықтың радиациялық сәулеленуінің рұқсат етілген шекті деңгейі; - ауыл шаруашылығында агрохимикаттарды-минералдық тыңайтқыштарды, өсімдіктерді қорғау құралдарын, өсу стимуляторларын және ауыл шаруашылығында басқа агрохимикаттарды қолданудың жол берілетін шекті нормалары -Тамақ өнімдеріндегі химиялық заттардың жол берілетін шекті қалдық мөлшерінің нормативтерін сақтауды, қорғауды қамтамасыз ететін дозаларда белгіленеді; -адамның, өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің генетикалық қорын сақтау; - әрбір пайдаланылатын химиялық заттар бойынша және олардың жиынтық әсері кезінде адам денсаулығына зиянсыз ең төменгі рұқсат етілген дозаны анықтау жолымен белгіленетін азық-түлік өнімдеріндегі химиялық заттардың шекті рұқсат етілген қалдық мөлшерінің нормативтері. Табиғи ресурстарды пайдалану (алу) нормативтері табиғи ресурстардың өздігінен өсуін, қоршаған табиғи ортадағы тепе - теңдіктің бұзылуын болдырмауды ескере отырып, олардың сарқылуының алдын алуды қамтамасыз етеді. Табиғат пайдалануға арналған лимиттер-табиғи ресурстарды шекті пайдаланудың (алудың), қоршаған табиғи ортаға ластаушы заттардың шығарындылары мен төгінділерінің және өндіріс қалдықтарын орналастырудың белгілі бір мерзімге табиғат пайдаланушы кәсіпорындар үшін мемлекеттік органдар белгілеген көлемдерін білдіретін аумақтар бойынша экологиялық шектеулер жүйесі. Жекелеген табиғи ресурстарды шекті пайдалануды (алуды) нормалау жөніндегі талаптар табиғи - ресурстық актілерде белгіленеді. Санитарлық және қорғау аймақтарының нормативтері: 1) санитарлық-қорғау аймақтары: - халықтың әл-ауқатын қамтамасыз ету мақсатында қала құрылысында жоспарлау іс-шаралары; - қоршаған табиғи ортаның жай-күйіне зиянды химиялық, физикалық және биологиялық әсер ету көздері болып табылатын тұрғын үй құрылысы мен кәсіпорындар немесе өзге де объектілер арасындағы кедергілер; 2) ядролық объектілердің санитариялық-қорғаныш аймақтары және бақылау аймақтары: ядролық қондырғы, радиациялық көз немесе сақтау пункті орналасқан ауданда халықты қорғау мақсатында ерекше аумақтар — санитариялық-қорғаныш аймағы және радиациялық жағдайды бақылау жүзеге асырылатын бақылау аймағы белгіленеді; 3) су қорғау аймақтары: табиғи ресурстарды пайдалану мен қорғаудың арнайы режимі белгіленетін су объектісінің акваториясына іргелес аумақ су қорғау аймағы болып табылады, жер үсті суларының ластануын, қоқыстануын және сарқылуын болғызбау, сондай-ақ жануарлар мен өсімдіктер дүниесі объектілерінің мекендеу ортасын сақтау үшін су объектілерін экологиялық талаптарға сәйкес жағдайда ұстау мақсатында өзге де шаруашылық қызметті жүзеге асыру; 4) санитарлық (тау-кен-санитарлық) қорғау округтері: санитарлық (тау — кен-санитарлық) қорғау округтерін белгілеу-емдеу ресурстарын, емдеу-сауықтыру орындары мен курорттарды (ерекше қорғалатын табиғи объектілер мен аумақтарды) қорғау жөніндегі шаралар. Руга құрамында санитарлық (тау-кен-санитарлық) қорғау үш аймаққа дейін бөлінеді. Экологиялық стандарттар-бұл қоршаған табиғи ортаға, адамның денсаулығы мен генетикалық қорына зиян келтірмеу үшін қоршаған ортаға зиянды әсер етуге қабілетті технологиялардың, материалдардың, заттардың және басқа өнімдердің жаңа техникасына қатысты мемлекеттік стандарттарда (МЕМСТ) белгіленген экологиялық-құқықтық талаптар. Өндіріс және тұтыну өнімдеріне қойылатын экологиялық талаптар өнімді өндіру, сақтау, тасымалдау және пайдалану процесінде қоршаған табиғи ортаға жол берілетін шекті әсер ету нормативтерінің сақталуын қамтамасыз етуге тиіс. Қоршаған ортаға әсерді бағалау-бұл жобаның қоршаған ортаға ықтимал әсерінің сипаты мен дәрежесін, осындай жобаны іске асыру процесінде және одан кейін күтілетін экологиялық және онымен байланысты әлеуметтік-экономикалық салдарларды анықтауға және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануды және қоршаған ортаны экологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес зиянды әсерлерден қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі шараларды әзірлеуге бағытталған қызмет. Қоршаған табиғи ортаға әсерді бағалау құжаттаманың мынадай түрлерін дайындау кезінде ұйымдастырылады және жүргізіледі: -салалық және аумақтық әлеуметтік-экономикалық даму тұжырымдамалары, бағдарламалары мен жоспарлары; - табиғи ресурстарды кешенді пайдалану және қорғау схемалары; - қала құрылысы құжаттамасы; - жаңа техника, технология, заттар материалдарын жасау жөніндегі құжаттама; - инвестициялардың жоба алдындағы негіздемелері және т. б. жүктеу/скачать 243,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|