Е. О. Алауханов (гылыми редактор)


«Оқы,  жаратқан  Раббыңның  атымен!»  -



Pdf көрінісі
бет26/37
Дата28.02.2017
өлшемі2,71 Mb.
#5046
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   37

«Оқы,  жаратқан  Раббыңның  атымен!»  -  деген 
ағартушылық тезиспен басталады [1]. 
Яғни  Ұлы  Құдіретті  танытудан  ада,  Оның 
ризашылығы  жоқ  оқудың  ғаламға  да,  ғылымға  да 
пайдасынан  гөрі  зияны  басым.  Көреген  ағартушы 
Ыбырай Алтынсариннің: 
«Бір Құдайға сыйынып, 
Кел,  балалар,  оқылық!»  -  деп,  оқудың  алды-на 
жаратушы иеміз Алла Тағаланы шығаруы, да-рынды 
ақын Мұқағали Мақатаевтың: 
«Қол қусырып Құдайға, 
Ғылым  мен  дін  бірге  бар!»  -  деп  үндеуі  де  егіз 
тарам мен өзара үндестікті аңғартса керек-ті. 
Міне, осындай тамыры терең ислам тәр-биесінен 
тәлім  алып,  төрткүл  әлемді  мойын-датқан  қазақ 
даласының  ұлы  перзенті  Әбу  На-сыр  әл-Фараби 
ғылымның барлық саласына ой жүгіртіп, сан-салалы 
ғылыми еңбектер жа-зып қалдырып кеткен. Ғылыми 
жұртшылыққа 
белгілі 
деректерді 
қайталай 
сөйлетсек,  Әбу  На-сыр  Мұхаммед  ибн  Мұхаммед 
ибн Тархан ибн Ұзлақ әл-Фараби ат-Түрки (870-950) 
Отырар  жазирасында  (қазіргі  Оңтүстік  Қазақстан 
облы-сы)  дүниеге  келген.  Бұл  өлкеге  арабтар  ат 
басын  тіреген  соң,  Отырар  жазирасы  Фараб  аймағы 
деп аталып кетеді.  Сондағы шаһар орталықтарының 
бірінде,  яғни  Весидж  (Оксус  кенті)  қамалында  Әбу 
Насыр  әл-Фараби  дүниеге  келіп,  өзінің  жастық 
шағын өткізеді [2]. 
Білімді  аңсаған  әл-Фараби  араб  халифаты 
мәдени  өмірінің  орталықтарына  аттанады,  әйтседе 
олардың  ішінде  Бағдаттың  орны  тым  ерекше  еді. 
Осы  ретте  кемеңгер  бабамыздың  рухани  мұрасын 
көрнекті  зерттеушілердің  бірі  -  М.  М.  Хайруллаев: 
«Орта  Азиядан  аттанбас  бұрын  әл-Фарабидің  Шаш 
пен  Самарқанға  соғып,  біраз  уақыт  Бұхарада  оқып, 
жұмыс  істегені  ту-ралы  әдебиеттерде  деректер  бар. 
Ол  Бағдатқа  барар  жолда  Иранның  көптеген 
шаһарларында:  Исфахан,  Хамадан,  Рей  (Тегеран) 
және  т.б.  бо-лады.  Фарабидің  саяхатқа  шығып, 
Бағдатқа 
кел-ген 
уақыты 
белгісіз. 
Кейбір 
дереккөздерде  ол  Бағдатқа  халиф  әл-Мұқтадирдің 
тұсында  (908932)  келгені  туралы  айтылады»,  -  деп 
жазады [3]. 
Жаңа  ілім  жолдарын  іздеген  әл-Фарабидің 
Бағдатқа  келу  себебі  де  түсінікті,  өйткені  атал-мыш 
шаһар ғылым мен білімге ден қойған жастарға үлкен 
қолдау  жасаған,  ол  сол  кезеңдегі  ғылымның, 
мәдениеттің,  өркениеттің  шы-найы  ордасы  еді. 
Бағдатта жас ғалым білімін жетілдіру және ғылыми-
танымдық  қызметке  белсене  араласып  кетеді:  ол 
әртүрлі  тілдерді  зерттейді,  олардың  ішінде  парсы, 
грек және т.б. 
бар,  бірақ  бірінші  кезекте  өзі  бұрын  білмеген  араб 
тілін  үйренуге  ден  қояды;  теориялық  деп  аталатын 
ғылымдарды 

математиканы, 
медици-наны, 
астрономияны,  логиканы,  философияны,  поэзияны 
және т.б. игереді. 
Әл-Фараби сол уақыттың қарым-қатынас құралы 
әрі ғылыми тілдері - түрік, араб, парсы, грек тілдерін 
жетік  меңгерген.  Ол  әртүрлі  тілдерді  үйреніп  қана 
қоймай,  тіл  ғылымының  өркендеуіне  зор  үлес 
қосқан.  Оның  филология,  поэтика,  ғылымдар 
жіктелісі,  каллиграфия,  риторика  жөнінде  жазған 
еңбектері,  теориялық  пікірлерін дәлелдеуге  татитын 
өз  өлеңдері  бар.  Зерделі  зерттеуші  философиялық 
танымға  да  үлкен  мән  берді,  пәлсапаның 
қолданбалық  қырларына  баса  назар  аударды,  оны 
қоғамды  оятатын  зерде,  парасат  шамшырағы, 
халықты  әділетті  қоғамға  жеткізетін  негізгі  бағыт, 
ұрпақ-тар арасындағы рухани-мәдени сабақтастықты 
ғасырларға  жалғастыратын  құрал,  әлеуметтік-

Ж. Нағымаш 
KazNU Bulletin. Journalism series. №1 (31). 2012 
170 
ISSN 1563-0242 
этикалық  күрделі  мәселелердің  шешімін,  уақыт 
талаптарының  жауабын  табатын  әдіс  деп  түсінді. 
Осы  параметрлер  үдесінде  дұрыс  ой-ланып, 
әрекеттену  үшін  философияның  тоғыз  қағидасын 
көкейге түю қажеттігін ескертеді. «Қайырымды қала 
тұрғындарының 
көзқарас-тары», 
«Мемлекет 
қайраткерінің  нақыл  сөз-дері»  және  т.б.  әлеуметтік-
саяси  трактаттарын-да  қайырымдылық  пен  бақыт 
мәселесіне  ол  тереңірек  үңіледі.  Әбу  Насыр  әл-
Фараби  сезім  мен  ойлау,  тәрбие  мен  іс-әрекет 
жүйесін  жетіл-діру  мәселесіне  де  жете  көңіл 
бөлгенін  айта  кету  керек.  Сол  жиған-тергенінің 
қорытындысын 
ол: 
«Білімсіз 
адамгершілік 
молаймайды, білімсіз адам өзгенің абзал қасиеттерін 
тани  алмайды.  Жан  дүниені  тәрбиелемей  үлкен 
жетістікке  жету  жоқ.  Ғылым  мен  тәрбие  ұштасса 
ғана  рухани  салауаттылыққа  жол  ашылмақ.  Мінез-
құлқын  түзей  алмаған  адамның  ақиқат  ғылымына 
қолы жетпейді», - деп түйіндейді. 
Тарихта  екінші  Ұстаз  деген  бейресми  жоғары 
атаққа ие болған әл-Фараби - өзінің табиғи да-рыны, 
энциклопедиялық 
білімінің 
арқасында 
философиялық, 
әлеуметтік, 
саяси, 
этикалық, 
эстетикалық  мәселелермен  бірге,  жаратылыс-тану 
және  математика  саласындағы  көптеген  ауқымды 
проблемаларды  айқындай  түскен  ұлы  ғалым. 
Ойшылдың  аса  бай  ғылыми  мұрасы,  өз  заманының 
күрделі  мәселелерін  шешу  әдістері  әлемдік  ғылым 
эволюциясына  зор  ықпал  етті,  оның  адамзат  пен 
табиғат 
үндестігін 
ажырағысыз 
бірлестікте 
қарастыруы 
жаратылыс 
заңдылықтары 
мен 
тенденцияларын  тануға  де-ген  толассыз  құлшыныс 
пен ізденімпаздықты аңғартты. 
Академик В. В. Бартольдтың пайымдауынша, IX 
және  X  ғасырларда,  яғни  әл-Фараби  дәуірінде, 
ғылыми  жұмыстар  «негізінен  Тигр  мен  Ефрат 
өзендерінің алқабында,  Басра  сияқты  ежелгі мәдени 
орталықтарда  (Куфа  Аббасидтар  билеген  шақта 
бұрынғы  маңыздылығынан  айырылған  болатын), 
Антиохиядан 
ауысқан 
Харранада, 
ха-лифтер 
астанасы  Бағдатта  шоғырланған  еді»  [4].  Негізінен 
дұрыс  байлам.  Расында  да,  Басра  шаһарында  әл-
Жахиз,  әл-Кинди  шығармашылық  шаруаға  мықтап 
ден қойған, исламдық орта ғасырда ерекше танымал 
болған  және  әртүрлі  ғылымға  арналған  елу  шақты 
трактаттан 
тұратын 
«Тазалық 
ағайындары» 
ғылымдар  энци-клопедиясын  жазған.  Бағдатта  әл-
Хорезми 
мен 
әл-Баттани 
сияқты 
белгілі 
математиктер  өмір  сүріп,  ғылыми  танымды 
ілгерілете түскен, да-нышпан әл-Фараби білім алып, 
өнеге  үйреткен.  Бір  айта  кетерлік  жайт,  Геронның 
«Механика-сы»,  Архимедтің  бірталай  трактаттары 
тек араб тілінен аудару арқылы зиялы қауым қолына 
ти-ген.  Сонымен  қабат  ислам  мәдениетінің  өкілдері 
еуропалық 
айналымға 
көптеген 
техникалық 
жаңалықтар  мен  терминдер  енгізген  және  олар-дың 
біразы  Қытай  мен  Үндістан  арқылы  айна-лып 
соққан. 
Ақпараттық  және  ғылыми  кеңістікте  әм-беге 
ортақ араб тілінің жүруі,  әрине, аударма  қызметінің 
жедел дамуына себеп болды, бұл үдеріс әйгілі «Бәйт 
әл-Хикма» («Даналық үйі») аудармашылар мектебін 
қалыптастырған  халиф  әл-Мамун  билік  еткен 
жылдары барынша етек алды [5]. Аталған мектептің 
көрнекті  аударма-шысы,  кейін  сол  бағыттың 
көшбастаушысына айналған Хунайн ибн Ысқақ (887 
ж. 
қайтыс 
болған), 
негізінен, 
медициналық 
әдебиеттің  тәржімеленуіне  зор  әсер  етсе,  оның  ұлы 
Ысқақ философиялық әдебиетті аударуға бейімділік 
та-нытты. 
Осы  тектес  көптеген  мысалдар  орта  ғасыр 
дәуірінде  ислам  мектебінің  қолданбалы  һәм 
теориялық 
ғылымы 
айта 
қаларлық 
биікке 
көтерілгенін  айғақтайды.  Осы  ретте  айтарымыз:  әл-
Фарабидің  энциклопедиялық  мұрасы  сол  за-ман 
ғылыми  ізденісі  мен  ақыл-ой  ұмтылысының 
креативті  ауанын  бойына  сіңірген.  Оның  білімінің 
түрлі  саласындағы  ғылыми  жетістіктері,  тарихи-
философиялық  концепциясы,  дүниетанымы  мен 
ғылыми-зерттеу  әдістемесі  әлі  күнге  дейін  өз  мән-
маңызын  жойған  жоқ.  Ұлы  ойшылдың  ғылыми 
мұрасын  түсінуге  жол  ашатын  әл-Фарабидің 
«Ғылымдардың жіктелуі туралы  сөз» атты  трактаты 
осының  анық  дәлелі.  Расын  айтсақ,  бұл  -  исламдық 
орта  ғасыр  Шығысындағы  ғылым  дамуының 
ауқымдылығы  мен  дәрежесінің  жоғарылығын 
көрсететін  бүтіндей  бір  ғылыми  энциклопедия. 
Мұндай жағымды құбылыс білім саласының үдемелі 
дамып, тармақтала түскен кезде ғана болары анық. 
Шын 
мәнінде, 
әл-Фараби 

ислам 
руханиятындағы  айтулы  тұлға.  Ол  -  әлем 
мойындаған  философ,  Платон  мен  Аристотельдің 
еңбектерін шығыс, араб-мұсылман әлеміне  таратқан 
кемел  оқымысты.  Әл-Фарабидің  философиялық 
көзқарасы  күрделі  де  тылсым-ды,  сондықтан  оны 
зерттеу  де,  оған  жеріне жеткізе баға беру  де бүгінгі 
күнмен  аяқталмақ  емес.  Оның  үстіне  кеңестік 
дәуірде оның ис-лами дүниетанымын ашуда бірқатар 
шектеу-лер  болғанын  ескере  отырып,  қазіргі 
заманғы  зерттеулерімізге  тиісті  түзетулер  енгізуіміз 
қажет.  Ендеше  әл-Фарабидің,  ең  алдымен,  ислам 
өркениетіне  өлшеусіз  үлес  қосқан  теңдессіз  ғұлама 
екенін  баса  көрсеткеніміз  абзал.  Ондай  сана 
шырайлануын,  Әл-Фарабидің  рухани  то-лысуын 
Құранның  игі  әсерінен  іздегеніміз  жөн.  Әсілі,  оның 
негізгі  жаңалығы  -  антик  өнертабысы  мен  исламды 

Ж. Нағымаш 
KazNU Bulletin. Journalism series. №1 (31). 2012 
171 
ISSN 1563-0242 
тоғыстырар 
мәдениет 
жасауға 
тал-пынысы. 
Сондықтан  әл-Фараби  мұрасының  қайнар  көздерін 
айтқанда  тек  шығыс  пен  ба-тыс,  гректің  ғана  емес, 
оның  қазақтың  құнарлы  топырағынан  түлеп  ұшып, 
Отырар  өркениетінен  нәр  алғанын  есте  сақтауымыз 
керек, оның еңбектері түркі халықтарын біріктіретін 
ортақ рухани негіз деп ұғынуымыз керек. 
 
 
Әдебиеттер: 
 
1  Жолдыбайұлы Қ. Имани гүл. - Алматы, 2011 ж. 
299-300-б. 
2  Аль-Фараби и разивтие науки и культуры 
стран Востока. - Алма-Ата: Наука, 1975. - 
С. 24-б. 
3 Хайруллаев М.М.  Абу Наср аль-Фараби  (873950).  - 
М.: Наука, 1982. - С. 43. 
4
 
Бартольд  В.В.  Культура  мусульманства.  http// 
www.krotov.info/libr_min/b/bartold.html. 
5
 
Нысанбаев  А.  Диалектика  и  современная 
математика. - Алма-Ата: Казахстан, 1996. -С. 81-84. 
 
 
В своей статье автор рассказывает про ученых, философов, мыслителей восточного происхождения, которые в средних 
веках  приняли  исламскую  религию,  об  их  труде  и  научном  наследии,  которые  они  вложили  в  развитие  философии, 
естествознания  и  других  научных  разделов.  Труды  великих  исламских  ученых  послужили  толчком  для  развития  науки  в 
западных  странах.  Великие  исламские  ученые  дали  направление  западной  науке.  Их  научные  труды  в  сфере  астрономии, 
физики,  математики,  философии  и  гуманитарной  науки,  которые  до  сегодняшних  дней  не  потеряли  свою  ценность, 
послужили  толчком  для  развития  науки  в  западных  странах.  Благодаря  им  восточные  ученые  стали  примером  для 
европейских стран. 
In his article, the author tells the story of scientists, philosophers and thinkers of eastern origin who in the Middle Ages  was the 
religion of Islam,  about their work and scientific heritage,  which they have invested in the development of philosophy, science  and 
other scientific topics. Himself being the chief representative, al-Farabi expresses his opinion about the first major schools of Islamic 
philosophy, its scientific role in the development of Muslim culture. He tells of the great Islamic scholars, who gave the direction of 
Western science, on their scientific work in the field of astronomy, physics, mathematics, philosophy and human sciences, which until 
this day, it does not lose its value and the impetus for the development of science in Western countries and by oriental scholars who 
have become a model for European countries. 
 
И. Тургунбаев 
Бумага - основной материал в издательско-полиграфическом деле 
Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Казахстан, г. Алматы 
УДК 655.4 
Аннотация. Автор в своей статье рассматривает основные свойства и требования к бумаге. Бумага является одним из 
основных  материалов  в  издательско-полиграфическом  деле.  В  статье  дается  определение  бумаги,  история  и 
происхождение бумаги, рассматриваются методы ее изготовления, приёмы определения направления волокон бумаги, 
основные  физико-геометрические  характеристики  и  условия  хранения  и  подготовки  бумаги  к  печати.  Также  даны 
рекомендации по ее применению в полиграфии. 
Издательство. Полиграфия. Бумага. 
 
Бумага  -  это  тонкие  и  ровные  листы  или  ленты 
материала,  состоящего  в  основном  из  целлюлозных 
волокон  (древесная  целлюлоза,  древесная  масса, 
волокна  хлопка,  льна,  макулатурная  масса  и 
некоторые другие вспомогательные добавки). Длина 
растительных волокон, из которых создана бумага, - 
1-2  мм  при  диаметре  около  25  мкм.  Масса  одного 
квадратного  метра  бумаги  достигает  250  грамм.  По 
определению,  бумага  -  это  пористо-каппи-лярный 
плоскостной  ненатурально  созданный  материал, 
доступный  для  проникновения  воздуха,  влаги  и 
красок.  При  размачивании  в  воде  обыкновенные 
сорта  бумаги  лишаются  своей  механической 
прочности,  при  пропитке  керосином  или  маслами 
прочность бумаги не изменяется. Это заверяет нас в 
том, что целлюлозные волокна в бумаге объединены 
между  собой  основным  образом  водородными 
связями.  Свойства  бумаги  зависят  от  волокнистого 
состава,  природы  растительных  волокон,  характера 
их  обработки,  содержания  наполнителя,  проклейки, 
а  также  технологии  отлива  и  отделки,  благодаря 
чему бумага удается с различными свойствами. 
Бумага  является  крайне  древним  изобретением, 
её  знали  ещё  в  Древнем  Китае.  Основоположником 

И. Тургунбаев 
KazNU Bulletin. Journalism series. №1 (31). 2012 
172 
ISSN 1563-0242 
бумаги считают китайца Пай Луня, который изобрел 
бумагу  в  105  году  новой  эры.  Изготавливали  её 
тогда  так:  обрывки  шелковой  ваты,  ветошь,  старые 
рыболовные  сети  размельчали  и  кидали  в  чан  с 
водой,  взбалтывали,  пока  не  выходила  однородная, 
водянистая  кашеобразная  масса,  которую  черпали 
бамбуковой  сеткой.  Осадок,  оставшийся  лежать 
гладким слоем на сетке, просушивали. Этот принцип 
функционирует,  и  сегодня,  модифицировались 
только средства производства, масштабы, скорости и 
сырье.  В  России  бумага  появилась  в  XIV  веке,  до 
этого времени у нас писали на пергаменте. 
В  полиграфии  постепенно  происходят  не-
которые  изменения.  Несмотря  на  то,  что  здесь 
существуют  стандарты  использования  некоторых 
видов  бумаги  (мелованные  и  офсетные),  некоторые 
фирмы  часто  используют  бумаги,  так  называемых, 
элитных  сортов,  дизайнерские  бумаги,  которые 
применяются 
при 
проведении 
каких-либо 
рекламных  акций.  Интерес  к  полиграфии  вырос  за 
последнее  время  примерно  наполовину,  и  многие 
понимают 
важность 
использования 
высококачественной  бумаги.  Однако  не  многие 
знают, что бумага бумаге - рознь, и что использовать 
в печати можно не любой вид бумаги. Актуальность 
этого вопроса остра еще и потому, что сегодня моду 
диктует  заказчик.  А  зачастую  заказчик  желает 
бумагу только такого-то качества и печать  - такого-
то  (а  именно  -  бумагу  -  подешевле  и  печать  - 
высокую), что иногда несовместимо. Поэтому знать, 
что  такое  бумага,  ее  свойства  и,  особенно,  какая 
бумага применяется в печати - очень важно. 
Бумага  -  есть  многокомпонентная  система, 
состоящая в основном из специально обработанных 
растительных  волокон,  тесно  переплетенных  между 
собой  и  связанных  химическими  силами  сцепления 
различного вида, к тому же бумага - это капиллярно-
пористый материал. 
Размолотое  целлюлозное  волокно,  древесная 
масса,  отбеленный  и  размельченный  каолин,  клей, 
подцветку  смешивают  в  необходимых  пропорциях. 
В 
качестве 
наполнителя 
печатной 
бумаги 
используют,  главным  образом,  каолин  -  белую 
фарфоровую  глину  или  тальк  -  сочетание  из  класса 
силикатов. 
Диоксид 
титана 
применяют 
в 
производстве  мелованных  бумаг.  Оксид  цинка 
употребляется  как  наполнитель  для  особых  видов 
бумаги.  Благодаря  наполнителям  бумага  делается 
ровной,  гладкой,  непрозрачной,  пластичной,  капил-
лярной  и  менее  пористой.  Бумагу  отливают  из 
бумажной  массы  на  бумагоделательной  машине, 
функционирующей  со  скоростью  до  800  м/мин  и 
состоящей из четырех составных частей: 
1.
 
Сеточная  часть:  бумажная  масса  потоком 
поступает  на  сетку  машины.  Создающийся  из  ка-
шеобразной  массы  тонкий  волокнистый  слой  по-
немногу избавляется от воды на сеточной части. 
2.
 
Прессовая  часть:  тут  вода  выжимается  дав-
лением прессов. 
3.
 
Сушильная  часть:  бумажная  лента,  при-
жимаясь  к  сушильным  цилиндрам,  доводится  до 
сухости  95%.  В  сушильной  части  встраивают 
клеильный пресс для неглубокой проклейки бумаги, 
что  нужно  для  бумаг,  применяемых  для  печати  с 
использованием 
увлажнения 
(фототипия, 
литография, офсетная печать). 
4.
 
Отделочная часть с накатом бумаги (намотка 
в  рулоны):  3-8  полированных  чугунных  цилиндров 
уплотняют бумагу, делая её поверхность глаже. 
В  процессе  изготовления  бумаги,  когда  бу-
мажная  масса  потоком  поступает  на  движущуюся 
сетку 
бумагоделательной 
машины, 
волокна, 
увлекаемые  потоком,  приобретают  преимуще-
ственное  расположение,  когда  их  оси  сходятся  с 
направлением  движения  сетки  машины.  Вследствие 
этого  свойства  бумажного  листа  в  продольном  и 
поперечных направлениях будут немного различны, 
а  именно  -  прочность  бумаги  будет  выше  в 
продольном направлении. 
Приём  определения  направления  волокон 
бумаги: 
1.
 
Если  мы  разорвем  бумагу  по  длине  и  по 
ширине  листа,  то  разрыв  по  линии  движения  сетки 
бумагоделательной  машины  будет  ровным,  а  в 
поперечном  направлении  разрыв  будет  неравно-
мерным.  Направление  прямого  разрыва  бумаги  и 
есть направление отлива бумаги. 
2.
 
Отрезать равные полоски по длине листа и по 
его ширине. Положить одну полоску на другую. 
Выровнять.  Взять  в  руку  большим  и  указательным 
пальцами.  Вытянуть  руку  под  прямым  углом  перед 
собой.  Та  полоска,  которая  свисать  будет  меньше  и 
определяет направление отлива бумаги. 
Верхняя  (лицевая)  сторона  бумаги,  не  со-
прикасающаяся  с  сеткой  бумагоделательной  ма-
шины,  будет  намного  глаже  сеточной.  Сеточная 
сторона  обладает  меньшим  количеством  напол-

И. Тургунбаев 
KazNU Bulletin. Journalism series. №1 (31). 2012 
173 
ISSN 1563-0242 
нителя,  отчасти  уходящего  из  бумаги  совместно  с 
промывными водами. 
То есть бумага ортотропна: её свойства немного 
отличаются  во  всех  трех  измерениях  -  по  ширине, 
длине  и  обороту.  Всё  это  нужно  учесть  при 
подготовке  бумаги  к  печатанию  и  при  обработке 
оттисков 
в 
брошюровочно-переплетных 
и 
отделочных  целях  (при  разрезке,  фальцовке,  шитье, 
высечке и тиснении). 
В  состав  бумаги,  кроме  волокнистых  компо-
нентов,  формирующих  ее  структуру  и  основные 
свойства,  могут  быть  введены  дополнительные 
наполнители:  проклеивающие  вещества,  красители, 
спецдобавки. 
Основных 
волокнистых 
по-
луфабрикатов  -  два:  целлюлоза  (особым  образом 
обработанная  древесина)  и  древесная  масса  (тоже 
древесина, но механически измельченная). 
Бумаги  различаются  по  массе  одного  ква-
дратного  метра  (еще  ее  в  обиходе  называют 
плотностью,  но  это  величина  внефизическая)  и 
толщиной. Масса 1 кв.м бумаги может составлять от 
40  до  250  г.  Более  250  г/кв.м  по  общепринятой 
классификации - это уже картон [2]. 
Оценивая применимость бумаг для тех или иных 
целей, технологи оперируют множеством ее свойств. 
Для  печатника  важнейшие  свойства  бумаги  - 
печатные,  т.  е.  определяющие  ее  поведение  до 
печати (при прохождении через бума-гопроводящую 
систему  печатной  машины),  во  время  печати 
(взаимодействие 
с 
краской 
и 
закрепление 
изображения)  и  после  печати  (поведение  на 
послепечатных операциях - фальцовка, брошюровка, 
подрезка,  ламинирование,  каширова-ние  -  и 
характеристики готовой продукции). 
Основные  показатели  бумаги,  определяющие  ее 
печатные  свойства,  представлены  в  следующих 
группах: 

 
геометрические: гладкость,  толщина  и масса  1 
кв.м, плотность и пористость; 

 
оптические:  белизна,  непрозрачность,  лоск 
(или глянец); 

 
показатели  однородности  структуры:  рав-
номерность просвета, разносторонность; 

 
механические  (прочностные  и  деформаци-
онные):  прочность  поверхности  к  выщипыванию, 
разрывная  длина  или  прочность  на  разрыв, 
прочность  на  излом,  влагопрочность,  мягкость  и 
упругость при сжатии и другие; 

 
сорбционные:  гидрофобность,  впитывающая 
способность растворителей печатных красок
Может быть также использована классификация 
по  степени  отделки  поверхности.  Без  отделки  - 
матовая 
(машинной 
гладкости), 
а 
после 
суперкаландрирования  (прокатки  бумажного  по-
лотна  в  особых  валках-каландрах)  -  глазированная 
(глянцевая), т.е. повышенной гладкости. 
Подбор бумаги в основном зависит от

 
вида  печати:  бумага  для  глубокой  печати  мо-
жет  быть  непригодна  при  печати  офсетной  или 
флексографической - см. печальный пример выше; 

 
требуемого  качества  готовой  продукции:  на 
дешевой  «желтой»  пористой  бумаге  невозможно 
хорошо  напечатать  полноцветное  изображение  с 
хорошим разрешением, зато снижение массы 1 кв. м 
используемой  бумаги  часто  можно  без  потерь 
«замаскировать» ее увеличенной пухлостью; 

 
применяемого  печатного  оборудования:  одна 
и та же бумага может дать прекрасный результат на 
4-красочном 
«Хейдельберге», 
где 
печать 
осуществляется за один проход, и потратить  деньги 
впустую на однокрасочной машине, где печатают за 
четыре прохода. Кроме того, для цветной печати на 
однокрасочной  машине  обычно  берется  бумага 
большего формата, чтобы было место для установки 
тестовых  плашек:  печатник  должен  постоянно 
контролировать  себя  денситометром,  чтобы  после 
четвертого краско-прогона не оказаться «у разбитого 
корыта» [1]. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   37




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет