3-дәріс. Сөз тіркесінің байланысу формалары. Қиысу. Меңгеру.
Дәріс сабағының мазмұны:
1.Сөз тіркесінін байланысу формалары. Зерттелуі
2. Қиысу, меңгеру формалары
Сөз тіркесінің байланысу формаларының түркологияда және қазақ тіл білімінде қазан революциясына және одан кейінгі зерттелу дәрежесі. Әрбір байланысу формаларының қалыптасуы.
Қиысу: қиысу туралы түркологиялық көзқарастар. Қиысудың сөйлемнен айырмашылығы мен ұқсастығы, жақтық, сандық қиысу және мағыналық қиысу.
Меңгеру - ол туралы көзқарастар, изафеттің 2 түрі және нольдік түлғадағы зат есім мен етістік.
Меңгерудің бағыныңқы сыңарлары қызметінде жұмсалатын сөз таптары:
- Зат есім мен есімдік.
- Субстантивтенген сөз таптары.
- Субстантивтенбей-ақ септелетін сөз таптары (үстеу).
- Тұрақты тіркестер.
- Негізгі сөздер мен көмекші сөздер.
- Көмекші сөзді тіркестің жанасу байланысу формасымен ара қатынасы.
- Бар, жоқ сөздері. Ол сөздердің басыңқы сыңармен табиғи қатысы, соңғы өзгерістер және орын тәртібі.
Меңгерудегі басыңқы сыңарлар, олардың түрлері, ондай кезде басыңқы сыңарда есім сөздердің колданылу ерекшеліктері.
Етістікті меңгеру. Салт және сабақты етістіктер және салт-сабақты меңгеру, соңғы топты етістіктердің меңгеруінде септік жалғауларының алмасуы туралы, етістіктердің меңгеруі туралы, есімше, қимыл есімдердің меңгеруі туралы көзқарастар.
Ортақ меңгеру. Ортақ меңгеру, ондай кездегі есімдер мен көмекші етістіктер, олардың түрлері. Негізгі сөздер мен кемекші сөздердін ортақ меңгерілуі.
Достарыңызбен бөлісу: |