Дәріс№1 Тақрыбы: Кіріспе.Қазақстан Республикасында стандарттаудың негізгі бағыты мен тенденциясы. Құзыреттіліктер
Экономика саласындағы стандарттау
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
лекция
| Экономика саласындағы стандарттау
Стандарттау объектілерінің көбісі олардың әлеуметтік және экономикалық өмірдің әр түрлі салаларына енуі, стандарттаудың дамуы көп мөлшерде ресурстардың бөлінуін талап етеді. Ал кейбір жағдайда ресурстарды тиімді пайдалану, стандарттардың әр бағытта дамуына қажетті ресурстармен қамтамасыздандыруға қойылатын талаптар ұлғаяды. Осындай жағдайда стандарттаудың экономикалық тиімділігін есептеу актуалды, себебі тиімділік көптеген аспектілердің критериі болып табылады, оның ішінде: -стандарттаудың даму альтернативтік бағалау яғни стандарттау туралы глобалды шешімін анықтайды; -әр түрлі қайталанатын процесстерді /жұмыстарды, үйлестіруде стандарттауды қолдану қажеттілігі/; -стандарттаудың объектісінің сипаттамасын таңдау және оптималды шешім қабылдауда параметрлер жиынтығын таңдау; -басқару кезеңінің әр циклдарында стандарттаумен басқарудағы баға беруді іске асыру; -стандарттаудың даму бағытындағы экономикалық ресурстарды тиімді бөлу. Стандарттаудың экономикалық тиімділігін анықтау бірқатар жалпы ережелерге негізделген. Олар өнім сапасын жоғарылатуға және стандарттауға бірдей болып табылады. Стандартаудың экономикалық тиімділігі ғылыми-техникалық процессің экономикалық тиімділігін немесе жаңа техниканың тиімділігінің бөлігі. Стандарттау өндіріс процесінің элементтеріне және заттарының еңбек құралдарының, технологияның жетілуіне әсер етеді. Өнімнің барлық өмірлік циклында /жобалау, әзірлеу айналымы мен тұтыну немесе пайдалану/ стандарттаудың экономикалық тиімділігін есептеу кезінде стандарт әсері ескеріледі. Жобалау кезінде экономикалық тиімділікті есептеу барысында жобалау жұмысының көлемін, еңбек сиымдылығын, жобалаудың уақыт мөлшері мен құны ескеріледі. Ол үшін: конструкторлық-жобалау жұмысын ұйымдастыруды жақсарту; стандарттты техникалық құжаттарды көп мәрте қолдану; есептеудің стандартты әдісін қолдану; көшірме жұмыстарының көлемін азайту; техникалық архивтарда сақталатын құжаттар көлемін азайту; стандарт талабына сәйке жобаларды өндіруге арналған шығындарды азайту; жаңадан шығарылатын техникалық құжаттарды келістірудің және бекітудің уақытын қысқарту жұмыстары жүзеге асырылу қажет. Өндіріс кезеңіндегі экономикалық тиімдікті есептеуде анықталатындар: - материалдық сиымдылықты азайту; - арнайы өндіріс кәсіпорындарынан алынатын қосалқы бөлшектерді қолдануды көбейту; үйлестіру; қор сиымдылығын азайту; жанар май электр энергиясының шығын үлесін қысқарту; Айналым және пайдалану кезінде экономикалық тиімділікті есептеу барысында тұтынушылар шығынын азайту ескеріледі. Ол үшін: өнімді сақтау және тасымалдау шығынын қысқарту; өнім сапасын және техникалық деңгейін жоғарлатуды; бір стандартты заңмен бірнешеуін алмастыру қажеттілігін; заттың қызмет көрсету уақытын ұзартуды; заттың сенімділігін жоғарлатуды; қосалқы материалдарды, суды, жанар майды тұтынуды және энерго сиымдылықты азайтуды; қызмет көрсетуші мамандардың санын азайтуды; жөндеу жұмыстарының құнын төмендетуді; Уақыт кезеңіне байланысты экономикалық тиімділіктің мына түрлерін ажыратуға болады. Жылдық Стандарттау қызметінің уақыт аралығында шығарылған стандартталған өнімдерді өндірудің барлық жылдарындағы. Кейбір авторлар жаңа техникаға қолданылатын тиімділіктің мына түрлерін ажыратады: - өнімнің жылдық шығарылу тиімділігі; - жаңа техниканың жылдық шығарылудағы бір жылдық қызметтің тиімділігі; жаңа барлық қызмет уақытындағы тиімділігі; жаңа техниканың жылдық орта тиімділігі; жаңа техниканың барлық өндірісінің жылдық тиімділігін жинақтайтын интегралды тиімділігі. Нақты қажеттілікке байланысты аталып өткен экономикалық тиімлідктің кез келген көрсеткіштері есептелуі мүмкін, себебі олардың бар болуы құқықты. Мысалы жылдық орта тиімділіктің ерекшелігі ол өнімнің жоғары сапалылығының тиімділігінің өзгеруі уақытқа байланыстылығын ескереді. Бірінші жылы тиімділіктің мағынасы жоқ, себебі, ол жылы игеру жұмыстары мен кәсіпорынның өндірістік мүмкіншілігі жаңа өнімге бейімделуде; Екінші және үшінші жылдары жоғары деңгейде тиімділік береді, ары қарай тиімділік төмендейді себебі бәсекелестік варианттар пайда болады. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|