Дүниетаным туралы түсінік. Дүниетанымның тарихи формалары. «Дүниетаным»
Адам ізгілікті өз бетінше алуы мүмкін бе?
жүктеу/скачать 0,76 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 7. Шәкәрім Құдайбердиевтің «Адамды тәрбиелеу жолында ар-ұждан туралы ғылымды енгізу, бұл теорияны міндетті пән ретінде дамыту қажет» деген ой толғауына философиялық баға беріңіз.
- - Ар-ұждан ғылымы нені қамтуы керек - Шәкәрім қандай үш ақиқатты қарастырады
- Бұл процесс жаһанданудың салдары ма
| Адам ізгілікті өз бетінше алуы мүмкін бе?
адам м ізгілікке өз бетінше қол жеткізе алмайды, өйткені ізгі емес адам ізгілікті қайдан алады? Өз бетінше жұмыс жасау тұрақты, өзгермелі ізгілікті тудырады, өйткені ол адам логикасы мен күш-жігерімен жасалады. Мұндай ізгілік өзгермелі болады және көбінесе адамның өзі үшін қолайлы немесе қолайсыз жағдайларда жойылады. Адам бақытқа немесе қайғыға тап болған кезде - ол қоршаған әлемге, адамдарға, принциптерге, өзін-өзі бейнелеуге және т.б. көзқарасын тез өзгерте алады. Демек, оның қасиеті тұрақсыз және болады. Табысқа жету керек - адам жеңіске жетеді, ал мақтаныш жағымды қасиеттерді дамытуға жұмсалған барлық күш-жігерді басады. Қайғы – қасірет болуы керек-адам сындырады, өзін-өзі жұмыс істеуден көңілі қалады, бұл оны бақытсыздықтан құтқармады, ол сенімін оңай жоғалтады және жамандыққа бой алдырады. 7. Шәкәрім Құдайбердиевтің «Адамды тәрбиелеу жолында ар-ұждан туралы ғылымды енгізу, бұл теорияны міндетті пән ретінде дамыту қажет» деген ой толғауына философиялық баға беріңіз. - Ар-ұждан ғылымы нені қамтуы керек? - Шәкәрім қандай үш ақиқатты қарастырады? #Рухани-адамгершілік білімнің маңыздылығы жайында ұлы қазақ классиктері де айтып өткен. Шәкәрім Құдайбердіұлы ғалымдарға «Ар-ұждан ілімін» әзірлеп, оны барлық білім беру ұйымдарына міндетті пән ретінде енгізу жөнінде ұсыныс айтқан. Бүгінгі таңда Шәкәрім Құдайбердіұлының арманы жүзеге асты деуге болады, себебі, Қазақстанның барлық жалпы білім беретін мектептерінде өткізілген өзін-өзі тану сабақтары –ар-ұждан сабақтары болып табылады. Осы пәннің қазақ еліне енуіне идея авторы Сара Алпысқызының үлесі зор. Өзін өзі тану сабағын енгізіп, кітаптар басып шығарып, оқушыларға пән ретінде енгізген болатын. Менің ойымша білім алушыларға тек компьютер мен шет тілдерді үйретіп қана қоймай, мына тылсым дүниеде өзінің ішкі жан дүниесіне үңіліп, өз бойындағы жалпыадамзаттық құндылықтарды дамытуымыз қажет. «Адамның жақсы өмірінің негізінде билігі бәріне жүретін үш қасиет жатыр: адал еңбек, ар-ұжданды ақыл-ой, шынайы жүрек. Бұларсыз өмірде тыныштық пен келісім табылмайды» - деген, Шәкәрім Құдайбердіұлы жүрек, бас, қол біріккенде ғана, алдымен өзімді, жанұямды және шәкірттерімді рухани деңгейде ар-ұждан дауысын ести алатындығын ұғындыруым қажет деп айтқан. Адам ақиқатты бас көзімен көрмейді, ақыл көзімен көреді... Өлімнен соң бір түрлі тіршілік бар. Екі өмірге де керекті іс – ұждан. Ұждан –дегеніміз, ынсап, әділет, мейірім». Бұл сөздерден болмыс көріністерін адам бас көзімен көретінін білеміз. Бірақ бас көзімен көрген нәрсе ақиқат емес. «Бас көзі» деп бұл арада адамның екі көзі ғана емес, адамның сыртқы бес сезім мүшелері де айтылып отыр. Бес сезім мүшелерін біріктіріп Шәкәрім «бас көзі» деп атайды. Бұл оның өлеңдерінен де байқалады. Сонымен, бірінші анық – сезім мүшелері қабылдайтын болмыстың заттық көрінісі. Бірақ болмыстың бұл көрінісі ақиқат емес, яғни толық болмысты білдірмейді. Толық болмысты, яғни ақиқатты ақыл көзімен ғана көруге болады. Ақыл көзі дегеніміз, жоғарыда айтылғандай, адамның логикасы, немесе ақыл-ойының жұмысы. Екінші анық – өлімнен соңғы тіршілік, яғни болмыстың көзге көрінбейтін бөлігі. Болмыстың бұл бөлігі эзотерикалық, көзге көрінбейтін әлемге жатады. Ал үшінші анық – екі өмірге де, яғни көзге көрінетін заттық әлем мен көрінбейтін әлемге де керек – ұждан. Ұждан, немесе ұят жан қасиеті. Ал бұл қасиет адамның рухымен байланысты. 8. Испан философы Хосе Ортега Гассеттің: «Біз теңестіру дәуірінде өмір сүріп жатырмыз... тағдырлар теңестірілді, әртүрлі таптардың мәдениеті теңестірілді, гендерлік айырмашылықтар теңестіріледі, оның үстіне тіпті континенттер де теңестіріледі. . – Бұл процесс жаһанданудың салдары ма? жүктеу/скачать 0,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|