Досмурзин ержан



Pdf көрінісі
бет25/110
Дата19.02.2023
өлшемі8,45 Mb.
#69091
түріЛекция
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   110
Композиция (лат. тілінде сотровіііо — аудармада 
орналасу, қүрастыру, қосу деген мағыналардағы үгым) 
және көркемділік шығарманың салу тәсілі, әр түрлі бір 
бейнелік бөлшектердің, компоненттердің өзара толық- 
тылық келістірілген байланыстылық қағидасы. Шығар- 
маның композициясында автордың эстетикалық-ар- 
ождандық бағалығы, тақырыптың көркемдіктік ойлас- 
тыруы анықталып іскерленеді, іс жүзіне кірілістіріледі. 
Композиция С. Эйзенштейннің* айтуы бойынша- автор-
67


М әдениеттану
дың ой-өрістетуінің және идеологиясының жалаңаш- 
танған нервісі болып келеді.
Композиция көркемділік шығармадағы рухани және 
заттылық әлемінің омірлік үдерістерінің, заңцылықтары- 
ның корсетілуімен сәйкестендіріледі. Толық айтқанда, 
композиция бейнелеу онерінде, онерде, көркемділік 
идеяны айтып жеткізеді және эстетикалық танып білуді
— бір компоненттен* екіншіге, жартыдан-толыққа, қоз- 
ғалы сы н үйы м дасты рады . Г раф и каны ң әр ком по- 
зициясы , бай лы қты -ш ы райлы қты бояутақтасы мен, 
жабдықтауды, мамандылықты оңдеуімен бөлектенуі 
қажет.
Суретшінің графикалық тілінде және сюжеттерінде, 
м онум енталды лы қ-қом ақты лы қ озінің коріністерін 
табуы керектілі. Бүлар қ а за қ халқы ны ң өмірі мен 
түрмы сы ны ң толы қ ақтары лы п ашылған суреттері, 
ойлары, лирикалық және кең тыныстылық айтулары, 
бүгінгі күннің өмірдің көріністері.
Графикада тақы ры пты қ ком позицияны жасау — 
суретш і-графиктен әрқаш анда натурадан көпшілікті 
орындалған, дайындылықты нүсқауларды және сурет- 
темелерді талаптайды. Натураны үқыптылықты оқып- 
білу, суретші-графиктің кез келген реалистік түпкі ойын 
сендірерліктей, тірліктілі кейіптелуінің ең бір маңыз- 
дылықты жағдайы ретінде саналады. Бүның өзі, оның 
мамандылықты дайындалуын анықтайды.
Графика бейнелеу өнерімен және мүсінмен салыс- 
тырғанда, өзінің жылдамдылығымен, пысықтылығымен 
ерекш ел ен ед і. Г р аф и к ө зін ің аса тезд іліктісім ен
қоғамдылық өмірдің сүрауларына және жаңа қүбы- 
лыстарына белсенді қатысып пікірлеседі.
Сы збаны ң ш ығармалары ең көп аудиторияларға 
корсетіліп-ж еткізіледі. С оны мен қатар кормелерде
68


Мәдениеттану
көрсетуге ғана емес, ең алдымен шығармаларды газет- 
тердің, журналдардың, кітаптардың, әдейі арнаулы 
альбомдарда, плакаттық өнімдердің көпшілікті түр- 
лерінде, ақш алық белгілерінде, маркаларда, этикетка- 
ларда және т.б. көпшіліктікте қайта өндіріп шығару үшін 
жүргізіледі.
Г раф ика адам дарға и д еял ы к ж әне көркем д ілік 
жағынан, көзқарастылық әсерлігі бойынша- аса кең- 
шілікті мүмкіншіліктерге ие болады.
Графиканың шығармаларына қатынасы бар бойынша 
байланысты - грифонаж атауы пайдаланады. Грифонаж 
дегеніміз — бүл былғау, шимайлар, шимайлармен жазу 
немесе ж едел-тез қолды ң ким ы лы м ен сурет салу. 
Грифонаж дегеніміз — ереже бойынша суырып салу 
мінезіндегі, бірнеше қатар тездетіліп салынған долбалар. 
Б о л е к т іл і б е й н е л е у л е р д ің әр тү р л і д ә р е ж е л ік
біткендіктегі грифонаждарыда болады. Грифонаждар 
қаламүшпен салған суреттерде және офортта* коптен 
таратылған. Грифонаждар қолжазба кітаптардың шетінде 
және жазушылардың, ғалымдардың қолжазбаларында 
сирекеместілікті кездеседі. (Мысал үшін: Леонардо да 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   110




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет