Дістемелік кешені


Q Катотермометр бойынша



жүктеу/скачать 4,47 Mb.
бет69/114
Дата02.11.2022
өлшемі4,47 Mb.
#46855
түріБілім беру бағдарламасы
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   114
Q

Катотермометр бойынша жылдамдық м/с

H
Q

Катотермометр бойынша жылдамдық м/с

цилиндірлік

шарлық



цилиндірлік

шарлық

0,29

0,051

0,00

0,61

1,04

1,04

0,30

0,063

0,011

0,62

1,09

1,09

0,31

0,076

0,0231

0,63

1,13

1,12

0,32

0,090

0,035

0,64

1,18

1,14

0,33

0,106

0,05

0,65

1,22

1,18

0,34

0,122

0,07

0,66

1,27

1,22

0,35

0,141

0,076

0,67

1,32

1,27

0,36

0,160

0,09

0,68

1,37

1,31

0,37

0,181

0,11

0,69

1,42

1,36

0,38

0,203

0,13

0,70

1,47

1,40

0,39

0,226

0,15

0,71

1,52

1,45

0,40

0,250

0,17

0,72

1,58

1,49

0,41

0,276

0,19

0,73

1,63

1,54

0,42

0,303

0,21

0,74

1,68

1,58

0,43

0,331

0,23

0,75

1,74

1,62

0,44

0,360

0,25

0,76

1,80

1,67

0,45

0,391

0,28

0,77

1,85

1,72

0,46

0,423

0,31

0,78

1,91

1,76

0,47

0,456

0,34

0,79

1,98

1,81

0,48

0,490

0,37

0,80

3,03

1,86

0,49

0,526

0,40

0,81

2,06

1,91

0,50

0,563

0,44

0,82

2,16

1,95

0,52

0,640

0,52

0,83

2,22

2,00

0,53

0,681

0,56

0,85

2,34

2,08

0,54

0,723

0,60

0,86

2,41

2,11

0,55

0,766

0,690

0,87

2,48

2,17

0,56

0,810

0,740

0,88

2,54

2,22

0,57

0,856

0,780

0,89

2,61

2,28

0,58

0,903

0,900

0,90

2,63

2,34

0,59

0,951

0,960

0,91

2,75

2,39

0,60

1,000

1,00

0,92

2,82

2,45



1.3 сурет. Табақшалы анемометрдің графигі 1.4 сурет. Қанатшалы анемометрдің графигі


Бақылау сұрақтары:
1. Мал қораларындағы ауа температурасын анықтаудың маңызы
2. Мал қора ауасының температурасын анықтауда қолданылатын құралдардың жұмыс iстеу ережесi қандай?
3. Мал қорадағы ауа температурасын өлшеу ережелерi
4. Жоғарғы температураның мал организіміне тигізетін әсері
5. Төменгі температураның мал организіміне тигізетін әсері
6. Мал қораларындағы температура нормалары
7. Ауылшаруашылық малдарының организміне ауа қозғалысының әсері.
8. Ауа қозғалысының жылдамдығын анықтайтын құралдар және оларды пайдалану ережесі.
9. Қыс және жаз айларында мал қораларындағы ауа қозғалысының зоогигиеналық нормалары.


Зертханалық сабақ №3-4
Ауаның ылғалдығын анықтау әдістері


Сабақтың мақсаты: Ауаның ылғалдылық көрсеткiштерiмен танысу
1). Мал қораларындағы ауа ылғалдылығын анықтау әдiстерiн игеру
2). Ауа ылғалдылығын есептеу әдiстерiн игеру
Керектi құралдар мен жабдықтар: 1. Психрометрлер (аспирациялық, статистикалық). 2. Гигрографтар. 3. Гигрометрлер,


Сабақтың мазмұны. Табиғи жағдайда ауаның құрамында белгілі мөлшерде ылғал, яғни бу күйіндегі су болады. Атмосферадағы ылғал су бассейндері суының (мұхит, теңіз, өзен, көл), ылғал топырақтан шыққан судан және өсімдік ылғалының буға айналуынан пайда болады.
Мал қорасында ылғал атмосфералық ауаға қарағанда көп болады. Себебі, ауаның барлық ылғалының 75 пайызын қорадағы малдың өзі тыныс алу және терісі арқылы шығарады (ірі қара тәулігіне -8-10кг, мегежін- 2,2 кг, тауық120-180г бу шығарады), 15-20 пайызы тағы басқада ылғал көздерінен (автосуарғыштың ақаулығынан, құрамында суы мол азықтардан, қондырғыларды жуған сулардан, шығарылмай тұрып қалған қи мен зәрден бөлінген ылғалдан) және 10-15 пайызын сыртқы ауадан келген ылғал құрайды.
Қора-жай ауасының ылғалдылығы мен температурасы өзара байланысты. Ауаның жоғарғы температурасы кезінде ылғалдылық жылу шығаруды тежеп, денеден артық жылудың жиналуына мүмкіндік жасайды. Малды сыз, әрі жылы қорада ұстағанда организмде жиналған артық жылу ыстық өтуге әкеп соғады. Организмге ыстық өткенде орталық нерв жүйесі зақымданып, тыныс алу орталығын сіреспеге ұшыратып, малды қатты терлетіп, қанын қойылтып, жүрек қызметін әлсіретеді.
Суық кездегі ауаның жоғары ылғалдылығы кезінде керісінше организмнен жылу көп шығады. Өйткені, ылғал ауа сыйымдылығынан құрғақ ауа сыймдылығынан он есе үлкен. Сондықтан да суық кезде ылғал ауа денеден жылуды көп мөлшерде алады да, малды тоңдырып, суық тиюден болатын ауруларға шалдықтырады.
Организмнің физиологиялық жағдайына сай белгілі бір ауа ылғалдылығы- оның қалыпты қызметі үшін маңызды. Қора-жай ылғалы салыстырмалы ылғалдылық бойынша пайызбен беріледі. Гигиеналық норма бойынша салыстырмалы ылғалдылық төл үшін 75 пайыз, сақа шошоқа үшін 75-80, сақа жылқы, ірі қара үшін 80-85 пайыздан аспауы тиіс.
Ауаның ылғалды күйін сипаттау үшін гидрометрикалык көлемді пайдаланады. Оған жататындар: абсолютті /нақты/ /А/; максимальды /жоғарғы/ /М/; салыстырмалы ылғалдылығы /О/; ылғал тапшылығы /Д/ және шық нүктесі /Т/.
Ауаның ылғалдылығын анықтау үшін мынадай құралдар қолданылады: психрометр, гигрометр және гигрограф. Психрометрдің көмегімен ауаның абсолютті ылғалдылығын анықтауға болады.
Психрометрлердің мынадай түрлері болады: статистикалық (Август) және аспирациялық (Ассман).
Статистикалық (тұрмыстық) психрометр бір штативке бекітілген, бір-бірінен ара қашықтығы 4-5 сантиметр екі бірдей термометрден тұрады. Термометрлердің біреуінің резервуарын (дымқылын) бәтес шүберекпен орап, сол орамның ұшын шиыршықтап, суы бар ыдысқа батырады, сөйтіп, бұл термометр үнемі дымқыл ауаның температурасын көрсетеді. Осыған орай дымқыл термометрдегі температураның көрсеткіші жанындағы құрғақ термометрдегіден төмен болады. Екі термометрдің көрсеткіштерінің айырмашылығы негізгі есепке алынады.
1. Ауаның абсолютті ылғалдылығы /А/ статистикалық психрометр бойынша мына формуламен анықталады:



мұндағы:
А - анықтайтын абсолютті ылғалдылық;
Е - ылғал термометрдің көрсеткіші бойынша су буының жоғарғы серпінділігі. (мұны 2 - кестеден табуға болады);
а - ауаның қозғалу жылдамдығына байланысты тәуелді психрометрикалық коэффицент (1-кесте).
t1- құрғақ термометрдің көрсетуі бойынша ауаның температурасы;
t2 - дымқыл термометрдің көрсетуі бойынша ауаның температурасы;
В - cынап бағанасымен көрсетілген барометрлік қысым.
1- кесте. Психрометриялық коэффициент («а»)

Ауаның қозғалу жылдамдығы, м/с

«а» мәні

0,13
0,16
0,20
0,30
0,40
0,80
0,90
3,00
4,00

0,00130
0,00120
0,00110
0,00100
0,00090
0,00080
0,00070
0,00069
0,00067



Аспирациялық психрометр термостаттың жанындағы резервуардың ауасын секундына 4 метр жылдамдықпен соруды қамтамасыз ететін желдеткіші бар бекіткішке орнатылған екі бірдей сынапты термометрден тұрады. Термометрлердің біреуі дымқыл бәтеспен оралған.
Осы психрометрді пайдалану кезінде ауаның абсолютті ылғалдылығы төмендегі формуламен есептеп шығарады:

Максимальды (жоғарғы) ылғалдық (М) – 2- кесте бойынша анықталады. Зерттеу барысындағы нақты ауа температурасына (құрғақ термометр) сәйкес келетін су буының жоғарғы серпінділігі.


Салыстырмалы ылғалдық (О) - әртүрлі жолмен анықталады:
а/Белгілі формула бойынша:
%
мұндағы; А- абсолютті ылғалдылық,
М- максимальді (жоғарғы) ылғалдылық
б/ Салыстырмалы ылғалдылықты психрометрлердің көрсеткіштерінің (құрғақ және ылғал) айырмашылықтары есепке алына отырып, 3- кесте бойынша анықталады.
в/ Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау үшін гигрометрлерді және гигрографтарды да пайдалануға болады.
Ылғал тапшылығы. (Дефицит насышения) (Д) мына формуламен анықталады:

Шық нүктесінің температурасын анықтау үшін сынап бағанасындағы «Су буының максимальді серпінділігі» кестесiндегi абсолютті ылғалдылық мөлшері бойынша анықтайды.




жүктеу/скачать 4,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   114



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents