Дәріс№1№2 Ежелгі адамдар және көшпелі өркениеттің қалыптасуы


Моңғолдардың Оңтүстік Сун империясын жаулап алуы (1235-1279 жж.)



бет31/83
Дата05.12.2023
өлшемі338,05 Kb.
#134397
түріСабақ
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   83
Моңғолдардың Оңтүстік Сун империясын жаулап алуы (1235-1279 жж.) – Моңғол империясы мен Оңтүстік Сундағы Қытай мемлекеті арасындағы Қытай мемлекетінің жойылып, оның территориясының Юань империясының құрамына қосылуымен аяқталған әскери қимылдар. 1235 жылы моңғолдар Сун империясымен соғысты. Алғашында белсенді соғыс қимылдары қырқыншы жылдары азайды. Бұл аймақта моңғолдар басқа мемлекеттермен (Дали, Вьетнам) соғысқа шоғырланды. 1258 жылы Жырға жаңа шабуыл жасалды, бірақ қытайлар табанды қарсылық көрсетті, сонымен қатар моңғол қолбасшысы Мөңкенің өлімі оларды кетуге мәжбүр етті. Хан Хубилай 1267 жылы жорық жасап, Сяньян, Фаньчэн қалаларын қоршауға алды, 1273 ж. Осыдан кейін шабуыл жалғасты. 1275 жылы 19 наурызда Қытай әскері Динжиажоу маңындағы шешуші шайқаста жеңіліске ұшырады, содан кейін моңғолдар аумақтарды оңай басып алуды жалғастырды. 1276 жылы олар Линьань астанасы мен императорды басып алды. 1279 жылы моңғолдар Яйшанда соңғы қарсыласу күштерін талқандап, Қытайды жаулап алуын аяқтады.
Моңғолдардың Дали мемлекетін жаулап алуы – Моңғол империясы мен Дали Бай мемлекеті арасындағы соғыс қимылдары Далидің жойылуымен және оның территориясының Моңғол империясының құрамына қосылуымен аяқталды. Моңғолдардың үш жақтан шабуылы 1253 жылы қазан айының соңында басталды. Моңғолдарға берілуден бас тартқан Гао Тайсян Цзиньшацзян өзенінің жағасына әскерін бір жұдырық етіп жинап, жаудың жақындағанын күтеді. Құбылай әскерлері қараша айында өзеннің қарсы жағалауына жетті. Құбылай Баянға өзеннен өту үшін қаптардан қалқымалы көпір салуды бұйырды. Баян өзеннен түнгі лақтыруды жасап, жауды тосыннан ұстап алып, оны тез арада толық талқандап, жау әскерінің едәуір бөлігін өлтіріп, Гао Тайсиянды астанаға қашуға мәжбүрледі[2][3].
1231-1259 жылдар аралығында Моңғол империясының Кореяға (Корё) қарсы алты ірі шабуылы болды. Осы шапқыншылықтардың нәтижесінде Корея айтарлықтай шығынға ұшырап, келесі 80 жыл бойы Моңғол Юань әулетінің бір саласына айналды. 1225 жылы Моңғол империясы Горёдан алым-салық талап етті, бірақ оны қабылдамады, моңғол елшісі Чу Ку Ю өлтірілді. 1231 жылы хан Өгедей солтүстік Қытай территорияларын басып алу үшін моңғол операцияларының бір бөлігі ретінде Горёға шабуыл жасады. Моңғолдар Корей түбегінің орталық бөлігіндегі Чунджу қаласына жетті, бірақ бірнеше шайқастардан кейін шабуыл тоқтатылды. 1235 жылы моңғолдар Корйоға қарсы жаңа жорығын бастады, Кёнсандо және Джеолладо провинцияларын талқандады. Қарсылық қыңыр болды, патша Гангхвадо аралындағы қамалын шындап бекітті, бірақ Корё әскері жаулап алушыларға төтеп бере алмады. 1238 жылы Горё бағынып, бітімге келуді сұрады. Моңғолдар Горё патша отбасын Моңғолияға кепілге жіберу туралы келісімге айырбас ретінде шегінді. Дегенмен, Горё патша отбасы мүшелерінің орнына қайраткерлерді жіберді. Моңғолдар бұл айла-шарғысын әшкерелеп, корей кемелерінің теңізге шығуына тыйым салуды және моңғолға қарсы қозғалыс жетекшілерін тұтқындап, жазалауды талап ете бастады. Корё патшайымның бірін және ақсүйектердің он баласын Моңғолияға жіберуге мәжбүр болды. Қалған шағымдар қабылданбады. 1247 жылы моңғолдар астананы Гангхвадан Кэсонға қайтаруды талап етіп, Горёға қарсы төртінші жорығын бастады. 1248 жылы хан Күйіктің қайтыс болуымен моңғолдар қайтадан шегінді. Мөңке хан таққа отырған 1251 жылға дейін моңғолдар өз талаптарын қайталады. Горё бас тартқаннан кейін олар 1253 жылы жаңа үлкен жорық бастады. Ақырында Годжон астананы кері көшіруге келісті және оның ұлдарының бірі Ан Гёнгон ханзадасын (安慶公) Моңғолияға кепілге жіберді, содан кейін моңғолдар шегінді. Корей дворяндарының көп бөлігі Ганхвадода қалғанын білген моңғолдар Корёға қарсы жаңа жорық бастады. 1253-1258 жылдар аралығында олар Кореяға қарсы бірқатар шабуылдар жасады. Бірқатар шайқастардан кейін моңғолдар Ганхвадоны қоршап алды және 1258 жылы желтоқсанда Горё ақыры тапсырылды.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   83




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет