Дәрістің мазмұны
жүктеу/скачать 171,37 Kb.
|
Д рісті мазм ны
- Бұл бет үшін навигация:
- Спецификалық әңгімелесу әдісінің ерекшеліктері
| Тестілеу түрлері.
Маќсатына ќарай тестілеудің түрлері: а) жеке-дара, топтыќ объектіні таңдап алу; ә) іс-әрекеттің сипатына жазбаша, ауызша, әрекет орындалу формасы; б) табиғи (сыни) зертханалыќ жағдайда жүргізу орнына; в) кинотест, телетест; г) сөздік-сандыќ, кеңістік-графикалыќ көрсету формасына ќатысты. Формасы мен ќұрылымына байланысты тест сұраќтары мына талаптар бойынша ќұрастырылды, олар: - логикалыќ байланыстарға берілген есептер; - ситуациялыќ есептерді берілген үрдістегі модельді, наќты жағдайға ќатысты шешу; - бірнеше ұсынылған жауаптың ең дұрысын таңдап алу; - берілген тапсырмадан “дұрыс”, “дұрыс емес” жауапты белгілеу; - бір жолда бірнеше жауаппен берілген тапсырмалар арќылы негізінде жазылған тест, әр тапсырмаға байланысты дұрыс жауапты таңдап алу керек; - жұп таңдау, сұраќ-жауап, бір-біріне сәйкес келетін; - көп сатылы тест, өзара байланысты сұраќты талдау. Тесттік тапсырманы ќұрастырудың әдістемесі: 1. Тексеруге арналған ауќымның тапсырмалары көп болса, соғұрлым оның сенімділігі жоғары. 2. Әр тапсырманы жан-жаќты өңдеу, оған енетін сұраќтарды тиянаќты және бірнеше ќайтара тексеру, жауабында тексеру, бұл тестінің сенімділін арттыруға мүмкіндік береді. 3. Тәжірибеге сүйене отырып, әрбір тапсырманың ќиындыќ дәрежесін аныќтау. 4. Нәтижесін есептеуді жеңілдету үшін берілген әрбір үлгі және трафарет арќылы есептеу. Тест ќұрудағы негізгі талап, оның шешімінің бір мәнді аныќталынуы немесе бірнеше жолмен жауаптар блогының дәл жауапта ќарастырылуы ќажет. Бұл жағдайда бір жауапты шектеулі уаќыт аралығында көрсету. Дәріс 17. Әңгімені өткізу әдістемесі Спецификалық әңгімелесу әдісінің ерекшеліктеріӘңгімелесу әдісінің өткізілуіӘңгімелесу әдісіне қойылатын талаптар1.Зерттеу әдісі жүйесінде сұрақ жауап әдісі маңызды орын алады. Бұған әңгімелесу, интервью, анкета жатады. Әңгімелесу және интервью – ауызша түрде, зерттеушіге керекті тақырып төңірегінде сұрақ қою арқылы жүргізіледі, ал анкета жазбаша түрдегі сұрақ-жауап. Зерттеу әдістемесінде сұрақ-жауап 20 ғасырдың аяғынан кең түрде қолданылып келеді. Қазіргі уақытта кеңінен қолданылады және зерттелушіні жан-жақты зерттеп, сапалы мінездеме беруге көп септігін тигізеді. Әңгімелесу зерттеу әдісі ретінде берілген сұрақтың жауабы бойынша қорытынды жасау жолымен адамның жеке психологиялық ерекшеліктерін, мінезін және оның білім деңгейін, қызығушылықтарын, іс әрекет түрткілерін және терең тануға мүмкіндік береді. Әңгімелесу әдісі еркін жоспар құрумен, қарама-қарсы ой алмастырумен, еркін сөз айтумен және ой пікірлерін алмастырумен ерекшеленеді. Әңгімелесу әдісі арқылы зерттелуші тұлғаның немесе сыныптың, топтың, ұжымның ұмтылысы, қоршаған ортада болып жатқан оқиғаларға көзқарасы, өмірлік әрекет жағдайы туралы көптеген деректер жинақтауға болады. Әңгімелесу алдын ала дайындалған бағдарлама бойынша жүргізіледі. 2.Әңгімелесу педагогикалық құбылысының динамикалық, спецификалық, оңтайлы әдістерінің бірі. Әңгімелесу жеке, топтық және ұжымдық түрінде өткізуге болады. Әңгімелесу үйрету әдісі сияқты, бұған үлкен әзірлікті талап етіледі. Әңгімелесу әдісі жақсы өту үшін оның мақсатын, бағдарламасын, әңгімелесу қалай өту керек екендігіне, бөлек сұрақтар қай жерде қай уақытта қойылатынын алдын ала жоспарлау қажет. Әңгімелесу нәтижелі өту үшін әңгімеге қатысушыны қызықты әңгімеге тарту керек, сол кезде әңгімелесуші ашылып, жасырмай бәрін айтады. Оқушылармен, оның достарымен, ата-аналармен, мұғалімдермен әңгіме жүргізу арқасында әртүрлі материал, оқушыға мінездеме даярлап алуға болады . Зерттеу тәжірибесі көрсекендей мынадай қарапайым сұрақтар қоюға болады, мысалы: Сіздің күн тәртібіңіз қандай? Немесе мынадай қарапайым сұрақтар қоюға болады: Қай уақытта ұйықтайсыз, сабаққа қай уақытта даярланасыз, қай уақытта ұйқыдан тұрасыз? Логикалық сұрақтар - олардың қойылу формалары оқушыларға нақты әрі түсінікті боуы қажет. Сонымен қатар қойылатын сұрақ мазмұны әдепті әрі сенімді болуы шарт. Әйтпесе оқушылар ашылып сөйлей алмайды, яғни сұрақтарға толық әрі нақты жауап бере алмайды. Соның әсерінен әңгімелесу әдісі оқушылармен өткізген кезде сәтсіз болады . Алайда, кейде әңгімелесуді экспромт түрінде қажет болады. Бұл кезде педагог алдын ала бәрін ойластырмай, бірден «осында және қазір» принципі бойынша өткізуі керек, сонда ғана педагог қателік жібермейді. Кей жағдайларда дайындалып өткізілген әңгімелесу әдісі өз нәтижесіне жетпейді. Оның себебі педагог-зерттеуші сұрақ нақты дайындалып келгенімен ол өзінің әңгімелесуші адамның ұстанымын ойламауы мүмкін. Әңгімелесу өткізген кезде көптеген жоғары сынып оқушыларының жеке ерекшеліктерін танып білуге, нақтылауға болады. Әртүрлі бақылау және басқа да зерттеулер арқасында оқушылармен әңгімелесу кезінде алған мәліметтерімізді, сонымен қатар эксперименталды және басқа да әдістермен толық тексеріп алуға болады. Әңгіме бұл ұзаққа созылған және қысқа түрінде болуы мүмкін. Бірақ та, мына бір жайтты естен шығармау керек, кейбір оқушылардан іске қажетті дұрыс жауап ала алмаймыз. Сондықтан әңгімелесу әдісі қажет тақырыпқа байланысты өткізілуі үшін басқа да зерттеу әдістерін пайдаланған жөн. Сонда ғана ол нәтижелі болады. Жоғарғы сынып оқушыларына мынадай өнеркәсіп, еңбек, еңбек озаттары жайында әңгіме жүргізуге болады, оларға мынадай сұрақтар қойылады: өнеркәсіпте қандай озат еңбеккерлерді білесіздер? Олар үлкен нәтижелерге жету үшін не істеген? Олардың жұмыстарында сіздерге не ұнайды? Осы сұрақтарға ойланып жауап берген жоғарғы сынып оқушыларының жауабы өте маңызды. Олардың жауаптарының мазмұнынан мынаны байқауға болады, ертеңгі күні еңбекке араласқан кезде бәрін де еңбек арқылы көптеген нәтижеге жетуге болатындығын, өздері де есейген кезде алған тәлім тәрбиесі болатындығы, сол еңбек озаттарынан үлгі алатын болады. Олай болса, бұл бейнені байқай отырып, мынадай шешімге келуге болады: әңгімелесу әдісі өзінің танымдық мағынасын және тәрбиелік мағынасын аңғарта білді, өйткені осы сұрақ-жауап арқылы оқушылардың еңбек озаттарына деген қызығушылығы, олармен бірге жұмыс істегісі келетіндігі байқалды. Бұл танымдық әңгімелесу кезіндегі психологиялық жағынан анықталған және педагогикалық мақсаттылығы болашағы бар ұмтылыс. Жеке қарым-қатынаста өнеркәсіптік еңбек озаттарымен болуы, олармен араласуы, іскерлік қатынаста болуы, жоғары сынып оқушылары осы адамдардан үлкен тәрбие алып, болашақ өмірде осы адамдар секілді еңбек етеміз деп ұмтылады. 3. Зерттеуші әңгімелесу барысында еркін қарым-қатынасты көтермелеуге және туындаған психологиялық кедергілерді ескеруге ұмтылуы керек. Мысалы, арнайы жабдықталған орында әңгіме (дайындалған орын басты рөлді алып тұрған жағдайда) жүргізу барысында кедергілер туындауы мүмкін. Сондықтан, әңгімелесіп отырған адамыңыз өзін еркін, жайлы әрі зерттеуші адаммен тең ұстайтын жерді таңдаған жөн. Әңгімелесу барысын зерттелушіге қызықты әңгімеден бастап, содан кейін тақырыпқа, яғни зерттеу әрекетіне көшкен жөн. Бұл зерттеушінің әңгіменің алдағы барысына дайындығының маңыздылығын дәлелдейді. Зерттеуші зерттеу әрекетіне байланысты зерттелушіні анықтау үшін тікелей сұрақтар қоймай, әңгімені жанама жолмен: әдебиеттермен, басылымдарда берілген оқиғалармен байланыстыра жүргізген жөн. Әңгіме барысында хаттама жүргізілмейді, хаттама әңгімеден соң құралады. Немесе диктофон, магнитофон, видеокамера құралдарын пайдалануға болады. Бұл жағдайда әңгімелесушіден рұқсат сұраған жөн. Әңгімелесуден алынған мағлұмат қорытындылағанда басқа әдістер бойынша алынған мағлұматтар ескеріледі. Әңгімелесу әдісі басқа әдістер көмегімен алынған мағлұматты нақтылай түсу үшін немесе теріске шығару мақсатында жоспарлануы мүмкін. жүктеу/скачать 171,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|