2.1 Қарқаралы МҰТП - тың сипаттамасы
Ұлттық табиғи парктің аумағы биологиялық және ландшафттық алуан түрлілікті сақтауға, табиғаттың бірегей табиғи кешендері мен объектілерін пайдалануға арналған республикалық маңызы бар экологиялық және ғылыми мекеме мәртебесімен ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың екінші санатына жатады. Ерекше экологиялық, ғылыми, тарихи, мәдени және рекреациялық маңызы бар мемлекеттік табиғи-қорық қоры (SPZF). Каркаралинск-Кент тау кластері бір-бірінен салыстырмалы түрде оқшауланған бес тау тобынан тұрады: Бугулы, Шанкоза, Матен, Айртау және Кент. Қарқаралы таулары мен Кент массиві ландшафт асимметриясына ие: олардың солтүстік беткейлері оңтүстік пен батысқа қарағанда тікірек және бұлақтар мен өсімдіктерге едәуір бай. Олар бір-бірінен терең шатқалдармен, тау аралықтарымен және ақырын жылжымалы жазықтармен бөлінген тасты жоталар мен шыңдар торын құрайтын жоталар. Сонымен, Қарқаралы массивінде Тар-кезен мен Ақпет, Бугулы және Эйр жоталары бұрышпен алшақтайды, Комсомол шыңы (1403 м), Шанкөз (1360), Бугулы (1323), Көктөбе (1254) және басқалары, биіктігі бойынша онша маңызды емес. Қарастырылып отырған аумақтағы, сондай-ақ бүкіл таяз гумоктардағы климат, әдетте, антициклондық ауа райы режимімен күрт континенталды, ол қысқы кезеңнің ауырлығымен, салқын жазмен, тәуліктік және жылдық температураның айтарлықтай ауытқуымен және жылына құрғақшылықтың, құрғақ желдің және бұлтты күндердің жиі қайталануы. Қарқаралы СННП флорасы қазіргі уақытта тіркелген ангиоспермалардың 198 түрін, гимноспермалардың 3 түрін, папоротниктердің 2 түрін, мүктердің 27 түрін, қыналардың 14 түрін қамтиды, бірақ әдеби деректерге сәйкес олардың саны 800-ге жуық түрге жетуі мүмкін. Бұл көршілес дала зонасына қарағанда үш есе көп. Осы 244 түрдің 5-і Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген, Қарқаралы бөріқарағайы, тегіс сфагнум, қырғыз қайыңы, жұқа көкнәр, көктемгі адонис. Қарқаралы және Кент таулы-орманды аймақтарының флорасында эндемикалық және бореальды өсімдіктер көп кездеседі. Сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген өсімдік түрлеріне мыналар жатады: бидайық Қарқаралы, бөріқарақат Қарқаралы, жіңішке көкнәр, аконит ақ мұрт, қыста әуесқой, жасыл гүлді қыстағы жасыл, дөңгелек жапырақты қыста жасыл, қарапайым жапырақты тимьян, сарғаю, қазақстандық, сібір сексеуілі, қызыл гүлді жабайы қабан тар жапырақты күл, Фукс орхисисі, Adiantum шашты венерумы, көк анемон, кәдімгі қарға көз, Камчатка ұя салуы, Паллас ырғай, Сент-Джон сусласы, шетелдік жылан басы, кәдімгі вибрум, Залесский мамық шөп, қауырсын шөп, су лалагүлі сары тегіс жусан. , жалаңаш мия, тегіс сфагнум, шалғынды тәтті үш қабатты, салбырап тұрған қызғалдақ, құмды цмин, еркек асшаян, Каркаралин шайыры, қанатты ирис, ине жапырақты қалампыр, ұсақ жемісті сфагнум, қызыл жапырақты ирис, ашық көкшіл, анемон күлгін күлгін, скватор дәрежесі, азиаттықтар мені ұмытпайды, көкнәр және басқалары.
Қарқаралы МҰТП аумағында сүтқоректілердің 46 түрі, құстардың 234 түрі, бауырымен жорғалаушылардың 6 түрі, қосмекенділердің 2 түрі және балықтардың 15 түрі бар. Омыртқасыздардың фаунасы нашар зерттелген және қазіргі кезде оның түрлік құрамы туралы нақты мәліметтер жоқ. Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енген жануарлардың ішінде арқар, қара лейлек, бүркіт, бүркіт үкі, ергежейлі бүркіт, дала жыланы, Игнатовтың миногы Ұлттық парктің аумағында тұрады. Сүтқоректілер фаунасының негізін кеміргіштер құрайды - қызыл жағы жер тиін, сұр суыр, дала қайың тышқаны, ұлы джербоа, джербоа-секіргіш, жоңғар хомягы, эверсман хомягы, кәдімгі хомяк, стрельцов тұмсығы, қызыл аң, мускрат, дала. сауалнама, қарапайым тіреуіш, ағаш тышқан, үй тышқаны, бала тышқан. Жыртқыштардың арасында қасқыр, түлкі, қарсақ, борсық, ақшыл полекат, ермин, қарақұйрық, манул, сілеусін бар. 1940 жылға дейін КГНПП аумағында аюлар кездесті. Ірі сүтқоректілер тұяқтылар: қабан, марал, сібір елігі, бұлан, арқар. Ұлттық парктің аумағында жәндіктер, жарқанаттар және лагоморфтардың өкілдері сүтқоректілерден тұрады. Құстардың көпшілігі қоныс аударады, бірақ ұя салатын құстар өте көп.
Ұлттық саябақтың аумағы - қазақтың тау қойлары - арқарлардың тіршілік ету ортасы. Бұл түр Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген, мәртебесі 3. Жойылып бара жатқан жабайы фауна мен флора түрлерінің халықаралық саудасы туралы конвенцияның 2-қосымшасына енгізілген.
Кең таралған түрлердің қатарында барлық жерде сирек кездесетін жыртқыш құстар тобы - алтын бүркіт, бүркіт үкі, дала бүркіті, қорым, ергежейлі бүркіт, дала қобдишасы, жылан бүркіті және сұңқар сұңқарлары жақсы ұсынылған. Батпақты төгінділерде сенің өзеніңде сұр тырна ұя салады.
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енген жануарлардың арасында ұлттық паркте мекен ететіндер: арқар, манул, сұр тырна, демоизель тырнасы, қара лейлек, бұйра пеликан, тілсіз аққу, қарлы аққу, бүркіт, қорым, дала бүркіті, бүркіт үкі, ергежейл бүркіт, сұңқар - сұңқар сұңқар, сажа, дала жыланы, миног Игнатов.
Достарыңызбен бөлісу: |