1.5 Кен орны учаскелерінің геологиялық құрылымының ерекшеліктері және кен денелерінің сипаттамасы
Кен орнының учаскелерінде кендену ритмикалық қабатты (D3fm1b), флишоидты (D3fm1c) және серо түсті буманың (D3fm2a) белгілі бір горизонттарына орайластырылған.
Жәйрем кен орнының батыс және алыс батыс учаскелерінде кендену кен денелерінің жалпы морфологиялық ерекшеліктерімен сипатталады, олар келесіге дейін азаяды (А. А. Рожнов, 1975):
- тік қимада (толық) кен денелері орталық бөлігінде қуаты бойынша ісінген және біртіндеп кен учаскелерінің шеткері бөліктеріне бірнеше тармақтарға бөлінетін күрделі салынған линзалар нысанында болады;
- кен денелерінде пайдалы компоненттердің таралуы біркелкі емес және көлденең метасоматикалық аймаққа бағынады;
- тік қимада әр кен денесі үшін әр түрлі кендер мен бос жыныстардың ауысуы тән;
- өнеркәсіптік кендену метасоматикалық алмастыру үшін қолайлы нақты стратиграфиялық горизонттар шегінде жасалған, бұл ретте горизонттардың көлемі бойынша кендену дәрежесі бірдей емес. Стратиграфиялық бақылау орын алса да, бірақ мінсіз емес.
Батыс учаскенің геологиясы мен кен денелерінің сипаттамасы "кондиция ТЭН" және 1975 және 2001жж. қорларды есептеу деректері бойынша келтіріледі. Батыс учаскесі 112 м тереңдікке дейін карьермен өңделген, ашық игеру үшін қорларды есептеу тереңдігі – 182 м, жер асты үшін – 660 м.
Құрылымдық жағынан батыс бөлігі Жәйрем және Солтүстік-Шығыс антиклинальдардың артикуляциясымен шектелген. Сайттың орталығы антиклинальды топсаның күмбез тәрізді көтерілуіне түседі. Күмбездің ауданы 0,5×0,3 км.күмбез бөлігімен шектесетін жыныстардың құлау бұрышы 30 – дан шығысқа қарай 60-70-ке дейін, солтүстігінде. Шығысында күмбез бөлігі тілімденген.
Сурет 1.2 – Блоктық модель және карьер контуры Батыс учаскесінде бас кендену бағыты (көк жебелер).
Батыс учаскедегі магмалық жыныстардан трахилипаритті порфирлердің субвулканикалық қабат тәрізді шоғыры бұрғылау ұңғымаларымен кездесті. Бұл дененің ені жоспарда 250 м, ал қуаты-190 м.
Батыс бөлігінде ашық игеруге арналған қорларды есептеу кезінде [16] шамамен бірдей екі ірі кен денелері және олардың апофиздері (№1 кен денесінде төрт және № 2 кен денесінде жеті) және алты кіші линзалар бөлінген. Кен денелерінің созылу ұзындығы – 450 – ден 470 м – ге дейін, құлау бойынша – 400-ден 450 м-ге дейін, кен денелерінің қуаты-2-4 м-ден 80-120 м-ге дейін, апофиз-2-ден 40 м-ге дейін.
Ірі кен денелері мен апофиздер линза тәрізді немесе оған жақын және жоспардағы изометриялық формамен сипатталады.
Кен денелері әртүрлі кен түрлерінің өзара ауысуына байланысты күрделі ішкі құрылыммен, тау жыныстары бар біркелкі емес шекарамен сипатталады.
Егер ірі кен денелерінің ішкі құрылымы оларды құрайтын кендер құрамының көп типімен сипатталса: барит, барит-полиметалл және полиметалл болса, онда апофиздер, әдетте, кендердің бір түрінен тұрады.
Белгілі бір стратиграфиялық горизонттарға орайластырылған жоғарыда сипатталған кен денелерінен (1, 2 және апофиздің кен денелері) басқа, кен орнында темір кені горизонтында және трахитті порфирлердің эндо - және экзоконтакт аймағында ("түйіспеге жақын" кен шоғыры) бариттің жекелеген шағын линзалары анықталды.
Жер асты қазуға арналған кен денелерінің контурлары 1975 жылғы қорларды есептеу бойынша қабылданған , бұл № 1, 2, 3, 4 барит-полиметалл және барит кен шоғырлары және "түйіспелі" кен шоғыры. Олар негізінен карьердің оңтүстік-шығысында орналасқан. Ең терең горизонттарға № 3 кен шоғыры жетеді.
Жер асты қазбаларының горизонттарындағы кен денелерінің орташа қуаты 7,2 – ден 57,3 м – ге дейін, орташа-30,8 м; құлау бұрыштары 27 ° - тан 64 ° - қа дейін, орташа-39 °.