Досмурзин ержан

Мәдениеттану
айтуына, ерекшеліктісіне қарамастан, түпнүсқалы қ- 
тысына ғана бағытталып, бүлармен қатар, барлы қ 
үсыныстардың қызметтіліктісін және ыңғайлықтысының 
қажеттілігінде қамтиды. Сондықтан жақсы интерьер — 
дизайні, бүл жақсы көңіл-күй, жақсы демалыс, жақсы 
релаксация*.
Дизайн — көркемдеушілердің, шығармашылығы қай 
салада болмасын, идеядан* басталады. Бірақ кейбір 
көркемдеушілерде идеялау алғашқы кезеңінде тез өтіп 
кететін мінездемеде болады. Кез келген идеяны дамы- 
тудың өзі, шешім қағидасын іздеуге қарағанда, уақыт 
пен күшті керек етеді. Бүнысымен қатар идеялаудың 
өзі, маңыздылықты, өз өзінділікті жобалаудың фазасы 
ретінде, бірден мағынасызданады. Бүны ң өзінде де 
біркелкілікті жағдаяттар жоқ. Көркемдеушінің біреуі, 
есептің барлық жағдайларын тез қабылдап, оларға жауап 
береді. Ал екінші біреуі, кез келген ойды негізіне алып, 
идеяның маңызын қарапайымдылықты бағаламайды. Бүл 
көркем деуш і-дизайнш ы осы ойм ен қан ағаттан ы п , 
барлық күш-қуатын композициясына дамытуға, тіпті 
түпкі фазасына, жобалаудың орындалуына да жүктейді. 
Бүл бағытта, ол тәжірибе бойынша- жобалаудың тиімділі 
орындалуымен, тапсы руш ы ны ң м ақүлдауы н, оны ң 
ықыласын жеңіп алуды көздейді. Дизайнда идеялау 
қызықтылы, бірақ күрделі, әсіресе композициялық* 
идеялардың қалыптасуына, баршылығының қатынасы 
барда — болмасада аз оқылып, білінген үдеріс. Өйткені 
бүл шығармашылық қызметтің ерекшеліктісі, көбінесе 
ж о б а л а у ш ы н ы ң ж о б а л ы қ т ы қ -т и п т ік т ә р т іб ім е н
анықталады.
Дизайнерлік істе, шабыт өз-өзділігімен келмейді. 
Дизайн — бүл жарық ете түсу, бүл соққы. Бүлардан 
жаңа қызметтілік басталады.
4 - 3 1 2
4 9

Мәдениеттану
Бунда техникалық эстетикамен және психология 
мамандарымен бірлесе отырып, оқы п білгеннің өзі, 
пайдалы қты көрінеді. Д изай н композиция арқы лы
қызметтеледі, өзін омірге кейіптейді. Композиция дизай- 
н е р л ік о н е р д ің м а ң ы зд ы л ы қ т ы ү й ы м д асты руш ы
элементі. К ом позицияны ң көмегімен, дизайнердің- 
коркем деуш інің басқы түпкі ойы іске асырылады. 
К ом позицияны ң негізгі сапалығы — бүл қисы нды - 
лықтысы, пішіннің анықтылысы және бөлшектерінің 
өзара қатынастылығы. Бүл сөздің үғымның тура магы- 
налықтысы (латынша сошрозШо-дан аудармада қурас- 
тыру, қосу, байланыстыру). Композицияның дизайын- 
дағы есебі және маңыздылықтысы, түпкі ойды сызып 
корсету. Дизайнер-көркемдеуші түсті соңына қалтыр- 
мауы қажет. К ом п ози ц и ялы қ әдіспен жүмыс істей 
отырып, оны аны қты лы қпен тандау кезінде, ол түс 
туралы да ойлануы керек, өйткені түсті композициялық 
идеяға қосы м ш а ж әне дам уы ндағы қүрал ретінде 
пайдалану болады. Тіпті коркемділікті қүрастырудағы 
н обай лы қ кезеңдерінде — стадиялары нда, ком по- 
зицияны түспен және оңмен салу қажет. Алғашқы 
кезеңдерде нысанның - форманың өзін түстен аттана 
оты ры п түзетулерге болады . Т ү стіл ік ш еш ім ін ің
идеясының өзі, композициялық әдістің анықталуына 
көмектесіп қана қоймай, сонымен қатар нысанның — 
форманың мінезін және басқа нюанстық* қатынастарды, 
тіп ті ең азд ы л ы қ ты кө л ем ін д егі б ө л ш ек тер д і де 
анықтауға, көріп тануға көмектеседі. Түс заттардың, 
бүйымдардың бейнеліктісін іздеуі және керекті психо- 
логиялық күштілікті әсерлігіне жетуге белсенді жәр- 
демдеседі.
Д и зай н ер о зін ің ш ы ғарм аш ы лы ғы нда бір ғана 
жабдықтаумен шектелмейді. Ол барлық жабдықтауларды,
50

Мәдениеттану
абсолютгік* мағынада, өзінің елестетуі, — ой-өріс арқылы 
айтып жеткізетін және басқаларға көрінбейтіндерді көре 
алып пайдалануында шексіз. Егерде біз, табиғатқа, 
өсімдіктер әлеміне, олардың уақы тты лы қ гүлдену- 
нәрлену кезендерінде, бүларға түрлі-түсті көбелектердің, 
торғайлардың, аралардың, түрлі-түсті жәндіктердің 
қатысуларына, анықтылы көркемділікті көзбен қарасақ, 
дизайннің әртүрлі түсті түрлерін — формаларын, кенетген 
тауып-анықтауға келесіз. Бүл жаңадан көрінген дизайн 
кө р ін істер і, сізд ің тү р м ы ст ы л ы қ қ о р ш ау ы ң ы зға, 
заттарыңызға, киім тандауыңызға, жаңа ерекше талғамға 
ие болуыңызға көмектеседі.
Д изайнер болаш ақ ортаны ң, кеңістіліктің, көр- 
кемділікті үлгілеудің, шарттылық нысандарымен және 
жабдықтаулардың (нобайлар, макеттер, формалардың 
сы н ақты лы қ іздеулері) алдын ала бейнелікті көру 
дарынына иелікті. Техникалық дизайында, дзайнерлер 
техниканы және әр түрлі техникалы қ нысандарды, 
оларды адамның танып-қабылдау мүмкіншіліктерімен 
үштастыруын, өздерінің алдарына мақсат ретінде қояды. 
Д изайн өрістілік үғы м ы м енде ты ғы з байланы сты . 
Өрістілік дегеніміз — бүл болашақтағы көрнектілікті 
дүрыс көру. Өрістіліктің заңдарын біліп игеру Дизай- 
нердің мамандылықты шеберлігінің керектілі бөлігі екені 
сөзсіз. Бүның өзі қоршаған ортаның, адамның өзінің 
т ү р м ы с ы н , э с т е т и к а л ы қ т ы - к е ң іс т іл ік т і ж а ғд а й - 
ландыруына әкеледі. Өрістіліктің ережелерін білгендік, 
дизайнерге шындық әлемінің көріністілі қүбылыстарын, 
көлем ділікті заттарды ң, кең істіліктегі-тәуелд ілікті 
жағдайындағы (өлшемі мен анықтылысын, олардың 
бояуларымен және жарықтылысын, және т.б.) анықтап 
көріп, жеткізіп беруге көмектеседі. Дизайн бар жерде, 

жүктеу/скачать 8,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: