талдау
Жобаны іске асыру алдында қазіргі кезде бар қызметі мен сипаты
құрылайын деп отырған жүйеге ұқсас жүйелерді қарастырып кеткен дұрыс. Ол
арқылы біз қарасытырып отырған ресурстардың жетістіктері мен кемшіліктерін
талдай отырып, соның негізінде өз рейтинг санау жүйесін қалай құру керек
екендігі туралы дұрыс қорытындылар жасаймыз.
Бірінші аналог ретінде «БИТ: Учебная часть» оқу орнының қызметін
автоматтандыруға арналған жүйе алынды. Бұл өнім «БИТ: Управление вузом»
жиынтығының құрамына кіреді. Ол келесі мүмкіндіктерді қамтамасыз етеді:
Оқушылардың сабаққа қатысу және үлгерімін жедел бақылау, оқу
ақысын төлеу, кафедра мұғалімдерінің жұмыс жүктемелерін бақылау;
Ақпараттың қайта енгізілуін және қатені болдырмау үшін әр түрлі
бөлімшелердің жұмысын қамтамасыз ету: қабылдау комиссиясы, оқу-
методикалық бөлім, деканаттар.
Бағдарламаның негізгі функциялары:
Бірегей дерек қорында студенттер туралы ақпаратты сақтау;
Оқу жоспарларын құру және жүргізу процесін автоматтандыру;
Студенттің жеке ісін құру процесін автоматандыру;
Оқу процесімен және студенттің ондағы қозғалысын тіркеу;
Бұйрықтар, анықтамалар және басқа да құжаттарды құру;
Өзекті есеп берулерді құру.
Бұл бағдарламалық өнімді талдау барысында келесі артықшылықтары
анықталды:
бұл жүйелер университеттің ұйымдастыру және атқару қызметтерін
автоматтандыруға бағытталған;
есептеме құру мүмкіндігі;
құжаттар құру мүмкіндігі.
Өнімнің кемшіліктері:
қымбат;
студенттердің жұмыс облысы қамтамасыз етілмеген;
интернет арқылы жұмыс қарастырылмаған.
29
1.5 Есептің қойылуы
Рейттингті бағалау жүйесін құрған кезде келесі тапсырмалар орындалу
қажет:
Web–жүйені жасау үшін жобаның құрылымдық схемасын құру;
техникалық мамандардың көмегінсіз оның құрамына өзгерістер
енгізуге болатын Web–бет.
Жүйені жобалау мен құруға келесі пункттер кіреді:
Жүйені құруға алғашқы техникалық тапсырманы бекіту.
Жүйенің құрылымдық схемасын анықтау: бөлімдердің, контенттің,
навигацияның орналасуы.
Веб-дизайн - жүйе макетінің графикалық элементтерін, стилін және
навигация элементтерін құру.
Бағдарламалық кодын, модульдерді, деректер қорын және жобаға
керекті жүйелік басқа элементтерін әзірлеу.
Жүйені тестілеу.
Бұл жүйе оқу процесін автоматтандыру үшін арналған. Соның ішінде:
жоғарғы
оқу
орнының
жұмыскерлерінің
(бөлім,
бөлім
меңгерушілері,кураторлар, оқытушылар және т.б.) және студенттерінің бірегей
дерек қорын құру;
қолданушыларды енгізу, өзгерту және жою;
кафедра, мамандықтар және т.б. туралы ақпаратты жүргізу;
сабақтың басталу және аяқталу уақытын, олардың арасындағы
үзілістерді белгілеу;
студент пен оқытушы арасындағы хабарласуды электронды түрде
жүзеге асыру;
студенттердің сабаққа қатысу және үлгерімін бақылауды жүргізу;
колледждегі оқиғалар мен жаңалықтырды алу;
оқытушылық құрамын қарау және олар бойынша қосымша ақпарат алу;
ағымдағы
семестрге
сабақ
кестесін
енгізу
және
өзгерту,
қолданушылардың оларды қарауы;
Жоғарыда айтылған тапсырмаларды жүзеге асыру үшін жобаны
логикалық модульдарға бөліп тастау керек. Бұл жүйедегі артық
тәуелділіктерден құтылу үшін керек. Осылай жобаны үш логикалық модульге
бөлеміз. Көрініс, яғни таныстыру деңгейін қарастырсақ бұл жүйе
қолданушыларға да, администраторға да қол жетімді болу керек. Сол себепті
көрініс деңгейін екі тәуелсіз бөлікке бөлу дұрыс. Қолданушыға автоматты
түрде администраторлық консольді немесе қолданушылық сайтты ашуы
авторизация деңгейінде анықталу керек.
Жобаның жалпы жеке қасиеттері:
30
–
Бұл жүйенің қолданушыларын ролдерге бөліп тастау керек.
Админмистраторлық консольға бір роль - администратор ролі жеткілікті, ал
сайтта үш роль болу керек: администратор, бөлім меңгерушісі, куратор;
–
Жүйеде бірдей беттер рольдерге байланысты әр қолданушы үшін әр
түрлі болуы керек және функционалы да әр түрлі болуы керек;
–
Қолданушыларға рольдерді администратор оны жүйеге енгізген,
түзеткен кезде таңайындалу керек;
–
Нақты бір ролге қатысты ақпарат презентация деңгейінде жасырылуы
тиіс;
–
Қолданушы ролі туралы ақпарат сессияға байланысқан болуы керек;
–
Беттерді
авторизацияланбаған
немесе
оған
рұқсаты
жоқ
қолданушылардан жасыру браузердің бетті көрсетуі туралы сұраныс кеткенге
дейін орындалуы тиіс.
Административті консоль:
–
Қандай да бір мәндерді қосуға, өзгертуге және жоюға арналған
ұсынылған ақпаратты үш батырмасы бар кестелік формада немесе оған
қойылатын сілтемелер мен қосу/өзгерту батырма/сілтемелерге басқан кезде
пайда болатын қосымша панель арқылы ұйымдастырылу керек. Егер кестеде
ешқандай мән таңдалмаса, онда қолданушы қандай да бір қимыл әрекетін
жасаған кезде сәйкес хабарлама шығуы тиіс;
–
Консольдің әр түрлі беттеріне навигацияны сілтемелер арқылы
орындаған дұрыс. Оларды беттің жоғарғы сол жағына орналастыру керек, және
барлық беттерде алдыңғы бетке немесе консолдің негізгі бетіне қайту сілтемесі
болу керек;
–
Дерекқорда болатын ақпараттың (түсетін меню, кестелер және басқа да
компоненттер) көрінісі шығарылған мәліметтерді кэштейтін қызметтер арқылы
жүзеге асып, оларды өзгерткенде жаңарту керек.
Қолданушы беті
Қолданушылардың авторлануын және аутентификациясын жүзеге
асыру.Қолданушыларға берілетін басты ақпарат бір бетте, тіркелген беттер
панелінде орналасу керек;
Қолданушы енгізген тізімнің астыңғы бөлігінде колледжюдің басты
сайтына сілтеме орналасады. Ол сайттан қолданушы колледж туралы ақпарат,
жеке бет, мұғалімдік құрам, университет жаңалықтары, мекен жай,
абитуренттерге арналған қажетті мәліметтер және т.б.;
Басты бетте студентте өзінің деңгейін, оқу үлгерімі мен сабаққа
қатысуын, мұғалімдермен студенттерге хабар және ақпарат тарату, топтас
студенттерге хабар беру, өзіне керекті жаңалықтарды көру мүмкіндігі болу
керек;
Куратордың жеке бетінде өз тобының тізімі,студенттермен жұмыс
шаралары, студенттер тобына маңызды мәліметті толтыру, оларға баға және
сабаққа қатысу деңгейін қою.
31
Беттерді
қарау
Internet
Explorer
арқылы немесе
қолданушы
компьютерінде орнатылған кез келген басқа навигаторда өтеді. Ол үшін сайтта
навигаторлардың біреуінде оқылмайтын кодтар болмау керек.
2. Жобаны жүзеге асыру үшін инструменталды құралдарды таңдау
Қазіргі жаңаша қоғам ЭЕМ мүмкіндіктерінің өте жылдам дамуы мен
ақпараттық технологиялардың барлық салаларда кеңінен қолданылуымен
ерекшеленеді. Бұның нәтижесінде компьютерлерді қолдауға қатысты
мәселелерге көзқарастар түбегейлі өзгерістерге ұшырауда. Осы жағдайлар
жоғары оқу орындарындағы оқу үрдістеріне де қатысты болып, білім берудің
классикалық принциптерінен бас тартпай білім беру жолдары мен әдістерін
сапалы өзгерту мүмкіндіктерін туғызуда. Мұндай мүмкіндіктердің бірі ретінде
HTML тілін айтуға болады.
HTML – гипермәтінді белгілеу мен Web-беттерді байланыстыруға
негізделген программалау тілі. Интернетте қолданылатын ақпараттардың
көпшілігі Web-беттер түрінде HTML тілінде жазылған арнаулы файлдарда
болады. Сондықтан қазіргі заманда әрбір пайдаланушы HTML тілін оқып-
үйреніп, жетік меңгеруі қажет. Себебі бұл тіл Интернеттегі мәтін бөліктерінің
атқаратын қызметін анықтап, соларды әрбір тұтынушыға бейімдеп жеткізе
алатын құжатты функционалды түрде белгілеу мүмкіндігі бар болғандықтан
көпшілік қолданысына тез ие болған.
Интернетте қолданылатын файлдардың көпшілігі Web-парақтар түрінде
HTML (Hyper Text Markup Language – гипермәтінді белгілеу тілі) тілінде
жазылған арнаулы файлдарда болады. Осы файлдарды HTTPсерверлерінде
орналастыру жолымен Web-парақтар қалың көпшілік пайдаланатындай түрде
Интернетте жарияланады. Web-парақтардың мазмұны әртүрлі болуы мүмкін
және олар әртүрлі тақырыптарды қамтиды, бірақ олардың бәрінің де негізгі
жариялану, яғни жазылу тілі HTML болып табылады. Осындай HTML
құжаттарының бәрінің де файл аттарының кеңейтілуі HTM немесе HTML
болуы тиіс.
HTML тілі WWW қызмет бабымен бірге дами отырып, Web-
парақтарының ең жақсы деген мүмкіндіктерін жүзеге асырып, оны кең
пайдалану жолдарымен толықтырылып отырылды. Ол WWW жүйесінің негізі
бола отырып, оның өте кең тарауына себепші болды.
HTML-дiң ақпараттарын гипермәтiндiк формат түрiнде сипаттайтын және
басқа да мүмкiндiктерi болғандықтан күннен күнге желiге жаңа
пайдаланушылар қосылуда. Гипермәтін – қосымша элементтерді басқару
мақсатында ішіне арнаулы код, яғни екпінді элемент (anchor) орналасқан мәтін.
Бұл форматтың бiр құжатқа мәтiндiк, графиктiк, дыбыстық және бейне
ақпараттарды кiрiстiру мүмкiндiгi бар. Сонымен қатар құжаттың өзiнде басқа
бiр құжатқа, JPG, GIF форматындағы графикалық иллюстрацияларға,
32
бейнефрагменттерге, музыкалық композицияларға да сiлтемелер қоюға болады.
Мәтінді ерекшелеп белгілеу дегеніміз – келесі көрсетілген құжат бөлігі қалай
бейнелейтінін анықтайтын айрықша кодты осы мәтін ішіне енгізу.
Гипермәтінді бейнелеу үшін броузер (browsers) деп аталатын арнайы көрсету
программалары қолданылады. Гипермәтін экранда белгіленген қарапайым сөз
ретінде тұрады. Мәтiннiң ерекшеленген сөзiне тышқанды шерткенде сервер
арқылы басқа қалалардағы, елдердегi, контингенттердегi бейнеленген
құжаттарды сол сәтте компьютердiң экранынан оқуға болады.
PHP ортасында MySQL қолданып, колледж газетасын шығаруын
автоматтандыру жүйесін дайындау. PHP бағдарламалау тілінде тиімді болып
табылады. Сайт құру баска да багдарламалау тілдері мен багдарламларды
қолдандым. Олар: Macromedia FLASH, HTML, MySOL, Apache сервер, CSS
стильдер кестесі т.б
Бұл сатты құру барысында жоба қазіргі заман талабына сай жасалуы
керек екендігін ескерілген. Сол себептен жобаны мүмкіндігі жоғары PHP
скриптін қолдандым.
PHP бағдарламалау тілін MySOL мәліметтер қорымен байланыстыра
отырып осы сайтты құру арқылы, сайт құрудын ең тиімді жолы осы екенін
түсіндім. Бүгінгі таңда технологияның қарқынды дамуына байланысты
компьютерлердің графикалық мүмкіндіктері күннен-күнге үлкеюде. РНР-бұл
Web –серверге жіберілетін скриптердің көмегімен Web-беттерінің динамикалық
генерациясына қажетті бағдарламалау тілі. Сіз бетті РНР және HTML-дің
көмегімен ашасыз. Сайтты пайдаланушы бетті ашқанда, сервер html-код
қосылған РНР операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының
браузеріне жібереді. Бұл әрекет дәл осылай ASP және Cold Fusion-ның
көмегімен жасалады. Дегенмен ASP және Cold Fusionға қарағанда, РНР ашық
бастапқы кодты өнім болып табылады және платформалы тәуелсіз. РНР
Windows NT және Unix-тің көптеген версияларында жұмыс жасайды. Ол
Аpache –дегі модуль ретінде жіберіле береді. Егер жіберілу Apache модулі
түрінде болса РНР оңай және жылдам жұмыс жасайды. Бұл кезде процессті
жасауға байланысты туындайтын қосымша шығындар болмайды. Сондықтан
нәтижесі тез шығады және сервердегі сақтаудағы шығынды азайтатын mod
_perl-ді орнатудың қажеттілігі болмайды. Қазіргі компьютерлердің
мүмкіндігіне байланысты программалар да аз жасалып жатқан жоқ. Соның
ішінде РНР тілінің артықшылығы Берілгендер қорымен жұмыс істеуі ол
бірнеше берілгендер қорының кестесі БҚБЖ.
MySQL – бұл көппатокты серверлі берілгендер қоры. MySQL бұл
қолдануға өте тиімді және үлкен жылдамдықта жұиыс істей алады. MySQL
ANSII 92 стандартындағы SQL (Strutured Query Language) тілінде сұраныс құра
алады. Бұл тіл арқылы таблица қосуға және жоюға ескі кестелердің
мәліметтерін жаңартуға мүмкіндік береді.
MySQL - дің қысқаша мүмкіндіктері:
33
1.
Бір уақытта берлігендер қорымен жұмыс істеушілерге шексіз
мүмкіндік береді.
2.
Таблицадағы қатарлар саны 50 млн. жетуі мүмкін.
3.
MySQL командалардың орындалу барысында северлердің ішіндегі
ең жылдамы
4.
Қауіпсіздігі қарапайым және әсерлі жүйе.
5.
Кестедегі ең қиын сұраныстар құруға болады. Мысалы SELECT *
FROM table1 WHERE id IN (SELECT id FROM table2).
Жергілікті желі ішінде бұл сайтты көру үшін, ең бірінші қосымша
бағдарлармаларды компьютерде қондыру қажет. Айта кететін ең негізгі мәселе,
колледжден берілетін логин және паролін болмаса, сайтқа кіру мүмкіндігі
болмайды. Ол логин және паролді сіз оз топ жетекшісінен аласыз.
Сайттың негізгі үш қызметі бар: Студент туралы мәліметтерді сақтау,
студенттерді қашықтан оқыту, яғни лабороториялың жұмыстарды, бақылау
жұмыстарын қашықта орындау және студенттін емтихан бағаларын шығару.
2.2 Есептің шешілу алгоритмі
2.2.1 HTML-де BODY элементiмен жұмыс
HTML құжатының денесі орналасатын негізгі бөлігі ... Достарыңызбен бөлісу: |