Қабат қысымының жүйесі және қабаттардың қолданыстағы мұнай бергіштігін арттыру әдістері

Қабат қысымын ұстау үшін қабатқа табиғи суларды құрамында минералды тұздармен эмульсиялы мұнай бар суларды айдауға болады.

Ақінгенде жақын жерде өзен жоқ. Негізінен айдау скважиналары арқылы, пайдалану скважинасынан сорға жебірілген сулар айдалады. Табиғи сулардың басында аз мөлшерде минералды тұздар, әртүрлі газдар, механикалық қоспалар болады.

Жоғарғы қабат және жер асты суларына сондай-ақ микроорганизмдер кездеседі әртүрлі жәрежедегі әрбір жұмсалған судың компоненттері қабатқа су айдау процесіне әсер етеді. Сондықтан су айдау процесін жақсы сапалы сумен қамтамасыз өтеу керек. Айдалатын судың құрамындағы механикалық қоспалар мен микроорганизмдер фильтрацияның жоғарғы қабатына құйылады, өнімді қабаттың өнімділігін азайтады, айдау скважиналарының қабілетін азайтады. Мысалға құрамында хлоракальций тұзы бар сульфатты судың айдау ерімейтін гипс тұнбасының түзілуіне экслеп соқтырады.

Бұндай жағдайда қабатқа су айдауға қаныққан күкірт сутектік сұйықтың айдалатын болса, онда құрамында темір мен оттегі бар, су пайдаланылады қуысты ореада тотығу жүріп, соның нәтижесінде қатты гидроттардың тұнбасын түзілуі мүмкін.

Ақінген кен орнының судың микробиологиялық талдауды жүргізілген жоқ. Жиынға айдалған тығыздалған кей кезде коллектордың қасиетінің басты себебі болуы мүмкін.

Қабатқа белгілі бір мөлшерде саз болса су айдау үшін, тығыздалған су емес, минералды сулар құрамында алқандай саздың ұлғаюына жол бермейтін заттар бар сулар қолданылады. Олар керісінше су айдау скважинасының жұтылу қабілетін жақсартады.

Су айдау скважиндерінің жұтылу қабілетінің нашарлауы қабатқа су айдалатын темір құбырлардың, химиялық және электрохимиялық даттау жүреді. Құбырдың топталған өнімдері скважинаның қабылдауын 0-ге дейін азайтуы мүмкін. Көп кезге дейін азайту мүмкін. Көп кезге дейін, скважинадан мұнаймен бірге өндрілген қабат сулары аса көңіл аударылған жоқ.

Кәзіргі кезде мұнаймен бірге өндірілген судың көлемінің көпшілігін байланысты қабат суларын талдау үшін және оны кері айдау үшін көп көңіл бөлінеді.

Қабат суларын талдау қорытындысы осы қабатқа қайтадан айдауға жорамалдылығын анықтауға қолданылады скважинадан мұнаймен бірге өндірілген қабат сулары әртүрлі кен орындарда өзінің құрамы мен айырылады. Олардың құрамында минералды тұздардың еруі, газ және микроорганизмдер болуы мүмкін, сондықтан оларды 2 негізгі топқа бөлінеді.

1. 
   Тығыз хлорлі кальциді немесе хлорлі кальцид магнилі.
   
2. 
   Сілті немесе гидрокарбонатты нартилі.
   

Жаз уақытында сордағы тұздардың концентрация 22 - 24^º дейін суланады, соның әсерінен құрамындағы қоспаның ұлғаюына байланысты қондырғылардың жұмыс істеуін қиындатады.

Барлық тәсілдерге суды өңдеудің ең негізгі сипаттамасы оның құрамында сутек иондарының концентрациясына байланысты. Бұл арқылы сулар ерітінділердің қышқылдық сілтілі ортасын анықтайды.

Тәжірибе судың классификациясына арап мынадай 5 топқа бөлінеді:

1. 
   Қышқыл РН-тан 3-ке дейін.
   
2. 
   Әлсіз қышқылды. РН-тан бастап 4-6-ң арасында.
   
3. 
   Нейтралды РН-7.
   
4. 
   Әлсіз сіл тілі 8-10-ға дейін.
   
5. 
   Сілтілі 11-14-ке дейін.
   

90-шы жылдан бері ТМД елдерінің мұнай кәсіпшілігінде су ағынын оқшаулау жұмыстары жүргізіліп келеді,бірақ әр кен орынға бұл әдіс әрқалай әсер етуде.

Қабатқа әсер етуші тиімді әдісті мақсатына сай таңдау мен параметрлерін есептеу өте қиын болып табылады, себебі қабатқа әсер етуші әдістердің бірыңғай нәтиже алмауы салдарынан.

Сонымен су ағынын оқшаулау барысында есептеулер нәтижесі бойынша өнімнің сулануы 0,01136 мәніне азайғандығын көруге болады.

Су ағынын оқшаулау мен қабаттың мұнай бергіштігін арттыру мақсатында жасалатын әдістер,яғни өндіруші ұңғылар арқылы әртүрлі физико химиялық қоспа айдау негізінен жуылған бөлікте фильтрациялық кедергінің артуына әкеліп соқтырады.

Химиялық әдісті қолдану пайдаланушы перфорациялық интервалы арқылы қоспа айдағанда қабатттың мұнайға қаныққан бөлігінде пайдалану қасиеттерінің сақталуын қамтамасыз етеді,яғни қабаттың мұнай бергіштігін арттырумен қатар ұңғыға судың келуін тежеу үрдісі қатар жүруі салдарынан. Қабаттың суланған бөлігіне енген қоспа әртүрлі реакцияларға ұшырап, қабат өткізгіштігін азайтады.

Қоспа ретінде тұнба түзуші қасиетке ие әртүрлі құрамдағы гельдер, суспензиялар мен эмульсиялар қолданылады. Бұл қоспалар сумен әреекттескенде ісіну қабілетіне ие немесе ығысудың жоғары кернеуі мен жақсы жуылған жғары өткізгішті қабатшалармен әрекеттескенде тұнба түзу қабілеттілігі ерекше қасиеттері болып табылады және тазартылған қабат өткізгіштігін төмендетуші экран ретінде қолданылады. Бұл барьерлердің пайда болуы салдарынан қабаттағы фильтрациялық ағынның бірқалыпты таралуын қамтамасыз етеді, осы үрдіс салдарынан қалған мұнайға қаныққан қабатшалардан өнімді шақыруға ықпалын тигізеді. Өндіруші ұңғылардың сулану деңгейі төмендейді. Кез-келген экранның жұмыс істеу ұзақтығы 3-18 ай аралығында өзгереді.

Гельдердің келесі топтары таңдалынуы мүмкін:

Полисахаридтер - целлюлоза мен крахмал негізіндегі полимерлі полицеллюлоза қатарына целлюлозаның полианионы мен метилцеллюлоза (ПАЦ) мен метилцеллюлоза (МЦ), ал крахмалдылар қатарына бидай, жүгері, бұршақ, картоп құрамында кездеседі. Полианиондар (ПАЦ) мен корбоксиметилді крахмалдар (КМК) суда ерігіш полимерлер болып келеді және олар қабат суымен әсерлескенде Ca, Mg иондарымен әрекеттесіп, кальцийлі тұздар ретінде тұнба түзуіне әкеледі.

Акрилді полимерлер тобына БП-20, ПАА, ГИПАН, ГИВПАН тұнба түзуші гельдері жатады. Егер ПАА радиациялау қасиетке ие болса, онда ерімейтін ісіну қабілетіне ие элемент алуға болады.

Табиғи гельдер тобына кіретінде көмірлі және торфосілтілі реагенттер (УЩР мен ТЩР гидрофобтүзуші суспензиялар) болып табылады.

І және ІІ обьектілері бойынша қабатты екінші рет ашу қарастырылған. Егер қабаттың репрессия жағдайында жүргізілсе, онда қабатты ашу үшін беттік әрекетті заттарды (БӘЗ) қолдану қажет.

БӘЗ-ды қолдану технологиясы:

- ұңғыны сумен тазарту;

- сорапты компрессорлық құбыр(СКҚ) арқылы ұңғы түбіне көлемі 3-4т БӘЗ-ды айдау;

- СКҚ-ды көтеру;

- БӘЗ-дың қабатқа сіңуі үшін бір тәулікке қою;

- перфораторды түсіріп,перфорация жүргізу;

- күнделікті перфорация үрдісінде жүргізілетін технологияны қолдану.