Досмурзин ержан


жылы бірінш і рет айтыла бастады. Бүл сез,  ағайы нды Франконилардың



Pdf көрінісі
бет85/110
Дата19.02.2023
өлшемі8,45 Mb.
#69091
түріЛекция
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   110
1807 жылы бірінш і рет айтыла бастады. Бүл сез, 
ағайы нды Франконилардың есім дерім ен , оларды ң 
Парижде, цирк өнерлерін көрсетуге, әдейілікті арнал- 
ған, шеңберлік, сахналық алаңы бар гимаратты салуы- 
мен, ел ауызында нақтылы айтылып бекітіледі. Бүл 
ғимаратта, бірінші рет, “ Цирк” деп аталып жазылған 
тақташа ілінеді. Бірақ “ Ц ирк” деген сөз, басқа кең 
мағыналықтағы үғымды камтиды. Бүл сәз, актердің 
өнерінің, ерекшелікті түрін анықтайды. Бүл өнердің, 
негізінде, айлакерлік жатыр. Бүнда көрермендерге эсер 
қалдырушы - іс қозгалыс, үйретіп-багындырушының
— аюмен қүшактасып жүргенін немесе жонглердің*, 
бірнеше кіші шеңберлерді жогары лақты ры п-тосы п 
алуын тамашалаймыз. Кез келген өнер сияқты, цирк 
өзінің ерекшелікті күралдарымен көркемділік бейне- 
лерді, (ерліктен бастап, күлкіліктіні, гротескалықты*, 
майрампаздықты) жасауга талпынады. Толық сипатта- 
ганда, жақсы үйымдастырылган және дарындылықты 
көрсетілімдер, өмірдің кенділікті-мақамдарын ашады. 
Бүнда асқан ептілік, жылпостылық, шеберлік, қайрат- 
тылық, таңқаларлы қ, тапқы рлы қ, айлакерлік және 
күлкіліктің аш ықтыгы, әзіл-осп аққа дейініне дейін 
жететін, әр түрлі жақтары қосылып бірлеседі.
Цирк өзінің қүралдарымен бүгінгі күнгі және тарихи 
тақырыптарга арналган, үлкен сюжеттілік корсетілім- 
дерді қояды. Цирк, қазіргі заманда, халықтық дәстүр- 
лерді жалгастырып, дамыта отырып, сүлу адамды, оның 
әсемділікті денесін, жанын, бекітуге бейімделеді. Цирк, 
майрампаздық қүралдарымен, қоғам ішіндегі орнатылган 
тәртіптерден-қалыптардан ш ыққандарды күлкілейді
221


М әдениеттану
және көрермендерге жақсы көңіл-күйді бір мезгіл-уақыт 
ішінде сыйлауға талпынды. Майрампаз өзінің, ең басты 
мақсаты ретінде, күлмей, көңілсіз отырған көрерменді
өзінің көрсетулерімен, ойындарымен, қылықтарымен, 
айтқан сөздерімен, көрермендермен қарым-қатынаста 
болуларымен, күлдіруге тырысады.
Мысалы үшін: Ресейлік циркінің майрампазы, халық 
әртісі, Ю. Никулин*, өзінің майрампаздық шеберлігінде 
аса жетістікке жетті. Ол өзінің көрсетулерінің бары- 
сында, күлмей отырған көрерменді байқап-көріп қалып, 
оған өзінің орындауларынан кейін, шымылдықтың арғы 
жағынан, қайта-қайта қарап, ақырында, оның күлгеніне, 
көңілінің көтерілгенінде, (өзінін мақсатына жеткеніне, 
қуанышты болғанын көреміз).
“Айқындықтылы, шүбар түстілікті, шулы, маймыл- 
дардың айлакерлігіне иеліктенген, барлық аспаптарда 
ойнай алатын, өздерін тыңдайтын жануарлармен қор- 
шалған, әзілдерді бірінен соң бірін шашатын майрам- 
паздар — Үлы мәртебелі халықтың сайқымазақтары — 
әсем ділікті эстети кал ы қты қ ү б ы л ы с ” деп ж азады 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   110




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет