Дипломдық жұмыс 1945-1980 ж ж. Жапонияның экономикалық дамуы.ң Орындаған: тарих факультетінің

Жапон компаниялары екі мұнай дағдарыстарынан ешбір жоғалтусыз өтіп, мұнайға күрт өсіп кеткен бағалардың нәтижелерін минимумға түсіре алып, әлемдік нарықта өзінің тауарларының жоғары бақталаса алушылығын сақтап қалды. Сондықтан олар осының нәтижесінде, алдымен мехатронды және электронды өнімдерінің экспортын кеңейте алып, осыдан әлемнің басқа елдердің қызғаныш туғызатын, елдегі жұмыссыздықтың санын көбейтпей өндірістік процестеріне өнеркәсіптік роботтарды, сандық бағдарламалық басқаруы бар станоктарды және басқа да еңбек сқтағыш құралдарды енгізе алды.

Жапонияның индустриалды потенциалының тоқтаусыз өсуі, әрине, техникалық прогреспен байланысты болды. Егер бастапқы кезде олар аз шығындардағы жоғары сапалы тауарларды өндіру икемділігімен белгіленсе, соңғы жылдарда олар көптеген алдыңғы қатарлы техникалық салаларында ҒЗТКЖЗ-нің кеңінен айналдырды. Нәтижесінде пайда болған мүмкіндіктерді пайдаланып, компаниялар жаңа өнімдердің жаппай өндірісін құрып, шығаруды бастады.

Жапония бейнемагнитафондар, 64 килобайт есте сақтау көлемі бар ең үлкен интегралды жүйелер, өнеркәсіптік роботтар мен көміртегі талшықтар әлемдік нарықтарында лидерлік орынды алып тұрды. Электронды игеру жапон фирмаларына ең ірі американдық бақталастарының позицияларына қауіп төндіруіне мүмкіндік берді.

Екінші дүние жүзілік соғыс кезінде өндірістік аппараты толық күреген Жапония үшін бұндай тез дамушылық әдеттен тыс болып көрінеді.

Әр бір жапондықтың бөлек және бәрінің бірігіп қосқан ірі талпынысы осының маңызды факторы болып табылады. Бірақ еңбек сүйгіштік сезімінен басқа олар жаңа бір сезімді туғызып, елдің табиғи қорлармен жеткілікті қамтылмауы сияқты объективті қиыншылықтардан өту жолын талпыныспен іздейді. Ұлттық өнеркәсібінің тез дамуы да осы талпыныстардың тікелей нәтижесі болды. Бұл жерде прогрестің басты бірақ жалғыз емес көзі туралы айтылды. Тағы да осындай сияқты үш факторға көңіл бөлу орынды болар еді.

Бірінші- өнімді ұжымдық жұмыс ұүшін қолайлы жағдай жасайтын жапон компаниялардың ішкі ұйымдастырудың ерекшеліктері. Бұл аспектіні көп жағдайда батыс компаниялардан тыс қалдырып отырды.

Екінші –индустриалды жамыған елдердің соғыстан кейінгі экономиканы қайта құру толқынында құрылған, жоғарғы дәрежедегі Жапония үшін қолайлы жағдай. Жапон шаруашылығын қалпына келтіру және одан кейінгі экономикалық өсудің жоғарғы қарқынының жылдары, еңбек бөлінудің халықаралық жүйенің қайта құруы мен тереңдетуімен сәйкес келді.

Үшінші – сол кездегі техника дамудың Жапония үшін пайдалы бағыты. 1950-1960-шы жылдарда бүкіл әлем 40-шы жылдардың технологиялық революцияның өнімін игерген кезде Жапонияның позициялары әлсіз болды. АҚШ пен Европаның жапон фирмаларына сұраған жабдық-құралдар мен лицензияларды сатуы таң қаларлық жағдай емес.Жапония, батыстың техникалық айдың жаңашыл жетістіктерін сараптап, өзінің жеке өнеркәсіптік потенциалын құрып отырды.

Жапония, халықаралық дәрежеде танымал болған техникалық потенциалын ала бастаған уақытына таман, 1950-1960-шы жылдардың технологиялары есейіп, жапон жағдайларына сәйкес болды.

Қазіргі уақытта Жапон экономикасы өз елінде де, шет-елдерде де жаулау күшін жоғалтты. Долларға қатысты иена бағамының төмендеуі мен онымен байланысты әлемдік нарықтағы жапон тауарларының бақталастығының жоғарлауына қарамастан басталған экспорт өсудің қарқынын қысқаруы – басты себебі болып табылады. Жапонияның сыртқы саудадағы қиыншылығы, барлық өнеркәсіпті дамыған елдерді қамтыған әлемдік капиталистік шаруашылығының депрессивті жағдайына, соның ішінде іскер белсенділігінің төмендеуінің әсерінен болған халықаралық экономикалық қатынастарында шиеленісуінің күшеюін көрсетеді.

Экспорттық өсу қарқынынң тежелуі, жапон экономикасының өсу қарқынын 1980-ші жылдар бойы екі-үш процентке қысқаруын көрсеткен болжамдарды шыдықпен толтырып, болашақты қара түске айналдырды. Бұл жағдайлардың сәтсіз дамуы – экспорттың қатты тәуелділігінің нәтижесі болып табылады.

Жоғарғы технологиялық өнімдерінің әлемдік саудада Жапония мен АҚШ арасындағы қарама-қайшылықтың күшеюін белгілеп кетуге болады. “Технологиялық” алдыңғы орын үшін жанталасуға Жапонияның шапшаңдығы АҚШ- ты қуып жетуіне мүмкіндік берді, ол бұл өзалдымен рейгандық “күшті” Америка туралы түсінігіне сай болмады. Алғашқыда АҚШ-та құрылған, технологияларды игеруге, Жапонияның өзіне тиімді пайдасын алу жағдайы АҚШ-тың ашуын келтіретіндігі түсінікті. Олар өздерінің жеке жартылай өткізгіш пен компьютерлік техниканың бақталасына жаңа нарықтарды жаулап алуына көмектескендігін көре отырып өздерінің жапондықтар сатып кеткен деп сезінуі де ерекше емес.

Батыс Европа өз жағынан қазіргі заман өнеркәсібінің прогрестің маңызды саласы-электроникада артта қалуын ауыр жан құбылысын өтудк. Европа елдеріндегі жұмыссыздық олардың индустриалды салалары тез дамытуына көңілін шоғырландыруын мәжбүр болды ететіндегі сықылды. Бірақ олардың бұндай іске дайындығы нашар; себебі электроника мен басқа да алдыңғы қатарлы технологиялар бойынша ҒЗТКЖЗ-дегі едәуір қиыншылықтарға ұшыраған Батыс Европаның компаниялары Жапонияның көмегінен қатты тәуелді болды.

Осы бірге жиналған жағдайлардың барлығы да алдымен оның техникалық қуатымен Жапонияға сақтық қатынасының тазаруына ықпал етті.

Бұндай жағдайда Жапонияға не жасау керек және жиналған техникалық потенциалын есепке ала отырып оның бейбіт шаруашылық байланыстарының әрі қараә даму жолы қандай? деген сауал туындайды.

Біріншіден, Жапония барлық мүмкіндіктерді қарастырып, технологиялар экспортын бастауы қажет. Басқа елдермен екі жақты қатынастардың жақсаруынан басқа, бұндай бетбұрыс, Жапонияны қызықтырып отырған әлемдік экономикалық тірілуіне ықпал етеді. Сыртқы тауарлық нарықтарында төмен коньюктуроның себебінен экспорттың өсу қарқынының тежелуінен оның жеке шаруашылығының өсу мәселелері иеленіскендіктен, Жапонияның фирма аралық қарым-қатынас, технологияларды сату және экономикалық дамудың мемлекетаралық бағдарламалардың көмегімен, әлемдік экономиканы тұрақтандыру үшін әр-түрлі шараларды жасауы, ол үшін тікелей табысқа айналады.

Екіншіден Жапонияны бұрын және қазірде жоғалмаған құтқарып отырған сәтті жағдайларды да тыс қалдырмау керек. Бірақ, артықшылықтың негізінде өмір сүретіндер, әлемнің басқа елдерінде үшкір қызғаныштың объектісі болуы мүмкін. Шынында да, Жапониядағыдай, қорғанысқа жұмсалатын төмен мөлшердегі шығындар “қажетті” тірексіз одақтастарды қалдыратын және әскери-стратегиялық рольді алмау сезімі партнерларды мазалап тұрды. Бейбіт үшін жауапкершілігінің үлесін көтеру Жапония үшін ең жақсы саясат болар еді.

Сілтемелер тізімі

1. 
   Ковригин Е.Б. «Экономическая экспансия Японииң М., «Международные отношенияң 1980 г. стр.3.
   

2. 
   Мильнер Б.З., Рогопина С.А., Олейник И.С. «Японский парадоксң М., «Наукаң, 1985 г. стр. 4 – 5.
   

3. 
   Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң 1945 – 1975 г.г. М., «Мысльң, 1978 г., стр.42.
   

4. 
   Латышев И.А. «Современная Японияң спр.изд. М., «Наукаң, 1973 г7 стр. 97 – 98.
   

5. 
   Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң 1945 – 1975 г.г. … стр.60.
   

6. 
   Кутаков Л.Н. «Очерки новейшей истории Японии 1918 – 1963 г.гг.ң М., «Просвещениең, 1965 г. стр.121.
   

7. 
   Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң 1945 – 1975 г.г. … стр.73.
   

8. 
   Лукьянова М.И., Власов В.А. «Экономика современной Японииң сб.стат. М., «Наукаң, 1974 г. стр7 42.
   

9. 
   Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң 1945 – 1975 г.г. … стр.77.
   

10. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң 1945 – 1975 г.г. … стр.90.
    

11. 
    Ильина К.А. «Японский капитал на азиатских рынкахң М., «Наукаң, 1966 г. стр.34.
    

12. 
    «Статистические показатели экономического положения капиталистических стран. 1950 – 1955 г.г.ң М., «Внешториздатң, 1956 г. стр. 22.
    

13. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң 1945 – 1975 г.г. … стр.121.
    

14. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң 1945 – 1975 г.г. … стр.135.
    

15. 
    Лукьянова М.И., Власов В.А. «Экономика своевременной Японииң стр. 49.
    

16. 
    Кутаков Л.Н. «Очерки новейшей истории Японииң стр.143.
    

17. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң 1945 – 1975 г.г. … стр.117.
    

18. 
    Латышев И.А. «Современная Японияң стр.103.
    

19. 
    Кузнецов Ю.Д.Навицкая Г.Б., Сырицын Н.М. «История Японииң М., «Высшая школа 1988 г. стр.126.
    

20. 
    Певзнер Я.А., Петров Д.В. «Япония. Серия: экономика и политика стран современного капитализмаң М., «Мысльң, 1975 г. стр.205.
    

21. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң 1945 – 1975 г.г. … стр.145.
    

22. 
    Певзнер Я.А., Петров Д.В. «Японияң стр. 227.
    

23. 
    Кутаков Л.Н. «Очерки новейшей истории Японииң стр. 147.
    

24. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң стр. 150.
    

25. 
    Латышев И.А. «Современная Японияң стр. 121
    

26. 
    Латышев И.А. «Современная Японияң стр. 135.
    

27. 
    Лукьянова М.И., Власов В.А. «Экономика современной Японииң стр. 86
    

28. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң стр. 163
    

29. 
    Певзнер Я.А., Петров Д.В. «Японияң стр. 245
    

30. 
    Лукьянова М.И., Власов В.А. «Экономика современной Японииң стр. 113
    

31. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң стр. 254
    

32. 
    Латышев И.А. «Современное Японияң стр. 204
    

33. 
    Лукьянова М.И. Власов В.А. «Экономика современной Японииң стр. 98
    

34. 
    Латышев И.А. «Современная Японияң стр. 240
    

35. 
    Кузнецов Ю.Д. Навицкая Г.Б., Сырицын И.М. «История Японииң стр. 206
    

36. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң стр. 262-263
    

37. 
    Вербицкий С.И., Попов В.А. «История Японииң стр. 275
    

38. 
    Лешкс В.Г. «Японо-американский союз. Итоги трех десятилетийң М.: «Наукаң, 1982 г. стр. 20
    

39. 
    Лешкс В.Г. «Японо-американский созң стр. 36
    

40. «Японияң ежегодник. Авилова А.В., Носов М.Г. «Япония – Западная Европа: расширение связей и рост противоречийң М., «Наукаң 1988 г. стр. 140 – 141.

Западная Европаң стр.164

44. «Японияң ежегодник. Игнатушенко С.К. «Проблемы

экономических отношений Японий с развивающимися

странамиң М. «Наукаң 1989 г. стр.160.
45. Крупенко М.И. «Советско – японские экономические

отношенияң, М., «Наукаң, 1982 г. Стр 98.

отношенияң. Стр 106.

отношенияң. Стр 119.

Стр12.

49. 
    Мильнер Б.З., Роголина С.А., Олейник И.С. «Японский
    

49. 
    М.Маритани «Современная технология и экономическое
    

49. 
    Х.Канамори, Дзюн Вада. «Япония – мировая экономическая
    

49. 
    Добровинский Б.Н. «Япония: проблемы эффективности
    

49. 
    Ковригин Е.В. «Экономическая экспансия Японииң М.,
    

54. 
    Исикава Каору «Японские методы управления качествомң.
    

54. 
    Исикава Каору «Японские методы управления качествомң.
    

54. 
    Исикава Каору «Японские методы управления качествомң.
    

54. 
    Масанори Маритани. «Современная технология и
    

54. 
    Спандарьян В.Н. «Деловая Японияң. Стр. 98.
    

54. 
    Масанори Маритани. «Современная технология и
    

54. 
    Масанори Маритани. «Современная технология и
    

54. 
    Масанори Маритани. «Современная технология и
    

54. 
    Хиса Канамори, Дзюн Вада. «Япония – мировая
    

54. 
    Масанори Маритани. «Современная технология и
    

54. 
    Масанори Маритани. «Современная технология и
    

54. 
    Масанори Маритани. «Современная технология и
    

54. 
    Масанори Маритани. «Современная технология и