Дәріс тезистері дәріс Кіріспе. Адам анатомиясының тарихы, бөлімдері, зерттеу әдістері

1. 
   Кіріспе. Адам анатомиясы және оның міндеттері
   
2. 
   Ғылымның салалары
   
3. 
   Зерттеу әдістері
   
4. 
   Адам денесінің құрылысы
   

Дәрістің қысқаша мазмұны:

1. 
   Сипаттамалы анатомия – организмнің құрылысы мен пішінін сипаттайды.
   
2. 
   Топографиялық анатомия – адам денесіндегі органдардың орналасу тәртібінің өзара байланысын хирургиялық мақсатқа орай зерттейді.
   
3. 
   Мүсіндік (пластикалық) анатомия – адам денесінің сырт пішінін, оның мүшелерінің пропорциясын зерттейді.
   
4. 
   Функционалды анатомия – организмдегі органдардың қалыптасуын, еңбекке, жұмыс әрекетіне және сыртқы ортаға бейімделуін зерттейді.
   

5. 
   Динамикалық анатомия – адам денесіндегі тірек-қимыл аппаратының құрылысын зерттейді.
   
6. 
   Жас ерекшелік анатомиясы – адамның жасына қарай пайда болатын ерекшеліктерін, өзгерісін зерттейді.
   
7. 
   Антропологиялық анатомия – адам тегінің пайда болу жолындағы өзгерістерін зерттейді.
   
8. 
   Салыстырмалы анатомия – адамдар мен жануарлар арасындағы ерекшеліктері мен ұқсастығын зерттейді.
   
9. 
   Микроскопиялық анатомия – организмдегі органдардың ұлпалық, клеткалық (ұсақ) құрылыстарын препараттар арқылы тексереді.
   

• 
  Өлік денесін кескілеу, инъекциялық, коррозиялық, мацерациялық, фиксациялау және микроскопиялық әдістер.
  

• 
  Рентгенологиялық, ауторадиографиялық, антропометриялық әдістер.
  

1. 
   Сагиттальдық
   
2. 
   Фронтальдық
   
3. 
   Горизонтальдық
   

• 
  Сагиттальдық жазықтық (латынша sagitta-садақ оғы) денені алдынан артына қарай вертикальдық бағытта кесіп өтеді.
  
• 
  Фронтальдық жазықтық (frontis-маңдай) сагиттальдық және горизонтальдық жазықтарға перпендикуляр өтеді. Оның бағыты маңдайға параллель болады. Денені алдыңғы және артқы бөлімдерге бөледі. Сагиттальдық және фронтальдық жазықтар вертикальдық болып та есептеледі.
  
• 
  Горизонтальдық жазықтық жер бетіне параллель өтеді, денені жоғарғы және төменгі бөліктерге бөледі.
  

Адам анатомиясының негізін салушы – ежелгі рим дәрігері Гален, одан кейін шығыс ғалымдары: ар-Рази, ибн-Рушд, Әбу Әли ибн Сина адам анатомиясына елеулі жаңалықтар қосты. Қазақ даласында адам анатомиясы мәселелері Өтейбойдақ Тілеуқабылұлының (15 ғасыр), Халел Досмұхамбетұлы (20 ғасыр) еңбектерінде баяндалды.

• 
  эпителиалдық,
  
• 
  дәнекерлік,
  
• 
  бұлшық еттік,
  
• 
  жүйкелік болып 4 топқа бөлінеді.
  

1. 
   тірек-қимыл аппараты;
   
2. 
   ас қорыту жүйесі;
   
3. 
   тыныс алу жүйесі,
   
4. 
   несеп-жыныс аппараты;
   
5. 
   жүрек-тамыр жүйесі (бұл жүйе өз ішінде қан жасап шығаратын және иммундық жүйе ағзалары болып бөлінеді);
   
6. 
   сезім ағзалары;
   
7. 
   эндокриндік бездер;
   
8. 
   жүйке жүйесі.