Слайд2
Джером Брунер үшін және басқа когнитивтік сипаттағы теориялар үшін білімнің негізгі элементтерінің бірі зат оқушысының белсенді қатысуы болып табылады.
Слайд3
Брунер Пиаженің интеллектуалды дамуы туралы кейбір идеяларды қайта қарастырды. Ол интеллектуалдық даму кезеңдерден тұрмайтынын, баланың үш идея сферасын – іс-әрекетті, бейнені және нышанды (сөзді) дәйекті меңгеруін болжайтынын алға тартты. Олар сонымен қатар бізді қоршаған әлемді түсінудің әдістері. Бастапқыда нәресте әлемді әдеттегі әрекеттері арқылы біледі. Одан кейін дүние салыстырмалы түрде іс-әрекеттен азат бейнелерде беріледі, кейінірек іс-әрекеттер мен бейнелердің тілдік құралдарға аударылуы орын алады. Әдістердің әрқайсысы оқиғаларды әртүрлі көрсетеді және әр түрлі жас кезеңдерінде баланың психикалық өмірінде өз ізін қалдырады.
Слайд 4
Әрекет
Идеялардың бірінші саласы – әрекет. Бала затпен таныс әрекеттерді қайталай отырып, ол туралы білім алады. Бірақ балалардың санасындағы тақырып пен іс-әрекет біріктіріледі, яғни. объекті іс-әрекеттің жалғасы сияқты болады. 1 жастан 2 жасқа дейін нәресте жасырылған заттарды іздейді, мысалы, көрпенің астынан және объектінің қайда жылжығанын көру үшін басқа көрпелерді көтере алады.
Слайд 5
Идеялардың екінші саласы – бейне. Ерте балалық шақта қабылдау ең кішкентай бөлшектерге, нәрестенің эгоцентрлік ұстанымына, оның қажеттіліктеріне, оның әрекеттері мен әсерлеріне байланысты, бұл бұрмалауға әкелуі мүмкін. Бала қоршаған ортаның жаңалығы мен көрнекі идеялардың жарықтығына мейірім береді, ол заттардың тек көрінетін, сыртқы жағына бағытталған.
Слайд 6
Идеялардың үшінші саласы – символ. Баланың белгісі – сөз. Символдық бейнелер алдымен бейнелі негізде дамиды. Баланың сөздік қоры – бұл бірте-бірте ұлғайып, басқа ұғымдарды қамтитын көрнекі түрде ұсынылған категориялардың тар ауқымы. Бала меңгерген сөйлеу оның тікелей тәжірибесін қайта құрылымдайды. Символдық бейнелердің арқасында балалар әлемді басқаша көре бастайды.
Слайд 7
Дж.Брукнердің балалардың интеллектуалды дамуы туралы теориясында келесі негізгі идеяларды бөліп көрсетуге болады:
Балалардың өмірінің алғашқы үш жылында дамитын биологиялық қабілеттердің ішінде ең маңыздысы үшеуі: қиял, бейнелі есте сақтау және символдық кодтау. Олар бала өмірінің 6, 12 және 18 айларында дәйекті түрде пайда болады.
бұл қабілеттер сезім мүшелері арқылы қабылданатын ақпаратты бейнелеу, кодтау және түрлендіру жүйелерін қалыптастыруға және дамытуға мүмкіндік береді;
слайд 8
Мұндай жүйені балалар өздігінен ойлап таба алмайды. Онтогенез процесінде олар мәдениеттің, тәрбие мен оқытудың әсерінен оларды өздері үшін қайта ашады. Бұған балалардың педагогикалық әсерлерді қабылдауға генетикалық бейімділігі де ықпал етеді. Даму сыртқы (оқыту және тәрбиелеу) және ішкі (биологиялық жетілу) факторлардың әсерінен жүреді
Бала игеретін ақпаратты символдық бейнелеу жүйелерінің ішінде интеллектуалды даму үшін тілдің маңызы зор. Табиғи тілдің басым болуы балаларға қарабайыр когнитивтік стратегиялардан шығуға, ұғымдармен жұмыс істеуге, логиканы пайдалануға мүмкіндік береді;
Слайд 9
5 жасқа дейін балалар тілді жақсы меңгереді, бірақ бұл ойлаудың сапалы және терең өзгеруі үшін жеткіліксіз. Бұл өзгерістер орын алуы үшін балаларды тілді қолдануды ақпаратты ұсынудың басқа тәсілдерімен байланыстыруға үйрету керек;
Балалардың Ж.Пиаже сипаттаған интеллектуалдық операцияларды меңгеру деңгейіне көтерілуі үшін оларды оқытудың формализациялануы маңызды, яғни. абстрактілі теориялық деңгейде жүргізілді. Оқытудың бұл түрі ақпаратты бейнелеудің екі жүйесін ажыратады: нақты (иконикалық) және дерексіз (теориялық) - және балаларды сөздерді олар бейнелейтін материалдық объектілермен байланыссыз жүйелі түрде қолданылатын жағдайға қояды.
Слайд 10
Джером Брунер интеллектуалдық дамудың қатаң кезеңділігін бермеді және деңгейдің пайда болуының және бір кезеңнен екіншісіне өтудің нақты уақытын көрсетпеді. Интеллект дамуының әрбір кезеңі (Брунер бойынша) алдыңғысын құнсыздандырмайды. Идеялардың үш сферасы да маңызды, олар ересек адамда сақталады. Интеллект байлығы дамыған идеялардың болуымен анықталады - әсерлі, бейнелі және символдық.
Дж.Брунердің пікірінше, интеллекттің дамуына бала өсіп келе жатқан қоғамның мәдениеті және баланың оқу процесі кезінде алған әлеуметтік тәжірибесі әсер етеді. Психикалық даму барысы өздігінен болатын оқиғалар тізбегінің «сағат тілі» емес, оған қоршаған орта, әсіресе мектеп ортасы қатты әсер етеді. Оқыту интеллектуалды дамудың жетекші факторына айналуы мүмкін, егер ол студентке өзінің дамуын жеделдету мүмкіндігін қамтамасыз етсе, яғни. оның алдына жаңа кезеңге өтуге ынталандыратын міндеттер қояды. Кез келген затты кез келген жастағы кез келген балаға сол немесе басқа түрде ұсынуға болады.