Дістемелік кешен
Қазіргі заманның жаһандық проблемалары жүйесіндегі Қазақстан. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАС
жүктеу/скачать 1,41 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАС-ТАРДЫ ДЕМОКРАТИЗАЦИЯЛАУ
| 6. Қазіргі заманның жаһандық проблемалары жүйесіндегі Қазақстан. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАС -XX ғ. соңғы он жылдығында халықара-лық қатынастардағы жағдай түбегейлі өзгерді. 1980-ші жылдардың соңына дейін олардың басты сипатына әлемдік қауымдастықтың екі қарама-қарсы одаққа жіктелуі тән болды.
Халықаралық қатынастар эволюция-сы екі өзара байланысты процестердің елеулі әсеріне үшьфады - капиталистік сипаттағы әлеуметтік қатынастарға не-гізделген әлемдік нарықтың бірлігін қалпына келтіру және жаһандану про-цесінің қарқынды дамуы. Нәтижесінде елдер мен халықтардың өзара тә-уелділігі артуда, шешімін табу үшін ха-лықаралық әріптестікті дамытуды та-лап ететін жалпы әлемдік, ғаламдық си-паттағы мәселелердің кебеюі орын алып отыр. Қазіргі халықаралық қатынастардың экономикалық негізі - әлемнің метери-алдьщ базасындағы елеулі өзгерістердің негізінде қалыптасушы жаңа әлемдік еңбек бөлінісі. Жаһандану нәтижесінде өнеркәсібі дамыған елдер өздерінің эко-номикалық орталық үстанымын нығай-туда, ал дамушы елдер одан тәуелді шет аймақ күйіне түсуде. Өнеркәсібі қарқынды дамыған елдер арасында АҚШ басым орын алуда, алай-да Еуропалық Одақ онымен иық те-ңестіріп, кей жағдайларда одан басым түсіп отыр. Жапония бүрынғыдай үшінші келеді. 20-25 жылдан кейін Қытай әлемдік экономиканың бас алпа-уытына айналуы мүмкін. Үндістан да одан қалыспауда. Осы кезде аймақтандырудың қар-қынды процесі жүріп жатыр - Еуропа-да (Еуропалық Одақ), Азияда (АСЕАН және өзге де тар шеңбердегі қүрылым-дар), Африкада (Африкалық одақ), Солтүстік Америкада (НАФТА), Латын Америкасында (МЕРКО-СУР, Анд тобы). Бүл аймақтық үйымдар өз кезе-гінде халықаралық қатынастар сахна-сының белсенді әрі ықпалды ойыншы-ларына айналуда. Тааушығыстық және т.б.) болуы мумкін. Халықаралық қауіпсіздікті қам-тамасыз ету барлық мемлекеттердің жадны мойындалған қағидаттарды және халықаралық құқық ережелерін үс-тануына негізделген. Бұл шарттар ар-найы ғаламдық, аймақтық, мемлекет-аралық құрылымдар мен тетіктер қүру арқылы орындалады. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАС-ТАРДЫ ДЕМОКРАТИЗАЦИЯЛАУ -бүкіл адамзат тағдырымен тығыз бай-ланысты мәселе; оның өзектілігі мен шешімін табу қажеттігі қазіргі әлемдегі халықаралық қатынастар саласындағы қарама-қайшылықтардың ширығуын-да, жаңа аса қауіпті қақтығыстардың туындауында жатыр. Қазіргі батыстық демократиялық мемлекеттер тұрақты қоғамдық жүйе-лер болып табылады. Олардың әрқай-сының қалыптасуы үш кезеңнен түра-ды: Бірінші - әртүрлі қүрамдас бө-ліктердің арасында байланыстардың пайда болуы. Екінші - "ойын ереже-лерінің" болмауы себепті ол байланыс-тардың қақтығысқа үласуы. Үшінші -қақтығыс барысында әртүрлі қүрамдас бөліктердің арасында түсіністік пен бітімгершілік орнауы нәтижесінде "ойын ережелері" қалыптасып, әртүрлі қүрамдас бөліктердің арасындағы бай-ланыс түрақтанып, жүйе қүрылды. Қазіргі әлем ғаламдық жүйенің екінші кезеңінде түр. Сондықтан елдер, аудандар, өркениеттер арасындағы қақтығыстар өте жиі, аса маңызды әрі қауіпті. Халықаралық қатынастардағы қақтығыстар уақытша, ғаламдық жүйе қалыптасу үстінде түрақтылыққа қол жетеді. Бүл қақтығыстар келіссөздер арқылы, демократиялық қағидаттарды жүзеге асыру барысында шешімін тау-ып, халықаралық ғаламдық жүйенің қалыптасуына септігін тигізеді. жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|