Детективті хикаят Алматы, 2021
жүктеу/скачать 3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сүлеймен қарақшы
Бөлмеде жатқандардың Төрекелдiден басқасы бұл екеуiнiң не айтқандарын ұқпады. Себебi, қазақша түсiнбейдi. Сондықтан болар, жандарына бiрiншi болып Төрекелдi жеттi. — Не болды? Түрме бастығы не айтты? Сүлеймен оған болған әңгiменiң бәрiн айтып бердi: — Ендi сен ой тезiне салшы. Бұл оның қай сөзi? Әлде менi ана жаққа кiрген кезде-ақ оларға тиiссiн деп әдейi жаманшылыққа итерiп отыр ма? Айтысы жаман, дәулер мен секiлдi үлкендердi кiрген сәтте-ақ басып тастамақ боп, әрекет етедi екен. Егер айтқандарына көнбесем, басым алынуы тиiс екен. Әйтпесе көтек болмақпын. Мен ондай болсам қара аспан қақырап жерге түсер. Жеңген күнiмде түрме бастығы менi елге қайтара ма? Мәселе сонда боп тұр ғой. Күндегi әңгiмесiнде осы тақылеттес әр нәрселердi айтып отырушы едi. Бүгiн лақ еткiздi. Санам сан- саққа шашырап жатқаны ендiгi. Төрекелдi де ештеңе айта алмады. Осы кезде Микай ұшып тұрды:
— О, мен жобалап тұрмын оның ойын. Түрме бастығы қара Иваннан құтылғысы келiптi. Мұны дәл қазiр емес, бұрыннан ойлап жүрген. — Құтылғысы келсе, ата салмай ма? — Жоқ. Бастықтар кейде түрме iшiндегiлердiң өзара қарым- қатынастарын басқа жолмен де реттеп отырғылары келедi. Сүлеймен мен Төрекелдi Микайдың сөзiнiң астарынан түк те ұқпады.
— Сонда қалай? — Қысқасы, ертең iшке кiргенде көремiз, — дедi Микай бұларға iшiне бұққан сырын бiлдiргiсi келмегендей. Сосын дереу Сүлеймендi көңiлдендiрейiн дедi ме, күндегi жағымпаздықпен: — Түрме бастығының сөзiне несiне қобалжисың? Сенiң басың не көрмеген бас, — дедi күлiп. “Иә, мына кәпiр дұрыс айтады. Шынында да, бұл бас не көрмей келе жатыр. Ендi басқа не түссе де көремiз”. Ертесiне мұнда жатқандардың бәрiн iшкi зонаға кiргiздi. Зона iшi кiшi-гiрiм шаһардай. Тұтқындар жататын отызшақты барактармен қатар қырық-елудей қосалқы үйлер бар. Бұларды
324 Сүлеймен қарақшы тұратын баракқа айдап келгенде, әрқайсысына етегi қысқа бiр- бiр шапан үлестiрген. Сүлейменге шапан тарлық қылды. Бiрақ басқа амал жоқ. Тырыстырып киiп алды. Әнеукүнгi пойызбен келгендердiң бәрiн бiр баракқа жайғастырды. Ендi Ажан да, Аязбек те топқа қайта қосылды. Төртеуi барактың орта шенiне орналасты. Төр жақтағы бұрынғы жатқандардың iшiнде оншақты қазақ бар екен. Сүлеймендер барған күнi-ақ солармен шүйiркелесiп, табыса кеттi. Олардың арасында Сүлеймен секiлдi қапсағай денелi бiр кiсi өзiн “Қаппармын” деп таныстырып, қалғандарының да аттарын атап шықты. Өзi Сүлеймендi сырттай жақсы бiледi екен. — Мен жайлы қайдан естiп едiң? — Өзiңдi көрмесек те, сыртыңнан талай естiгенбiз, Сүлеймен. Әкем рахметтiк сен жайында көп айтатын. — Әкең кiм едi? — Мен Қазығұрттағы шегiр Естемес бидiң баласымын. Мынау — Бекмырза, Ұлтанбек байдың баласы. Ал анау жаныс Қосшығұлдың Айтбайы... — Әй, әй, тоқта! Естемес бидiң қолынан талай дәм таттық қой. Баяғыда Билiкөлдегi Шымыр Керiмбай болыстың тойына да бiрге барған едiк. О кiсi қашан қайтты өмiрден? — Алты жылдай болды. Елге бәлшебектер кәнпiс жасағанда, бәрiмiздi “бай-құлақтың баласы” деп жазықсыздан-жазықсыз соттап жiбердi. Алдында екi жылдай Оралда болып едiк, былтыр осында айдап келдi. — Естуiмше, Естеместе мал көп болмайтын дейтiн... — Бай баласы ретiнде сотталған мынау — Бекмырза. Менi би- болыс баласы деп соттады. Содан сонау қиыр Сiбiрдегi орман iшiнде өз жерлестерiмен жолыққан Сүлейменнiң көңiлi бiр сәт көтерiлiп қалды. Сол күнi өткен-кеткендi әңгiме етiсiп, жерлестер ұзақ сөйлестi. Әсiресе Бекмырза әңгiмешiл адам екен. Басына түскенге мойып, жүнжiп кетпептi. Қайта жан-жақтағылардың бәрiн күлдiрiп, небiр қалжың әңгiмелердiң тиегiн ағытты. Бiр күн өткен соң Сүлеймендер барлық сотталушылар сияқты жұмысқа шықты. Микай дәл айтқан екен. Солдаттар
|