Дәріс Психика психологияның зерттеу объектісі ретінде Тақырып бойынша қарастырылатын сұрақтар
Жануарлар әлеміндегі психика мен мінез-құлық формаларының негізгі даму кезеңдері
жүктеу/скачать 24,69 Kb.
|
2 дәріс. Психика - психологияның зерттеу объектісі ретінде.
- Бұл бет үшін навигация:
- Кезең Психикалық рефлексияның негізгі кезеңдері
| 2. Жануарлар әлеміндегі психика мен мінез-құлық формаларының негізгі даму кезеңдері.
Жануарлардың мінез -құлқы - инстинктивті мінез –құлық болып табылады. Инстинктивті мінез - бұл жануарлардың бір түрінің барлық өкілдеріне бірдей бағытталған түрлік мінез –құлық.
І кезеңде жануар тек сыртқы әлем объектілерінің белгілі бір қасиеттеріне ғана әсер етеді және оның мінез-құлқы туа біткен инстинкттермен анықталады (тамақтану, өзін-өзі сақтау, көбею). II кезеңде шындық заттардың тұтас бейнелері түрінде көрінеді және жануар үйренуге қабілетті, жеке-дара қалыптасқан мінез-құлық дағдылары пайда болады. III кезең жануарлардың затаралық байланыстарды көрсете алуымен, жағдайды тұтасымен көрсете алуымен сипатталады, нәтижесінде жануар кедергілерді айналып өте алады, оларды шешуге алдын-ала дайындық шараларын қажет ететін екі фазалы мәселелерді шешудің жаңа тәсілдерін ойлап табады. Мысалы, В.Келлердің шимпанзелермен жүргізген классикалық тәжірибелері. Шимпанзе қол жетпейтін қашықтықтағы қармақ жеміне жетуі керек. Маймылмен бірге торда әртүрлі заттар бар. Маймыл алдымен жемді тікелей алуға, яғни, егер ол ілініп тұрса, секіріп алуға, егер ол тордан тыс болса, қолын созып алуға тырысады. Алдымен ол қателіктермен жұмыс істейді. Сонда оның қызметі екі фазалы болады: дайындықтың бірінші кезеңі - қораптар пирамидасының құрылысы немесе бір ұзындықты екі қысқа таяқшаны құраумен, содан кейін екінші фаза әрекетті іске асыру, яғни, жемді тарту. Мұндай әрекетті орындау үшін қоршаған әлемді бейнелеудің жаңа кезеңіне өту керек; объектілердің байланысын ашу, өзінің іс-әрекеттерінің нәтижелерін болжау қажет. Бұл тәжірибелер көрсеткендей, адам тәрізді маймылдар проблемаларды шешу деңгейіне шығады. Сондай-ақ, ғалымдар «ручной интеллект» мінез-құлқы жүзеге асырылатын проблемалық жағдайдың маңызды ерекшелігін атап өтті - бұл оның айқындылығы. Жануар манипуляцияға жататын барлық заттарды өз көзімен көруі керек. Осылайша, жануарлардың интеллектуалды мінез-құлқы биологиялық қажеттіліктің шегінен шықпайды, олар тек визуалды жағдайдың шеңберінде әрекет етеді. Адам психикасы - бұл жануарлар психикасына қарағанда сапалық жағынан жоғары деңгейлі. Адамның ақыл-ойы, санасы ертедегі (жабайы) адамның өмір сүру жағдайының күрт өзгеруі кезінде тамақ табу үшін бірлескен іс-қимылдар жүргізу қажеттілігінен туындайтын, еңбек қызметі процесінде дамыды. Адамның биологиялық ерекшеліктері 40 мыңжылдықта тұрақты болғанымен, адам психикасының дамуы еңбек процесінде жүрді. Сонымен, адамзаттың материалдық, рухани мәдениеті адамзаттың психикалық дамуының жетістіктерін жүзеге асырудың объективті формасы болып табылады. жүктеу/скачать 24,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|