Дост сядагяти



Pdf көрінісі
бет11/21
Дата12.02.2017
өлшемі18,06 Mb.
#3936
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   21

ГУМАРА ТОБАЛАТМА ДЕМИШЯМ

1978-ъи илляр оларды. Тялябя иншаат дястяси иля Томск вилайя-

тинин Кунгур шящяриня эетмишдик. 200-дян  артыг тялябя, чадыр

гуруб, 2 айлыг мцддятя тикинтидя ишлямялийдик.

Яляддин Эянъядян олан тялябялярля сющбятляширди. Эянъяли

ушаглар картла покер ойнайырдылар. Яляддин дя ширникяряк

гумар ойнайыр. Ъибиндя олан 300 манатын сон гяпийиня гядяр

удузур вя дилхор вязиййятдя галдыьымыз чадыра эялир. Цзцгойлу

йатыр вя фикир дярйасына гярг олур. Истяйир ки, евя телеграм вур-

сун ки, Мящяммяд мцяллим она пул эюндярсин. Нуруллащ со-

рушур:

- Яляддин, ня олуб? Нийя бикеф дайанмысан?



Юмцрбойу гумар ойнамайан Яляддин дейир:

- Ширникдим, мян дя гумар ойнадым. Бцтцн пулларымы

удузмушам.

Нуруллащ дейир:

176


- Фикир елямя эял эедяк, мяндя бир аз пул вар ойнайаг.

Горхма, сянин пулуну гайтараъаьам.

Яляддин Нуруллащла эялир эянъяли ушагларын йанына. Гумар

177


Яляддин достлары иля

Мцяллимлярля шякил чякдирдик

гызышыр, ня гызышыр. Кющня сяняткар олан Нуруллащ эянъяли уша-

гларын бцтцн пулларыны гумарда удур  вя онлар ахырда  гол са-

атларыны да гумара гойурлар.

Нуруллащ уддуглары пуллары сайыр вя  300 манат пулу Яляд-

диня верир. Юзцня дя 250 манат пул галыр. Яляддинин рянэи-руфу

юзцня эялир вя  тобалатма едир ки, бир дя гялят еляйиб гумар

ойнайарам. Гумарын ахыры йохдур.

ЙАТАГХАНАДА БИР ОТАГДА 

ГАЛДЫЬЫМЫЗ ЭЦНЛЯР

Тялябя достум Назимля тез-тез ахшамлар Эянъядя Фонта-

нын йанына эялиб динъялирдик. 1-ъи курсда охуйурдуг. Бир аз

ядабаз вахтымыз иди. Тязя бир айаггабы да алмышдым. Фонтанын

кянарында эянъляр гол-бойун эязир, дейиб-эцлцрдцляр.   Субай

олдуьумуз цчцн эюзцмцз щяртяряфи сейр едирди.

Назим эюрдц ки, 2 гыз бизя бахыб наз едяряк паркы эязирляр.

Биз дцшдцк бу гызларын далынъа. Гызын бири мяня тяряф бахыб

сюз атырды:  - Бу оьланын ня гяшянэ айаггабысы вар. Ермяни кю-

178


Вагиф, ............, Яляддин вя Ябцлфяз

пякушаглары «ера» айаггабысы истещсал едирдиляр. Айаггабы

айаьыма гяшянэ йарашырды.  Назим ися гызларла таныш олмаг ис-

тяйирди. Назимя дедим:

- Назим! Эял гайыдаг. Бу гызлардан эюзцм су ичмир.

Назим ися: Рауф! Эедяк таныш олаг. Тутар гатыг, тутмаз

айран. Назим гызлара йахынлашыб деди: Гяшянэ гызлар, сизинля

таныш олмаг олармы?

Онлар ися наз едяряк:

- Ъаван оьланлар. Сиз артыг эеъикмисиниз. Биз «занит»ик. Биз

онладан араланмаг истяйирдик ки, бирдян «Горком»ун йахын-

лыьындакы йашыллыгдан 30-40 няфяр бизи ящатя етдиляр вя ики няфяр

бизя йахынлашыб деди:

- Сиз о гызлара ня дейирдиниз?

Назим диллянди:

- Биз о гызларла таныш олмаг истядик. Онлар да дедиляр ки, сиз

эеъикмисиниз. Бизим юз

адамымыз вар. Одур ки

бизим онларла щеч бир иши-

миз йохдур.

Еля буну демишди ки,

о ушаглардан бири мяня

бир йумруг атды.

Ейни заманда Нази-

мин чянясиня дяйян

йумруьун зярбясиндян

онун сифятиндян ган фыс-

гырмаьа башлады. Мян

Назимин голундан

тутуб ону даиряви, щяр

тяряфдян ящатя олунмуш

ушагларын ялиндян чыхар-

дыб дедим:

- Ейби йохдур! Сизинля

179


Назим, Рауф, Мятляб вя Яляддин

сонра данышарыг дейиб араландыг. Назимин чянясиндян фысгыран

гандан ушаглар горхмуш биздян араланмышдылар. Биз йатаг-

ханайа эялдик. Назим чянясиня, мян ися  эюзцмцн алтына йаш

дясмалла тяпитмя гойдуг.

Назим ися еля щей мяня бахыб щалыма йаныр вя дейирди:

- Гадан алым. Мяндян олду ей. Мян чох тякиб етмясяйдим

беля олмазды.

Мян ися: ишиндя ол, кишинин башына иш эяляр. Щяля шцкр еля ки,

ня йахшы ки бизи бычагламайыблар.

Бу да бир ъаванлыьын хятасыйды ки, дцшмцшдцк. Аллащ сизи дя

хята вя бяладан, няфсдян, бяднязярдян, шейтани йолдан узаг

елясин.


ХАТИРЯЛЯР

Тяляб достумуз Мирибращим институту битирдикдян сонра

узун мцддят Русийада йашамышдыр. Евдян она хябяр едирляр

ки, ай бала, биз сейид няслийик. Сцмцйцмцзц хачпяряст

сцмцйцня ъалама. Мирибращим йейиб-ичян, дейиб-эцлян

эянълярдяндир вя она дейирляр ки, ишди-шайят, яэяр орда евляняси

олсан оьлуна ад гойанда Мир иля башла. Йяни, Мирщясян,

Мирщцсейн вя с… Сейид нишанямиз билинсин. 

Бир эцн Мирибращим евя хябяр едир ки. бяс оьлум олуб.

Адыны сиз дедийиниз кими гойдум, амма Мир ахыра дцшдц. Сян

демя ушаьын адыны Владимир гойубдур. Мирибращим ийирми

илдян сонра Русийадан Бакыйа гайытмыш вя щал-щазырда мясул

ишдя ишяйир. Тез-тез тялябя достларымызла бир йеря йыьышыр о хош

эцнляри, йашанмыш хатиряли анлары бир даща йадымыза салыб,

дейиб-эцлцрцк. Сабир, Илйас, Емил, Яляддин. Ибращим, Йавяр,

Яли. Няъяф вя диэяр достларла йатагханада бир галмышыг. Йу-

харыда дедийим ящвалаты ися Сабир бизя данышды.

180


БАМЯЗЯ КИШИЛЯР

ФЯРЩАД ДАЙЫ ЩАГГЫНДА

Совет сядри Фярщад дайы Губадлыдан бизя, Аьдама тез-тез

эяляр вя атамла дярдляшярди. Чох гочаг, мярд, – она ийня ба-

тырана биз батыран кишилярдян иди.     

Йай тятилиндя кяндя эедяндя бизи тез-тез гонаг чаьырар,

гойун кясяр, кабаб едярди ки, Илйасын ушаглары эялиб. Оьлу Ил-

гарла баьларыны эязиб, мейвяляря салба атардыг. 

Совет сядри ишляйяркян бир данайа акт йазыб, дананы кясиб

пай-пуш едирляр. Акт Бакыдан эялян йохламаларын ялиня кечир

вя районун рящбярляри Фярщад дайыэиля эялирляр. Акты эюстяриб

дейибляр:

– Буну сян йазмысан? 

Фярщад дайы дейир:

– Бахым эюрцм.

Акта бахыб юз хяттини таныйан Фярщад дайы тез акты аьзына

дцртцр вя чейнямяйя башлайыр. Тез йохламайа эялянляр онун

ял-голуну тутуб акты аьзындан чыхармаг истяйяркян, Фярщад

дайы акты удур. Бир стякан су ичир вя дейир: Ня акт, дяли олму-

сунуз, акт нядир? Тез гощумлара ишаря едир. Кабаб, тут араьы

сцфряйя эялир. Йейиб-ичирляр. Акт йаддан чыхыр...

Фярщад дайынын бир "ВИЛИС" машыны вар иди. Щямин машын

да ермяниляря эиров галды. Бир эцн Эорусдан эялян Фярщад

дайы эизли дямир листляр эятирирмиш. Сатышы гадаьан олдуьу цчцн

лист дямирляри машына йыьыр вя эизли эялиб Щякяри чайына чатыр.

Ермяни полисляр ися дуйуг дцшцр вя ону чайын гыраьында йа-

халайырлар. Бир ермяни полиси машына минир вя дейир: 

– Чайы кеч о тайа.

О тайда 5-6 ермяни полиси Фярщад Умуд оьлуну тутмаг

цчцн эюзляйирляр. 

Чайын тян ортасында Фярщад мцяллим машыны сахлайыр вя сы-

лащы ермянийя тяряф тутараг дейир:

181


– О тайда яэяр десян ки, няся эюрмцшям. Сяни башындан ата-

ъаьам. Ермяни горхуб сюз верир ки, ня десян ону тясдигляйя-

ъяйям.

Фярщад Щцмбятов дямир листляри чайын ортасында суйа бо-



шалдыр вя о тайа кечирляр.

Ермяниляр машыны яляк-вяляк едирляр, щеч ня тапмырлар.

Щирсля ермяни йолдашына дейирляр. Машында бир шей йох иди. Илан

вуран ала чатыдан горхан кими ермяни йох ишаряси верир:

– Машында щеч ня йох иди – дейир.

Ермяниляр кор-пешиман гайыдырлар. Бу щадисяни мяня Фяр-

щад дайы юзц данышыб.

– 1989-ъу илдя Фярщад мцяллим Баласултанлыда Цзцм Емалы

Заводунда баш мцщасиб ишляйирди. Эцрзя иланы тутуб цч кило-

грамлыг банкайа гойур вя цстцня дя бир даш гойур. Юз ишчиля-

риня дейир:

– Бакыдан эялян йохламалар яэяр завод щагда пис фикир йаз-

салар, эцрзяни бурахаъаьам онларын йатдыьы отаьа. Ингилаб

мцяллимин гызы Сима ханым отаьа эирир вя эцрзяни эюрцр, тез

гапагла банканын аьзыны баьлайыр. Илан боьулуб юлцр. Мяся-

ляни сонрадан билян Сима щеч кимя демир. Фярщад дайы ня

гядяр ахтарыр, иланы билмир ки, ким юлдцрцб. Фярщад дайы о

гядяр гочаг киши иди ки, щятта зарафатла дейирди: Мяни дяйир-

манын башындан юлц атсаныз, бу тяряфдя дири эюрярсиниз"

Она ким пислик ется, няфясин кясярди. Чох эцълц йазан гя-

лями вар иди. Йаздыьы адамы мцтляг ишдян чыхардардылар.                      

Губадлы ишьал олунаркян сон няфясиня гядяр кянддя галан

Фярщад дайы 5-6 гощумларла эиров дцшцр.  Анамын ямиси оьлу

Маркс юзцнц чайа вурур. Ити ахан Щякяри чайы ону Мурад-

ханлы кяндиндян 30 км Ханлыг кяндиня тяряф даш гайа парча-

сына чырпа-чырпа эятирир. Щяля йолда ермяниляри эюрян Маркс

дайы 2-3 няфяр юлян азярбайъанлыларын йанында узаныр, юзцн

юлцлцйя вурур. Ермяниляр узаглашанда эютцрцлцр Ханлыг кян-

диня вя саь-саламат эялиб Сумгайыта чыхыр. 

182


Ымкансызлыгдан бу китабы вахтында чыхарда билмядим.

Маркс дайы да вятян аьрысына дюзмяйиб дцнйасыны дяйишиб.

Аллащ рящмят елясин. 

Фярщад дайыны ермяниляр эиров тутуб Эоруса апарырлар. О

ермянидян хащиш едир ки, евимя щеч олмаса ахырынъы дяфя

бахым. Тез ичяри кечяряк аминалы щазыр гойур. Ичяри тюкцлцшян

ермяниляр партлайышдан мящв едир. Ону 5-6 ай Эорусда сах-

лайырлар. Дили вя фели иля ермяниляри яля алыр. Фярщад дайыдан йа-

ныглы олан бир вязифяли щямйерлиси Губадлыдан Эоруса телефонла

зянэ едяряк ермяниляря дейир:

– Фярщады бурахмайын, о бизя бурда ган уддурур

Тясадцфян Фярщад дайы полис шюбясиндя имиш. Телефону Фяр-

щад дайыйа верирляр. 

Фярщад киши дейир:   

– Ай кюпяк оьлу, эялиб эюр сянин башына ня ойун ачаъаьам. 

Ермяниляр щягигятян ону бурахырлар.

2002-ъи иля гядяр Киров гясябясиндя (индики Щ.З.Таьыйев

гясябяси) йашады. Бир эцн аьыр хястялянмишди. Ъан верирди. Биз

атамла Фярщад дайыны йохламаьа эетдик. Онун дили тутул-

мушду. Атам онун хятрини чох истяйирди. Фярщад дайыйа деди:     

– Ай Фярщад, цряйин ня истяйир?           

Фярщад дайы оьлу Илгарын ялини тутуб атамын ялинин цстцня

гойду. Санки демяк истяйирди ки, мян эедирям, Илгар аманаты.

Илгары сяня тапшырырам. Атам бу мянзяряни эюрцб еля щюнкцртц

иля аьлайырды ки, мян индийя гядяр бахмайараг мющкям вя

дюзцмлц  олан атамын бу ъцр аьламаьыны эюрмямишдим. Сящяри

эцн ешитдик ки, Фярщад дайы дцнйасыны дяйишиб... 

Йахын гощумум Шярафят Ялякбярованын Фярщад дайы щаг-

гында дедикляриндян: Фярщад дайы атамын ямиси гызы Фатма

мамамла (кянд йериндя йахын гощума няняйя «мама» де-

йирик. Р.И.) аиля гурмушду. О бизим аилянин щям хейир ишляриндя,

щям дя шяр ишляриндя йахындан иштирак етмишдир. Атам щямишя

онун щюрмятини сахлайарды.

183


Биз Лачындан Бакыйа мяъбури кючкцн эяляндя бир русун

евиндя мяскунлашдыг. Бир мцддят кечяндян сонра МИС-нин

мцдири бизи щядяляди. Евдян чыхмаьымызы тяклиф етди. Мян Зя-

нэязур Ъямиййятляри Бирлийи Идаря Щейятинин сядри К.Щцсей-

новдан хащиш етдим ки, Бинягяди район Иъра Щакимиййятинин

башчысы иля данышсын. Биз онун гябулуна дцшяк. Гябулдан чы-

хандан сонра биз яризяни Фярщад дайы, мян вя анамла бирликдя

Иъра Щакимиййятинин мцавининя тягдим етдик. Фярщад дайы

мцавиня деди ки, бу мяним халамдыр. О бизим яризянин цстцнц

йаздырды. Ялини анамын бойнуна сарыйыб деди ки, мяни баьышла.

Юзц дя аьлады. Биз гоймарыг сизи бу евдян чыхартсынлар. Фяр-

щад дайы анам иля бир синифдя охумушду.

Фярщад дайы тез-тез мяним ишлядийим идаряйя эялярди. От-

уруб сющбят едярди. Юз дярдини мянимля бюлярди. Онун бир ма-

ьаза ишиня дя мяним мцдирим кюмяк етди. О чох тямиз гялбли,

мярд, инсанпярвяр, гейрятли, гонагпярвяр инсан иди. Онун гызы

Йеэаня иля 3 ил бир синифдя охумушам. Мян онун гызларыны ба-

ъыларымдан айырмамышам. Онларын щамысынын хятрини чох истя-

йирям. Хцсусиля Фатма мамамы гейд етмяк истярдим. О

гайьыкеш, гонагпярвяр, мещрибан, эюзял аиля башчысыдыр. Аллащ

она ъан саьлыьы версин. Фярщад дайыйа ися мин рящмят диляйирик.

Гябри нурла долсун.

Онун сон няфясиндя мян дя анамла бирликдя йанына эетдик.

Мян ону беля вязиййятдя эюряндя чох пис олдум. Щямишя

эцлцб данышан адам сцст бир вязиййятдя галмышды. О мяним

алнымдан юпдц вя ушагларыны мяним мцдиримя тапшырды. Мян

вя анам аьладыг. Биз онун юлцмцня чох пис олдуг. Нийя?

Чцнки елимиздян бир аьсаггал да яксилди. Оьланлары Илгар вя

Вцгар машаллащ бюйцйцб ев-ешик сащиби олублар. Щяйат беля-

дир, бир йандан долан дцнйа, бир йандан да бошалыр.



СЯМЯД ДАЙЫНЫН СЯРЭЦЗЯШТЛЯРИ

184


Кяндимиздя чох бамязя кишиляр олуб. Йахын гощумумуз

Сямяд дайы щагда йазмаг охуъулар цчцн дя мараглы олар.

Сямяд дайынын бир аь аты вар иди. Йай тятилиндя кяндя эедяр,

аь аты миниб чапардыг. Ат ки йериндян эютцрцлцр, еля бил гуш

кими учарды. Бу бизя чох ляззят верярди. Биз кяндя эяляркян

ясил той-байрам оларды. Кянд ящалиси бир-бириня гощум иди.

Щамы бизи гонаг апармаг истяйярди. Ахырда атам дейярди.

Онсуз да ики ай бурада галаъаьыг. Планлашдырын. Нювбя иля щяр

евдя бир эцн галаъаьыг ки, щяр кяс инъимясин.           

Бир эцн Щямид яминин баьында бизим эялишимизля ялагядар

гонаглыг иди. "Коммунист" гязетинин хцсуси мцхбириндян вя-

зифяли адамлар чякинирдиляр. Районун рящбяр ишчиляри, Мясудя

Рцстямова, Нясиб мцяллим, Фярщад дайы, Сарыйатаглы Ханлар

мцяллим, Исмайыл, Щямид, Нязяров Яли, бабам Яли Наьыйев

вя башгалары вар иди. Бир дя эюрдцк ки, Сямяд дайы белиндя няся

сцрцйя-сцрцйя эялир.

Атам чаьырды:

– Сямяд, о нядир еля, бир бяри эял. Сямяд дайы йахынлашды.

Эюрдцк ки, бир гызыл балыьы чийниндян асыб, гуйруьу ися йерля

сцрцнцр.


Сямяд дайы гонаглара деди:

– Бу сизин гисмятиниздир. Щалал хошунуз олсун вя юзц дя от-

уруб балыьы кабаб еляди.

Сян демя йахынлыгда ахан Щякяри чайынын сащилиндя гойун

отаран Сямяд дайы эюрцр ки, бир Гузьун сыьыйыб, суйа бир баш

вурур. Йеня галхыр щавайа. Йараланмыш нящянэ балыьа гузь-

унун эцъц чатмыр ки, галдырсын. Еля бу вахт Сямяд дайы юзцнц

атыр суйа. Тоггасыны чыхардараг суйа бир баш вурур. Тогганы

балыьын гулаьына кечиряряк ону биртящяр кянара чыхардыр вя бе-

линя шялляйиб евя эялирмиш. 

Гызыл балыьын кабабынын айры ляззяти вар имиш. Аллащ ермяни-

лярин бяласыны версин... Инди Щякяри чайынын балыьына щясрят гал-

мышыг.

185


Эюзцнцз еля мяни эюрцр

Бюйцк Вятян Мцщарибяси тязяъя гуртармышды. Щамы кол-

хозда ишляйирди. О вахтлар кяндимиздя чялтик якилирди. Район-

дан тез-тез йохламалар эялярмиш. кяндин аьсаггалы олан Яли

бабам ися колхоз сядри ишляйирмиш. Райондан эялян рящбярляр

Ъанящмяд вя Щясянхан мцяллим эюрцрляр ки, Сямяд дайы бир

кюлэяликдя йатыб. Ону дургузурлар вя башлайырлар данламаьа:

Ишин гызьын вахты нийя йатмысан? 

Ахырда Сямяд дайы дейир:

– Еля эюзцнцз мяни эюрцр. Даьы эюстяриб дейир: 

– Щеч о дюшдя йатанлары, 20-30 няфяри эюрмцрсцнцз. Мяни

эюрцрсцнцз. Онлара щеч ким бир сюз демир.

Онлар тез дейирляр:        

– Кимдир, тез де адларын, онларын башларына эюр ня ойун

ачаъаьыг.

Сямяд дайы 20 няфярдян артыг адамларын адыны онлара дейир:

Щейдяр, Мухтар, Севиндик, Аббас, Мцрсял, Кечял Мящям-

мяд, Шцмцр Мящяммяд вя с. Тез дя саьоллашыб арадан чыхыр.

Йохламайа эялянляр аты чапараг эялиб Яли бабамы данлайараг

дейирляр:

– Сяня партийа тющмяти веряъяйик. Бу гядяр адам дюшдя

йатыр. Сиз ися буна эюз йумурсунуз. Сийащыны ону эюстярирляр.

Яли бабам сийащыйа бахыб шагганаг чякиб эцлцр. 

Онлар: Бизи яля салмысан? Щяля бир эцлцрсян дя? 

Яли бабам ися:

– Ай рящмятлийин ушаьы, о сийащыда йазыланлар 20-30 ил бун-

дан габаг юлян ата вя бабаларымызын сийащысыдыр дейиб, дюш-

дяки гябирстанлыьы йохламаьа эялянляря эюстярир. Билир ки, бу

Сямядин ишидир. Йохламайа эялянлярин биртящяр щирси сойуйур.

1950-ъи илляр оларды. Щямид ями юзцня бир чарыг алыр. Пар-пар

парылдайан чарыьа Сямядин эюзц дцшцр. Бир эцн кечмир ки,

чарыг итир. Щямид ями чох дилхор олур вя Сямяддян сорушур:

186


– Мяним чарыьым итиб, билмирям ким апарыб. 

Сямяд дайы дейир:

– Дярядя о гядяр чаггал улайыр ки, йягин чаггалын ишидир.

Фикир елямя. 

Щямид: – Щейф о чарыгдан. Дойунъа щеч эеймядим

дейир…


Ъамаат юз мящсулуну Эорусда сатмаьа апарармыш. Бир

эцн йеня дя кисяляри ат-ешшяйя йцкляйиб Эоруса эедирляр. Йолда

гаранлыьа дцшцрляр. Ермяниляр йашайан Хынзиряк кяндинин йа-

хынлыьында йатыб динъялирляр. Сящяр ачылыр. Сямяд дайы эюрцр ки,

щамы эедиб. Ону дургузмайыблар. Дилхор олур, гайыдыр кяндя.

Бир щяфтядян сонра йеня мящсулу Эоруса апараркян йолда

эеъяляйирляр. Щамы йатыр. Сямяд дайы йанындакылары йухуйа

верир. Гощумларын хийар долу кисялярини дяря ашаьы толамазла-

йыр вя юзцнц йухулуьа вурур. Сящяр ачылыр. Щяря юз кисясини ах-

тарыр, щай-щяшир гопур.

Сямяд дайы ися юз хийардолу кисясини апарыб Эорусда сатыб

гайыдыр. Эеъя вахты ермяни кяндинин йахынлыьында мяни йу-

187

Фярщад дайы


хуйа вериб эедяндя билмирдиниз ермяни дыьалары кисяляринизи

апараъаг дейяряк юз-юзцня гымышыр.                     

Щяр дяфя Бинягяди гябиристанлыьына баш чякяндя Сямяд да-

йынын да рущуна салават эюндяриб, фатищя сурясини охуйурам.               

Сямяд дайы чох бамязя, щазыръаваб кишилярдян олуб.

Новруз байрамында гапы пусмаг, йумурта бойамаг инди

дя ел адяти кими йашадылыр. Баллы, Щцрнися, Тамара, Тярлан, Ся-

рянъам, Гызбяс, Эюйярчин вя башгалары щяряси бир йумурта эя-

тиряряк чайын гыраьында бюйцрткян колунун дибиндя

басдырырлар. Бир гара, бир гырмызы гялям дя йумуртанын йанына

гойурлар. Эуйа ки, ким яря эедяъякся, йумурта гырмызы бойа-

нармыш (гейбдян).

Юз бяхтларыны сынамаг цчцн кянд гызлары ел адятиня уйьун

щярякят едярмишляр.  

Сямяд хябяр тутур... Бцтцн йумурталары гара карандашла

гаралайар. Сящяр о башдан гызлар кяндин йахынлыьындан ахан

чайын гыраьына эяляряк щяря юз басдырдыьы йумуртаны тапаркян

бир-бириня бахыб аьлайырлар. Сонрадан хябяр тутарлар ки, бу йу-

мурталары гаралайан Сямяд имиш...

Щямид ями щям анамын ямиси оьлу, щям дя атамын йезняси

иди. Бир эцн Щямид ями Аьдам базарындан габ-гаъаг, каса,

галын стякан алыб кисяйя йыьыр, аьзыны баьлайыр вя биздя бир эцн

галандан сонра, о башдан дуруб эетмяк истяйир. Анам дейир:

– Ай ями оьлу, стякан-нялбякини бялкя йешикляря йыьаг, неъя

апараъагсан? Гырылар ахы, щейифдир. 

Щямид дайы:             

– Ай Сярянъам, щеч ня олмаз. Ниэаран галмайын, дейиб

тярпянир. Шуша, Лачын йолу иля эялиб чатыр Мурадханлыйа, чайын

сащилиндя, о тайда кяндлярини эюрян Щямид дайы севиндийиндян,

йадындан чыхардараг  ялиндяки кисяни йеря туллайыр. Габлар ъи-

нэилдяйир, чилик-чилик олур.

188


КОМБЫНАТ ЩЯЙАТЫНДАН

Яйриъи сехиндя нювбя ряиси ишляйяркян мцхтялиф характерли

адамларла растлашырдым. Мяним нювбямдя 4 бригада, щяр бри-

гаданын да айры-айры уста кюмякчиси вар иди. Дязэащларын на-

сазлыьыны тямир едян уста кюмякчиляринин щяр биринин

бригадасында 30-40 яйриъи фящля чалышырды. Нювбямдя бир ишя ъа-

вабдещ шяхс идим. Бир эцн уста кюмякчиси Дямиров Расим

мяня деди ки, яйриъи Абукяримова Ливеранын хейир ишидир. Она

ики-цч эцн иъазя вермяк лазымдыр. Мян ися тойа рус пулу иля 25

манат (хялят) эюндярдим вя беш эцн иъазя вердим. Ливера рай-

она эедиб цч-дюрд эцндян сонра эялди вя ишлямяйя башлады. Бир

эцн сялигя-сащманы, ишчилярин дязэащлары неъя сахламаларыны

йохлайараг сехи эязяркян Ливера иля растлашдым вя щалыны со-

рушдум. Ливера ися деди:

– Йолдаш нювбя ряиси, чох саь олун мяня иъазя вердийинизя

эюря. Чийяляк мцряббяси хошунуза эялдими?

Мян ися тяяъъцбля:         

– Ня чийяляк?           

189

Сех ряиси Рауф Аллащвердийев комбинатын ишчиляри иля


О ися:

– Бяс Расим сизя вермяйиб? 

Дедим:

– Чох саь ол, Расимя вермисянся эялиб чатар.



Щяр эцн бир чюряк йедийимиз Расимдян сорушдум:

– Ай Расим, гыз сяня мцряббя вериб, мяня щеч олмаса де,

мян дя билим дя. Айры ня эятирмишди – дейя зарафат етмяйя баш-

ладым. 


О ися деди:

– Ай Рауф, бир чыгган чийяляк мцряббяси (2 кг-лыг бан-

када), бир чыгган тойуг сойутмасы, бир чагган пендир, бир чыг-

ган да араг (бир литр тут араьы) иди. Бир ъугганда  мейвя вя

ширниййат  иди, вяссялам. Гонаьым олдуьу цчцн апардым. Бил-

дим ки, мяня кяляк ишлядир, утандым дейям ки, боьазында гал-

сын, ай Расим!

О бири уста кюмякчиси Илгар щаггында:

1982-ъи ил иди. Бир эцн "Коммунист" гязетинин хцсуси

мцхбир Флора Садыгова фото мцхбир Фярман Баьыровла ком-

бинатын габагъылларыны – Йцнэцл Сянайе ишчиляри эцнц мцнаси-

бяти иля ишыгландырмаьа эялмишдиляр. Мян атамын да 20 илдян

артыг "Коммунист" гязетиндя хцсуси мцхбир ишлямяйини дейян

кими щяр ики мцхбир чох севинди вя атамла йахын мцнасибятляри

олдуьу цчцн ики-цч эцндян сонра гызларын арасында мяним шя-

клим дяръ олунду. 

30 ил кечяндян сонра мятбуат эцнц мцнасибяти иля Гарадаь

район иъра щакимиййятинин башчысы Сцлейман Микайылов бир

груп журналисти тябрик етмяк цчцн (ъями 11 няфяр) иъра щаки-

миййятиня дявят етмишди. «Азярбайъан» гязетиндян  Флора Са-

дыгова, «Республика» гязетиндян ися мян иштирак едирдим.

Флора ханым о илляри хатырлады вя деди. 

– Щя, йадыма эялир. Ня йахшы йадында галыб.

190


* * *

Сехи телевизора чякян йолдашлары эюрян Илгар мяня деди:

– Йолдаш нювбя устасы, сап долу арабаны сехин о башына итя-

ляйим, мяни дя телевизора чяксинляр.

Дедим: – Ня олар, апар.

Сящяр “Эцнцн екраны”на бахан Илгарын тязя нишанландыьы,

инди ися щяйат йолдашы олан ханымы ондан инъимиш вя демишдир:

– Бяс сян дейирсян ки, ялимин алтында 30-40 няфяр ишчим вар,

юзцн ися зибил арабасы апарырсан. 

Илгар ися ону бир тящяр йола эятириб, кюнлцнц алыр ки, о зибил

арабасы йох, сап арабасыдыр…

Илгарын бригадасында ишляйян зянэиланлы Кямаля бир эцн ка-

бинетя эялиб деди:

– Йолдаш нювбя устасы (Совет дюврцндя рящбяр ишчиляря

рясми мцраъият олунурду) мяня ики эцн иъазя верин. Баъымын

тойудур. Зянэилана эедирям. Мян ися онун бригадири Илгара

дедим:

– Кямалянин дязэащы дайанмайаъаг ки? Планда эери гал-



майаъаг ки? 

Илгар ися деди:

– Гызлар кюмяк едяъякляр. Сизин иъазяниз лазымдыр. Хащиш

едирик эцнцня “прагул” йазмайын. Разылашдым вя дедим:

– Кямаля, Мяммядбяйлидя мяним бир достум вар, мян-

дян Ялювсятя (Габил мцяллимин оьлудур) салам дейярсян!

Кямаля ися: – гоншумуздур, йахшы дейиб эетди.

Цч-дюрд эцндян сонра Кямаля гайыдыб эялди. Мяним сала-

мымы да эюрцнцр Ялювсятя чатдырмаьы йадындан чыхардыб. Ики-

цч эцндян сонра ешитдим ки, Илгар о бири сехдя тут араьы сатыр.

Цстцнц вурмадым.

Бир айдан сонра Илгарла кабинетдя фящлялярин айда ня гядяр

сап яйирмяляри щаггында кг-ларыны щесаблайырдыг ки, Кямаля

ичяри эирди:

– Йолдаш нювбя устасы, сабаща мяня бир эцнлцк иъазя ла-

191


зымдыр. Мян ися дедим:

– Ай Кямаля, кяндчиниз Ялювсятя йаздыьым каьызы нийя она

чатдырмамысан? О ися деди:

– Рауф мцялим, баьышла ки, каьызы охудум, онлара утандым

эедям.

Мян ися Ялювсятя йазмышдым ки, бир вахт елясян эял эюрцшяк,



тут араьыны тяк ичмя. Ону да дейим ки, ичкидян зящлям эедир.        

Кямаля ися юзляриндян 4 бутулка тут араьы вя чолпа гызарт-

дырыб пай эятирмишди. Сян демя Кямаля мяндян утандыьы цчцн

зянбили бригадир Илгара верир ки, зящмят олмаса бунлары нювбя

устасына верин.

Кямаля бирдян диллянди:    

– Тут араьы хошуна эялди?

Ня тут араьы? – дейя тяяъъцбляндим.

Илгар рянэ верди, рянэ алды.

Кямаля: – Бяс Илгар сяня вермяйиб? 

– Илгара вермисянся, тезликля чатар дейиб, гыза бир эцнлцк

иъазя вердим.

Гыз эедяндян сонра гызарыб, иришян Илгара дедим:

– Илгар, мяня яввялдян десяйдин, щеч беля сющбят олмазды,

сяни дя гызын йанында гызартмаздым…

Яйриъи-буруъу сехиндя ишляйян Чичяйин гыздырмасы олдуьу

цчцн она ики-цч эцн иъазя вердим. Цч эцндян сонра Чичяйин

гардашы эялиб сехдя мянимля эюрцшдц вя деди:

– Рауф мцяллим, баъым там саьалмадыьы цчцн ики эцн дя

мцмкцндцся цзцрлц щесаб едясиниз. Мян ися Чичяйин иъазя яри-

зясини алдыьым цчцн дедим: Ейби йохдур, саьалсын, сонра ишя

эяляр. 


Чичяйин гардашы ъибимя ня ися салды.

Бахдым ки, 10 манаты бцкцб ъибимя дцртцб. Мян ися нара-

зылыьымы билдириб, пулу эери гайтарараг дедим:

– О пула эет базарлыг еля, баъына гуллуг еля, гой тез саьал-

сын, эялсин ишя. Гардашы ися деди: 

192


– Бунун ня ейби вар. Сизин ряисдян о гядяр иъазя алмышам

ки.


Пул алыб иш эюрмяйим йадыма дцшмцр – десям охуъуларым

мяни дцзэцн баша дцшяр. Чичяк саьалыб эяляркян бир гуту шо-

калад эятирмишди. Дедим, бу башга мясяля. Уста кюмякчиля-

римля бир йахшы чай дястэащы тяшкил етдик.

* * *

Зянэиландан Гулийева Хядиъя адында бир гыз вар иди. Ишиня



гаршы мясулиййятли олан гызын бирдян тутмасы тутурду, щеч кими

саймырды. Ону да гейд едим ки, 38 дяряъядян дя артыг исти олан

сехдя айаг цстя цч нювбяли ишлямяк олдугъа чятин иди. Фящляляр

буна юйряшмишдиляр. Ишчилярин бир чоху йун, сап вя парчалардан

чыпытгулу едяряк (оьурлайараг) евляриня дашыйырдылар. Оьурлуг

цстя тутулан ишчиляр говаланыр, яэяр биринъи дяфя оларса, ахырынъы

хябярдарлыг верилярди.

Эеъя нювбясиндя ишляйяркян Хядиъянин кор баьырсаьындан

шиддятли аьрысы тутду. Тяъили йардым чаьыртдырдым. Хястяни хя-

стяханайа апаран йахын адамы кими Семашка адында тяъили

йардым хястяханасына эялдик. Палатада щеч ким зарыйан Хя-

диъяйя йахынлашмаг истямирди. Мян ися йадымдан чыхыб курт-

канын ъибиндя галмыш 200 грам зярли сапы щяким нювбятчийя

вердим, чох севинди. Она бу сапдан йеня эятирярям, тяки хя-

стяйя йахшы бах, – дейя сюз вердим. О ися тез исти грелка, гат-

лама чарпайы эятиряряк, кющня митилин цстцндя хястяни

узадараг мяня деди:

– Щяким отаьында йатыб. Эет "даныш" щюрмятин еля. Хястяни

ъярращиййя етсин. Мян ися йаландан узаныб йатан, лакин бейни

ойаг галан пулаэир щякими йавашъа сяслямякля о, йериндян дик

атылды вя деди: Ня лазымдыр?

Мян ися ону баша салдым ки, хястяни тяъили ъярращиййя етмяк

лазымдыр. Хястянин валидейнляриня хябяр елямишям. Сабащ

ахшам юзлярини бура чатдыраъаглар, сяня ня лазымдыр, щюрмя-

193


тиндян артыгламасы иля чыхаъаглар. Мяним йаьлы дилимдян шир-

никлянян щяким кюмякчисиня:   

– Хястяни ъяращиййя отаьына апарын! – деди. 

Сящяр иш йолдашларым да базарлыг едиб хястяни эюрмяйя

эялдиляр. Мян ися ишя эетдим. Хядиъянин валидейнляри щягигятян

Зянэиландан эялиб щякимин ялмуздуну верирляр. Хядиъя ися

атасына мяним щаггымда, нювбя ряисинин неъя ъанфяшанлыг ет-

мясини, эеъя нювбясиндя йухусуз галараг она кюмяк етмяйини

ятрафлы данышыр.

23 феврал (о вахитлар дяб иди) кишилярин байрамы мцнасибяти

иля Хядиъя мяня щядиййя, кюйняк, одекалон вя с. алмышды. Ял-

бяття ки, 8 мартда биз бцтцн ишчиляримизи (гадын мцяссисяси ол-

дуьу цчцн 2 миндян артыг ишчиси олан комбинатда 90 фаиз

гадын, 5 фаиз кишиляр. 5 фаиз кишийя бянзяр сюз апарыб сюз эяти-

рянляр ишляйирди) тябрик едяряк явязини чыхырдыг.

194


Комбинатын ишчиляри 8 Март байрамында


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   21




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет