Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2
66
Keywords: innovation, strategy, industry, innovation activity, information
technology, industrial innovation.
МҒТАТ 10.27.21, 10.23.21
Д.Рахымжанов
1
1
Сулейман Демирель атындағы университеті, Каскелен қ., Қазақстан
ЗАҢДЫ ТҰЛҒАЛАРДЫ ТАРАТУ
Түйін
Бүгінгі күні Қазақстанда заңды тұлғаны тарату айтарлықтай күрделі және көп
еңбекті қажет ететін рәсім болып табылады. Процедураны дұрыс және теріс
салдарсыз жүргізу үшін жою процесін реттейтін ҚР заңдарын және осы процеске
қатысты негізгі нюанстарды білу қажет. Қоғам үшін заңды тұлғаны тарату ерекше
мәнге ие және азаматтық айналымның тұрақтылығына әсер етеді. Егер жою
процедурасы
дұрыс жасалмаса, болашақта көптеген адамдардың мүдделеріне
айтарлықтай зиян келуі мүмкін. Мақалада "заңды тұлғаны тарату" термині
берілген, заңды тұлғаларды тарату процесін реттейтін Қазақстан Республикасының
негізгі заңдары қарастырылған, тарату жүргізілетін негіздер зерттелген және ерікті
және мәжбүрлі негізде тарату рәсімдері қарастырылған.
Түйінді сөздер: тарату, заңды тұлға, заңды тұлғаларды тарату процесі, ерікті
тарату, мәжбүрлеп тарату, тарату негіздері.
Заңды тұлғаны тарату заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеуден шығару арқылы
оның құқық қабілеттілігін тоқтату рәсімін білдіреді. Тарату жағдайында мұрагерлік
мүмкін емес, бұл осы процедураның қайта ұйымдастырудан басты
айырмашылығы.
Қазақстан Республикасында заңды тұлғаларды
тарату процестерін
регламенттейтін негізгі нормативтік-құқықтық актілерге мыналар жатады:
- «Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы» ҚР № 2798 Заңы»;
- ҚР Азаматтық кодексі;
- Салық кодексі.
ҚР АК 50-бабында Заңды тұлғаны тарату үшін негіз кез келген болуы мүмкін
деп жазылған. Тарату туралы шешімді меншік иесі де, уәкілетті орган да қабылдай
алады. Заңды тұлғаны тарату туралы шешім қабылдау туралы меншік иесі немесе
уәкілетті орган заңды тұлғаларды тіркеумен айналысатын әділет органына міндетті
түрде жазбаша хабарлама жіберуге тиіс. Осыдан кейін тарату комиссиясы
тағайындалады, оның мүлікті
және істерді басқару, сондай-ақ сотта заңды
тұлғаның мүдделерін білдіру өкілеттігі болады.
Бүгінгі таңда ҚР АК 50-бабына сәйкес жою рәсімдерінің екі түрі бар: