Дјріс сабаќтарыныѕ тезистері
Дәріс № 4. Дәріс тақырыбы: Экономиканың дамуын болжау және жоспарлау
жүктеу/скачать 191,5 Kb.
|
ГРЭ курс лекций
| Дәріс № 4. Дәріс тақырыбы: Экономиканың дамуын болжау және жоспарлау.
Дәріс жоспары: 1. Экономиканың дамуын болжау қажеттілігі. Болжау мақсаты және сипаты. 2. Өтпелі экономикадағы жоспарлаудың мақсаты және сипаты. 3. Экономиканың дамуын бағдарламалау. Бағдарлама түрлері. Мемлекет экономиканың дамуын реттеу барысында мынадай құралдарды қолданады: болжау, жоспарлау, бағдарламалау. Болжам дегеніміз – белгілі бір объектінің болашақтағы жай-күйі, даму жолдары туралы ғылыми дәлелді пікір. Экономикалық болжау процесі экономиканың даму перспективасын анықтайды, ойланып жасалынған стратегия, анықталған болашақ мақсаттар. Болжаудың екі түрі бар: жеке және комплексті экономикалық болжау. Жеке экономикалық болжау – халықө шаруашылығының жеке салаларының дамуын болжау. Мысалы, ауыл шаруашылығындағы құрылыс, жеңіл және ауыр өнеркәсіп, т.с.с. Комплексті экономикалық болжау – макроэконономикалық көрсеткіштерді пайдалана отырып, ұлттық экономиканың дамуын болжау. Уақыт интервалына байланысты: қысқа мерзімді экономикалық болжау. Бірнеше күннен – 3 жылға дейін. Мысалы, әр жылдың бюджетін болжау, жоспарлау. орта мерзімді экономикалық болжау. Халық тшаруашылығының салаларының инвестициялық инновациялық белсенділігін ескере отырып, дамуын болжау. 5 жылға дейін. Ұзақ мерзімді экономикалық болжау. Елдің демографиялық, ғылыми-техникалық, табиғи-климаттық, қаржылық потенциалын ескере отырып экономиканың дамуын болжау. 10-15 жыл. Қазақстандағы экономикалық болжаудың негізі – “2030 стратегиясы”. Осы стратегия негізінде әр түрлі уақыт интервалына негізделген жоспарлар, бағдарламалар жасалынады. 2003 жылы Қазақстанда инновациялық-индустриалдық даму стратегиясы жасалды – 2015 жылға дейін. Мақсаты: елдің ұлттық экономикасының бәсекеқабілеттілігін арттыру, жаңа технология енгізу, өңдеуші өнеркәсіптерді дамыту. Экономикалық болжауды нақты жүзеге асыратын жоспарлау дегеніміз – белгілі бір мақсатты, іс-әрекетті жүзеге асыру үшін нақты әдістер мен құралдарды пайдалана отырып, құрылатын шаралар жиынтығы. Жоспарлау экономикалық сфераны ғана қамтиды. Жоспарлау түрлері: Директивті жоспарлау – жоспарланған макроэкономикалық көрсеткіштерді міндетті түрде орындау. СССр экономикасына тән болған. Индикативті жоспарлау – дамыған елдерде 50-ші жылдардан бастап қолданылды, Қазақстанда 1993 жылы жасалды. Жоспарланған макроэкономикалық көрсеткіштерді шаруашылық субъектілердің орындалуын ынталандыру. Индикативті жоспарлау - нарықтық экономиканың тиімділігін арттыратын негізгі құрал болып саналады. Жоспарлау нарық кезеңінде индикативті жоспарлау қолданылады. Индикативті жоспарлау өнеркәсіптердің дербестік жағдайындағы макрожоспарлау. Экономикалық дербестік жағдайында мемлекеттік кәсіпорындардың қызметін жоспарлау директивтікпен сипатталмайды, . Экономикалық мүдделі болжамдар негізінде құрылған индикативті жоспарлау жүйесі: қысқа, орта және ұзақ мерзімді, индикативті жоспарлар перспективті мақсаттарды шешуге мүмкіндік туғызады. Бағдарлама дегеніміз – белгілі бір мақсатты жүзеге асыру үшін қолданылатын ресурстары, мерзімі шектелген нақты және комплексті шаралар жиынтығы. Бағдарлама – дегеніміз белгілі бір іс-әрекетке тура әсер ететін құрал болып табылады. Бағдарлама түрлері: аймақтық, салалық, әлеуметтік болып бөлінеді. Бағдарламалардың қалыптасу процессі: Белгілі бір мақсат қою Осы мақсатқа жету үшін әдістер жинақтау. Шаралар жиынтығы. Осы шаралар жиынтығын қаржыландыру мәселесін шешу. Қаржыландыру көздері: жергілікті бюджет, мемлекеттік бюджет, кәсіпорынның меншікті қаржысы. жүктеу/скачать 191,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|