Дипломный проект рассматривает вопрос системы водоснабжения населенный мест в Алматинской области Карасайского

 

Біз  салқындату  және  мәжбірлеу  жүйесі  бар  кондиционер  таңдаймыз, 

өйткені  диспетчерлік  қызметіндегі  құрал-жабдықтар  белгілі  температурада 

20–25

0 

С  жұмыс  істейді,  бірақ  жазғы  уақытта  температура  35

0

  жуық 

болғандықтан, диспетчерлік қызметтінің өнімділігі мен керекті ауа алмасуын 

қамтамассыз ететін желдету жүйесін қарастыруымыз керек. 

Адамның  жұмыс  қабілеттілігіне  ғимараттың  жарықтануы  әсер  етеді. 

Жарық жеткіліксіз кезінде адам тез шаршайды, жұмыс өнімділігі азаяды, қате 

жіберу ықтималдығы өседі. Табиғи жарықтандыру қабырғалы жарықтандыру 

көмегімен  іске  асады  және  берілген  ең  кіші  айыру  объектісі  1  мм  болатын 

категориясы үшін коэффициент КЕО = 1.2 % 

Дипломдық  жұмыстың  ӨТҚ  бөлімінде  ҚС-ның  диспетчерлік  қызмет 

орнында  жасанды  жарықтандырудың  және  ауа  алмастырудың  есептеулерін 

келтіреміз. 

Құрылғыларда  адамды  электр  тоғымен  соғу  қаупі  бірнеше 

факторлармен  анықталады:  құрылғының  номиналды  кернеуімен,  бейтарап 

режимімен,  оқшаулағыш  кедергісімен  және  жерге  қатысты  жүйе 

сиымдылығының,  жерге  тұйықталу  тоғымен,  түйықталу  жеріндегі  өтпелі 

кедергісімен  және  құрылғымен  және  жермен  адам  түйіспе  болған  жерімен, 

тоқ  ағу  аймағындағы  жердің  меншікті  кедергісімен,  адамның  тоқ  өткізуші 

бөліктермен жанасу ықтималдығымен және басқалары. 

Жұмыс  қауіпсіздігін  сақтау  үшін  техникалық  және  ұйымдастыру 

шаралары орындалуы тиіс. 

Нөлдеу  қорғанысының  мақсаты  қондырғының  тоқ  жүргізбейтін 

бөліктерінің  кернеуін  жермен  салыстырғанда  ең  аз  ету.  Нөлдеу  қорғанысы 

бейтарабы оқшауланған кернеуі 1 кВ дейін жүйелерде қолданылады. 

Электр 

машиналарының, 

трансформаторлардың, 

шамдардың, 

құрылғылардың корпустары және басқа тоқ жүрмейтін бөліктері тоқ жүретін 

бөлігінің  корпусқа  қысқа  тұйықталу  кезінде  кернеуі  болуы  мүмкін.  Егер 

корпус  жермен  байланысқан  болмаса,  онда  оны  жанасу  сол  сияқты  фазаны 

жанасқандай қауіпті. Ал, егер корпус жермен қосылған болса, онда ол адамға 

қауіпсіз  аз  кернеуде  болады.  Адам  денесі  арқылы  өтетін  жанасу  кернеумен 

тоқтың рұқсат етілген параметірі – 36 В және сәкесінше 6 А. 

Қосалқы  станцияның  жерлендіргіш  құрылғылары  термиялық  және 

коррозиялық  тұрақтылық  шарттарына  сәйкес  болатын,  диаметрі  16  мм 

болаттан тор түрінде орындалады.  

Жерлендіргіш  құрылғыларды  (ЖҚ)  жобалау  кезінде  адамның  электр 

тогымен  зақымдалу  ықтималдылығын  ескеру  қажет.  Бұндай  қорғанысты 

орнатқанымен  ол  адамның  толық  қауіпсіздігін  қамтамасыз  етпейді,  ол  тек 

зақымдалу қауіптілік ықтималдығын азайтады.  

Жерлеушілердің кедергісін есептеу кезінде қадам және жанасу кернеу 

есебінің ыңғайлы әрі сенімді тәсілі талап етіледі.  

ЖҚ  есебінің  мақсаты  жерлегіштердің  орналастыру  реті  мен  пішіні, 

саны сияқты құраушы параметрлерін анықтау болып табылады. Қадам және 

жанасу  кернеуі  корпусқа  жерленген  фазалық  тұйықталу  кезінде  рұқсат 

етілген мәннен аспайды.  

 

Біртекті жерде жерлегіштерді есептеген кезінде жердің үстіңгі қабатын 

ғана  есепке  аламыз.  Есеп  жерлеуші  өткізгіштің  пайдалану  коэффициентіне 

негізделген тәсілмен орындалады.  

Қосалқы  станция  ғимараты  электр  құралдарды  қызмет  жасау 

қауіпсіздігі  деңгейі  бойынша  жоғары  қауіпты  (жоғары  вольтті  құрылғылар) 

орындары  болып  саналады  және  өте  қауіпті  (генератор  кернеуін  тарату 

құралы). 

Қосалқы  станцияның  электр  құралдарымен  жұмыс  жасау  ТЭШ  және 

ТҚШ талаптарына сай жүргізілуі керек. 

Кернеуі 1 кВ – ға дейін және жоғары электр құралдарымен және электр 

құралдарымен жұмыс жасау үшін келесі шарттарды сақтау керек: 

а)  электршаруашылыққа  жұмыс  жасау  үшін  жауапты  адамдардың 

рұқсаты (наряд, үкім) болу шарт; 

б) жұмыс екі адамнан кем жасалмауы тиіс; 

Электр  құрылғыларында  қорғаныс  тәсілдері  болып  құралдар, 

аппараттар,  тасымалдау  тетіктері  және  құрылғы,  тағы  да  тетік 

приборларының және аппаратарының бөліктеген бөлшектері, электр тоғынан 

және  электр  доғаның  әсерімен  жанған  заттар  иістерінен  жұмыс  персоналды 

қорғау үшін қызмет жасайтын. 

Диспетчерлік қызмет орындағы ауаны алмастырылуды есептеу 

Ауаны  алмастырудың  мерзімі жылудың  артығын  жою үшін, опративті 

диспечерлік мекеме жазда және қыста енгізілетін ауаның мөлшерін анықтау 

қажет. 

Әуе  ортаның  талап  еткен  көрсеткіштерін  қамтамасыз  етуге  қажет 

ауаның  мөлшерін  есептеуге  қажет  ауаның  мөлшерін  есептеу  арқылы 

анықтауға  болады.  Мұндайда  мекеменің  түрі  мен  өндірістік  зиянын  есепке 

алу қажет. Оперативті-диспетчерлік жылу бөлетін жылудың артық мөлшері 

бар. 

Артық  жылу  мекемеде  (Qбөл)  бөлінетін  және  мекемеде  шығатын 

(Qшығ) жылудың әртүрлілігімен анықталады: 

 

              Q 

арт

=Q 

бөл

+Q 

шығ

 ,                                                    (4.3) 

 

                 Q 

бөл

=Q 

1

+Q 

2

+ Q 

3

 +Q 

4 ,                                                                           

(4.4) 

 

                                                    Q

1 

= Ψ

1

 Ψ

2

 Ψ

3

 N

ном 

.

                                                             

(4.5) 

 

Жылудың негізгі көздері: 

Q

1 

- технологиялық жабдықтан шыкқан жылу;                                                   

Ψ

1 

-  кедергі  реттеудің  номиналды  қуатын  арттырғанда  есептелетін, 

қуатты қолданудың коэффициенті (Ψ=0,7÷0,9); 

Ψ

2

  -  жүктеменің  коэффициенті,  яғни  қуатты  орташа  қолдану  көлемінің 

максималды қажеттікке қатнасы (Ψ

2

=0,5÷0,8); 

Ψ

3

 - кедергінің біруақытта жүмыс істеу коэффициенті (Ψ

3 

=0,5÷1); 

 

N

ном

. кедергіні реттеудің номиналды куаты N

ном

=350Вт. Бұл жағдайда, яғни 

жұмыс  істейтін  қалқаннан  бөлінетін  жылудың  мөлшері  мен  үш 

коэффициентің қосындысы нөлге тең, онда Q

1 

=

0;  

Q

2

- адамдардан бөлінетін жылу; 

 

                                                      Q

2

=n· q

адам

,

                                                                                                        

(4.6)

 

 

n-жұмысшылардың саны, п=2 адам; 

q

адам

- бір адамдан жылу шығыны (80-116Вт); 

Диспечерлі  бөлімінде  адамдар  дене  еңбегімен  көп  айналыспайды, 

сондықтан шығын аз, онда q

адам

 =80Вт деп аламыз. 

 

Q

2

=2·80=160Вт. 

 

 

Q

3

- терезенің ойықтарынан кіретін күн радиациясы әкелетін жылу:  

 

              Q

3=

F

0

·m·K·q,                                       (4.7) 

 

Мұнда Ғ

о

- диспетчер бөлігіндегі бір терезенің ауданы: 

 

Ғ

0

=1,7·4,36=7,4м

2

, 

 

мұндағы m-терезелердің саны; 

               q

с

- терезенің 1м

2

 кіретін жылу. 

 

Бір  қабатты  терезе  мен  яғни  қапсырмалы  және  қабатты  терезелерге 

К=0,6 деген түзету коэффициенті енгізіледі. Онда: 

 

Q

3 

=2·7.4·0.6·224=1990Вт 

 

Қыс кезінде күн радиациясы кіретін жылу нөлге тең. 

 

         Q

4 

=φ.N

жар

,

                                                              

 (4.8) 

 

Диспечер мекемедегі жарықтың қуаты, N

жар

 =320Вт. 

 

Q

4

=0.8·320=256Вт 

 

Диспечер мекемесіне түсетін артық жылу:  

 

Жазда Q

арт.ж

 Q

1

+Q

2

+Q

3

+Q

4 

=0+160+1990+256=2406 Вт, 

Қыста Q

арт.ж

 Q

1

+Q

2

+Q

3

+Q

4

=0+160+0+256=416 Вт, 

 

Толық  жылуды  кеміту  үшін  диспетчер  бөліміне  енгізілетін  ауаның 

мөлшері төмендегідей өрнекпен анықталады: 

                                

                





ч

м

у

t

t

C

Q

L

бол

к

бол

T

/

)

(

3





 ,                                           (4.9) 

 

мұндағы Q -мекемедегі артық жылу, кВ; 

               С-  құрғақ  ауадағы  жылудың  көлемі,  анықтамалық  көлемі                         

С=0.278 кДж (кг-°К); 

               t

бөл

~ бөлінетін ауаның температурасы, °С; 

  Q

4

- жарық көзінен бөлінетін жылу 

 

              t

к

 - кіретін ауаның температурасы,°С; 

              у

бөл

~  температурадағы  тәуелді  анықталатын  бөлінген  ауаның    

тығыздығы (кг/м

3

). 

 

Мекемеден  шығатын  ауаның  температурасы  эмпирикалық  өрнекпен 

анықталады: 

 

                                                          t

бөл=

t

жк

∙К(Н- һ),                                              (4.10) 

 

мұндағы  t

жк

-  аэрациясының  жұмысы  кезіндегі  аймағының  ауа            

температурасы  сыртқы  ауаның  температурасы  3-қ°С  және 

жоғары бағанада і

жк 

кабылданады); 

                          К  -  мекеменің  биіктігі  мен  өсетін  температурасының  

коэффициенті; 

                          Н-  тігіннен  қарағанда  еденнен  фрамугтың  орташа  дейінгі     

ара қашықтығы,м; 

                 h - жұмыс аймағының биіктігі, м. 

 

Диспечерлік  бөлмеге  бөлінетін  ауаның  23°С  температурасын 

қабылдаймыз. 

Жаз мезгілінде сыртқы ауаның температурасы 20°С тең деп аламыз, ал 

қыс мезгілінде 20°С анықтама бойынша берілетін ауаның тығыздығы 1,185 

кг/м

3

 және 1,205 кг/м

3

 құрайды. 

Артық  жылуды  кеміту  ушін  диспетчер  мекемесіне  қажет  ауаның 

мөлшері:   

саг

м

у

t

t

C

Q

L

бол

к

бол

T

/

2405

185

,

1

)

20

23

(

278

.

0

2406

)

(

3















 

 

   





саг

м

у

t

t

C

Q

L

бол

к

бол

T

/

26

205

,

1

)

20

28

(

278

.

0

416

)

(

3

















 

 

Ауаның алмасу мерзімі төмендей өрнекпен анықталады. 

 

       

V

L

K

T

/



,                                                    (4.11) 

 

мұндағы  V-мекеме көлемі, м

2

. 

 

Диспетчер  бөлмесінің  ұзындығы  12  м,  ені  9  м,  биіктігі  3,5  м 

болғандықтан, диспечер бөлмесінің көлемі 12∙9∙3,5=378 м

3 

Одан шығады, жазда К

л

=2405/378=6,36 (1сек);  

                       қыста К

л

=26/378=0,06 (1сек). 

 

Вентиляцияны  есептегенде  кондиционерлер  санын  мына  формуламен 

анықталады: 

n = L

норм

 /L

q

,                                                   (4.12) 

 

мұндағы   L

q

 –кондиционердің өнімділігі. 

 

СР 10 үшін, вентиляцияны қамтамасыз ету шартынан: 

 

 

n = L

норм

 /L

q

 = 2405/1891 = 1,2дана 

 

Вентиляция мен кондиционерлеуді 378 м

3

 есептелінген кондиционерді 

қолданамыз. Қажетті саны – екі дана. 

DELONGHI (Италия) фирмасының қабырғалы СР сериясының 230/1/50 

кондиционердің техникалық параметрлері 4.2-кестесінде көрсетілген. 

 

4.2  кесте  -  DELONGHI  (Италия)  фирмасының  қабырғалы  СР  сериясының 

230/1/50  кондиционерінің техникалық сипаттамалары: 

Кондиционер моделі 

СР 10 

Электрқоректену 

В/ф/Гц 

       230/1/50 

Салқындату өнімділігі 

Вт 

1891 

Қолданылатын электр қуаты 

Вт 

650 

Жұмыс тогы 

А 

2,8 

Ылғалдылықты жою 

л/4 

1,0 

Жылу өнімділігі 

Вт 

2052 

Ішкі блогі 

Ауа ағыны (макс) 

м

3

/ч 

320 

Өлшемдері: 

- ұзындығы 

мм 

750 

          Кондиционер моделі 

      СР 10 

          - биіктігі 

мм 

      270 

          - терендігі 

мм 

      175 

          Ішкі блогі 

          Ауа ағыны (макс) 

м

3

/ч 

950 

          Өлшемдері: 

          - ұзындығы 

мм 

660 

          - биіктігі 

мм 

500 

          - терендігі 

мм 

230 

 

Жүргізілген есептеу негізінде кондиционерді таңдаймыз: 

 

 

 

4.1 - сурет. DELONGHI (Италия) фирмасының қабырғалы СР сериясының 

230/1/50 кондиционері 

 

 

Ғимаратта  кондиционерлерді  орналастыру  орны  4.2  суретте 

көрсетілген 

 

 

 

4.2 - сурет . DELONGHI (Италия) фирмасының қабырғалы СР сериялы 

230/1/50  кондиционерді орналастыру орны 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Экономика бөлімі 

 

5.1 Бизнес жоспар 

 

Бизнес  –  жоспар  тақырыбы:  Алматы  обылысы  Қарасай  ауданының 

Тұрар ауылын сумен қамтамасыз ету. 

1)  қызмет  түрлерінің  сипаттамасы:  Кәзіргі  кезде  Тұрар  ауылының 

тұрғындарына  қажетті  ауыз  –  суды  3  шақырым  жердегі  ұңғыдан 

автокөлікпен тасымалдайды; 

Қызмет көрсетудің мақсаты: ауыл тұрғындарын ауыз – су қажеттілігін 

су құбыры арқылы толық қамтамасыз ету. 

2)  сіздің  өніміңізді  сату  немесе  қызмет  түрлерін  көрсету  нарықтары 

(жергілікті, тауарлы нарық және т.б.); мүмкін болатын тұтынушылар; сіздің 

өніміңізді  сататын  сауда  кәсіпорындары;  делдалдар:  Өндіріліп  шығаратын 

өнім – таза су. Оны сату жергілікті нарық бойынша өткізіледі. Тұтынушылар 

Тұрар ауылының халқы;  

3)  жоспарланған  мерзім  ішінде  саты  бойынша  Сіздің  бизнесіңіздің 

потенциалды  мүмкіндіктері  қандай  (өнім  мен  қызмет  түрлері  бойынша 

немесе жалпы алғанда жеткіңіз келетін сату көлемін, құылымын көрсетіңіз): 

Жоспарланған  мерзім  ішінде  саты  бойынша  өнімнің  жылдық  сатылатын 

көлемі 155636 м

3

 таза су; 

4) бизнес – жоспардың бүкіл мерзіміне болшамды есеппен сату көлемі 

мен  пайданың  жалпы  көрсеткіштері.  Оны  кезең  бойынша  бөліп  көрсету 

керек.  Қажет  болса  Сіздің  басты  мақсатыңызға  жетуге  керекті  басқа 

экономикалық  көрсеткіштерді  көрсетіңіз:  Жылдық  сату  көлемі  –  155636  м

3

 

таза су. Пайдасы – 29900,0 мың теңге; 

5) алға қойған мақсатқа жету үшін Сізге қанша қаражат керек болады? 

(теңгемен, шетел валютасымен): Бизнес – жоспарды іске асыру үшін 29900,0 

мың теңге қаражат керек; 

6) ол қаражат неге жұмсалады?  Бизнес – жоспарды іске асыру; 

7) 

мүмкін 

инвесторлар 

және 

олардың 

алдындағы 

Сіздің 

міндеттемелеріңіз: Инвесторлар жоқ  

 

 Соңғы 3 мерзімге негізгі қаржылық көрсеткіштерді 5.1 кестеде көресіз 

(жыл,  тоқсан, ай, декада, күн) 

5.1 кесте – қаржылық көрсеткіштер 

Уақыт 

мерзімі 

Сату көлемі 

Табыс 

мың 

теңге 

Пайда 

мың 

теңге 

Таза 

пайда 

мың теңге 

1 жылда 

155636 

7781,8 

5291,6 

2490,2 

2 жылда 

311272 

15563,6 

10583,2 

4980,4 

3 жылда 

466908 

23345,4 

15874,8 

7470,6 

 

Сіздің  бизнесіңіздің  тенденцияларын  және  мүмкін  өзгерістерді 

анықтаңыз:  Су  тұтыну  көлемі  және  оның  тарифі  артуы  мүмкін.  Сіздің 

бизнесіңідің  күшті  және  әлсіз  жақтары  қандай  және  ол  немен  байланысты? 

 

Бизнестің  маңызды  жағы  әлеуметтік  мақсаттарды,  яғни  тұрғындардың 

сұранысын қанағаттандыру.  

 

 Менеджмент  

 

1)

 

бизнесте жұмыс істейтін қызметкерлер туралы мәлімет: 

Қызметкерлердің  аты  –  жөні:  Мырзабеков  Е.,  Жанысбаев  А.  тағы 

басқалар, барлығы 5 адам 

Жасы 20 – 30 

Макен – жайы Тұрар ауылы 

Телефон   

Оның  бизнестегі  орны  қазіргі  уақытта  және  болашақта:  Сумен 

қамтамасыз етудің бизнес – жоспарын жасау. 

Жалақысы: қазір 60000 болашақта 80000 

Жұмыс істеу тәжірибесі: 3 – 5 жыл  

2)  басқарушылық  персонал  үшін  жоспарланып  отырған  қосымша 

жағдайлар (жеңілдіктер, қосымша ақы, жолдамалар т.б.): қосымша ақы 

3)  коллективті  басқарудағы  әлсіз  топтар  (мүмкін  болатын  және  қазір 

бар  және  олармен  қалай  жұмыс  істейсіз):  Әлсіз  топтар  жоқ.  Болатын  әлсіз 

топтармен мамандығын арттыру саласында жұмыс істелінеді. 

4) қызметкерлердің саны қалай өзгереді: Жыл сайын артады 

 Өнімнің сипаттамасы  

1)  сіздің  өніміңіз  (қызметіңіз).  Оның  сипаттамасы:  Негізгі  өнім  –  таза 

ауыз су. Суды жер астынан алып, оны тазартып халыққа тарату. 

2)  өніміңіздің  ерекшелігі:  Судың  сапасы  мемлекеттік  «ауыз-су» 

стандартының талаптарын қанағаттандырады. 

3)  сіздің  бәсекелестеріңіз?  Сіздің  өніміңіз  қаншалықты  бәсекеге 

қабілетті?  Жергілікті  ЖШС  –  тер  өнімнің  тарифтың  құнын  кеміту  арқылы 

бәсекеге түсе алады. 

4)  жаңа  өнім  мен  қызмет  түрлерін  шығарасыз  ба?  Болашақта  суды 

тазартудың жаңа технологиясын қолдану жоспаралануда.  

5) патенттердің және лицензияларды келтіріңіз: Лицензия АА – 004510 

 

 Маркетинг жоспары   

Ескерту;  Егер  Сіз  өз  өніміңізді  сата  алмасаңыз,  ендеше  бизнес  жоқ 

деген сөз. Сіз өз нарығыңызды терең білуіңіз керек: 

1) сіздің нарығыңыз қандай (өсуші, тұрақты, кемімелі)? Нарық өсуші   

2) басқа нарықтар бар ма, бар боса, олардың потенциалы қандай? Жоқ  

3)  өз  нарығыңыз  секторын  анықтаңыз:  1  сектор  –  суды  өндіру  және 

тазарту, 2 сектор – суды тарату. 

4) сіздің өніміңіз әр түрлі секторлардың талаптарына бейімделе ала ма? 

Бейімделе алады. 

5)  болашақ  клиенттеріңізді  анықтап  жіне  оларды  сипаттаңыз: 

Облыстық су шаруашылық басқармасы.  

6) бес ірі тұтынушыларыңызды іріктеп алып, оларға қанша пайыз өнім 

сататыныңызды анықтаңыз: Тұрар ауылының халқына 100% өнім сатылады. 

 

7)  несиені  қанша  уақытқа  аштыңыз?  Несие  бойынша  төлемдердің 

пайызы  қандай?    6,5  жылға,  жыл  сайынғы  төлемдердің  пайызы  15,4% 

құрайды 

8)  келесі  жарты  жылдыққа,  жылға  сату  жоспарыңызды  сипаттаңыз: 

Келесі жылы ауыл халқына тағы да 100% өнім сатылады. 

9)  бұл  болжамды  өткен  жылғы  көрсеткіштермен  салыстырыңыз 

(тоқсан,  айлық):  1  м

3

  судың  тарифына  байланысты  судың  нарқы  өзгеруі 

мүмкін. 

10)  осы  мерзімге  анық  тапсырыстарыңыз  бар  ма?  Электроэнергияның 

құнын кемітуге тапсырыс берілді. 

11) сіздің бәсекелестеріңіз және олардың нарықтағы үлесі: Үлесі жоқ 

12) өнімнің бағасы. Сіз ол бағаны қалай қоғандығыңызды түсіндіріңіз: 

1 м

3

 өнімнің өзіндік бағасы – 25 теңге, бұл бағаны экономикалық есептеулер 

арқылы анықталды. 

13)  өз  өніміңіз  бен  бәсекелестердің  өнімін  салыстырып  сипаттаңыз: 

Өндіріліп шығарған өнімнің нарқы бәсекелестердің нарқынан төмен 

14) сіз өз өніміңізді қалай сатасыз (пошта арқылы, агенттер көмегімен, 

жарнама арқылы):  жарнама арқылы   

жүктеу/скачать 1,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: