Е р – е л І н І ң қ о р ғ а н ы ТƏуелсіздік тұҒыры
жүктеу/скачать 9,09 Mb. Pdf көрінісі
|
Екпінді Ебінұр желі Ел арасында «Ебінің желі иен далада жолаушылап келе жатқан ат- тылы адам мен кішігірім тастарды да көкке көтеріп алып кете алады» деген əңгіме айтылады. Бұл əшейін айтыла салған əңгіме ме? Дегенмен оған қарсы пікір айтатын адамдар баршылық. Сондықтан, оны кейбір кісілердің əсірелеп айтты деуіне негіз жоқ. Өйткені осы бір сөздің шындығына көз жеткізетін нақты дəйектер көп көрінеді. Қақаған қыс мезгілінде оңтүстік пен оңтүстік-шығыстан жел соғып тұрады. Ал жаз айларында барлығы керісінше, яғни жел солтүстік жəне солтүстік-батыстан соғады. Қы- стағы желдің жылдамдығы едəуір екпінді екенін ел біледі. Оның жылдамдығы секундына 60-80 ме- трді шамалап тұр. Желдің жылдам- дығын таразылап көрген ғалымдар одан 5 мың МВт шамасында электр қуатын өндіруге болатынын болжап отыр.
Жетісу қақпасы Еуразия бас- сейніндегі орасан зор ауа массасы ауысатын өңір болып табылады. Сондықтан оны кейбір адамдар Орта Азиядағы жел полюсі деп те атайды. Бұл қақпа есте жоқ ескі заманнан-ақ Орта Азия мен Қа- зақстанның көшпелі халықтарының бір-бірімен қатысатын өтпелі жолы болғаны тасқа басылған кейбір еңбектерде айтылады. Бұл өңірді Петр
Семенов-Тянь-Шанский, Шоқан Уəлиханов, Николай Прже- вальский, Лев Берг сынды жиһан- кез ғалымдардың қызығушылығын тудырып, олардың зерттеу жұмы- старын жасауына ынтасын артты- ра түскен. Қазіргі таңда осы қақпа арқылы Қазақстан мен Қытайды жалғайтын Достық-Алашанхоу теміржолы өтеді.
Жетісу Алатауы мен Барлық та- уының аралығында жатқан жазық өткелді қазақ халқы қаншама ғасы- рдан бері Жоңғар қақпасы деп атап келеді. Барлық тауы Тарбағатайдың үлкен бір сілемі саналады. Алакөл- ден өткен жолаушы осы бір екі та- удың арасы бірде алыстап, бірде жақындай түскенін айқын аңғара алады. Бұл көрініс шекараға дейін дəл осылай жалғаса түседі. Жалпы алғанда, Жоңғар қақпасы Алакөл көлінің шетінен басталып, Қытай жеріндегі Ебінұр көліне дейін со- зылып жатыр. Тау баурайындағы табиғи өт- кел неліктен Жоңғар қақпасы деп аталған? Тарихтан белгілісі – біздің халқымыз ат үстінен түспейтін жа- уынгер болған. Қазақтың басынан қаншама қиын күндер өтті. Соның бірі – жоңғарларға қарсы соғыс. Тарихшылардың айтуынша, сол бір қиян-кескі шайқастардың дені осы табиғи өткел маңында болған көрі- неді. Олардың күш деңгейі Жоңғар қақпасы қайсысының қолында қа- луымен бағаланып отырғанға ұқ- сайды. Елдің арасында «Халықтар- дың ұлы үркіншілігі» деп аталатын науқан да осы қақпасыз өткен жоқ. Сонау бір ғасырдағы Шыңғыс хан бастаған моңғол шапқыншылығы да осы қақпа арқылы жүзеге асқа- нын ел біледі. Қазақ энциклопедия- сында «Жоңғар қақпасы маңында соғыс қимылдарын бастай келе, моңғол əскерлері Жетісудың бар- лық қалаларын, Шу, Талас жəне Сырдария бойын қақыратып, Орта Азияның ірі саяси жəне мəдени ор- талықтарын басып алды» деп жа- зылған.
Қазақ даласы
қаншалықты кең-байтақ десек те, сынық сүйем жердің өзі біз үшін өте қасиетті. Жоңғар немесе Жетісу қақпасы атанған бұл мекен біздің ұлтымыз үшін ардақ тұтар жердің бірі сана- лады.
Ж ЕЛІ ЖОЙҚЫН
Ж ОҢҒАР
ҚАҚПАСЫ
Ұлан-ғайыр байтақ даланың оңтүстік өлкесінде орын тепкен Ала- тауға еліміздің қай қиырындағы қазақтың да бүйрегі бұрып, жақын тартып тұрады. Қашаннан да ұшар басын бұлт шалып, зеңгір көкпен таласқан таудың əсем келбеті мен көркем көрінісі кез келген адамның жүрегін жылытып, өзіне баурай түсетіні тағы бар. Сондықтан да əр қазақ жол түссе, осы бір ғажайып сұлулықты тамашалап қайтқанды қалайды емес пе? Жасыл желегі жайқалып, өзені мен бұлағы сылды- рап, сан алуан құсы сайраған Алатауға тек өзіміз ғана емес, қазақ то- пырағына табаны тиген əрбір шетелдік қонақ та тамсанып, таңдай қағып, қызыға қарайды. Жер шарын алып қарасақ, қолмен жасап қой- ғандай табиғат байлығы көп кездесе бермейтіні рас. Ендеше, біз осын- дай көркем мекенмен кеудемізді керіп мақтана аламыз. Сондай-ақ ар- дақ тұтар атамекеннің əрбір құбылысын қалт жібермей қадағалап, оны өзге мен өзімізге кеңінен насихаттауға жол ашсақ та артық емес. Рас, Алатау – келбеті көркем өңір. Шыңына көзің жетпейді. Көркіне сөзің жетпейді. Басынан қар кетпейді, өзіне тау жетпейді. Балалық кезден бəрімізге жақсы таныс «Алатау» əнінің өлең жолдары дəл осы- лай өріледі... 7.08.2015 ÒҮÉ²Í ÁÅÒ 1961 жылдың 28 қыркүйегінен бастап шығады
Бас редактор: Қóàíûø ҚÎÆÀÕÌÅÒΠБас редактордың орынбасары: Íұð Ðûñàқîâà Баспа бөлімшесінің бастығы: Ðóñëàí Æàíãóëèí Жауапты хатшы: Àðìàí Әóáәê³ðîâ Беттеу жəне дизайн: Áàóûðæàí Қèÿíáåêîâ, Æàíàð Ñìàéûëîâà Фототілшілер: Ìàêñèì Ïàðïóðà, Âÿ÷åñëàâ Ãåëüáëèíã Ìåêåí-æàéûìûç: 010000, Астана қаласы, Жангелдин көшесі, 2
8 (7172) 72-40-30 (факс) 39-18-16
kalkangazet@yandex.kz
Авторлардың пікірі редакция ның көзқарасын білдірмейді. Газет айына үш рет шығады.
Нөмірдің кезекші редакторы: М. Нəлібаева Газетке есепке қою туралы № 15074-Г куəлікті 2015 жылғы 23 қаңтарда Қазақстан Республикасының Инвестициялар жəне даму министрлігі берген. “Қалқан” газеті редакциясында теріліп, беттелді. Газет “ERNUR” Медиа холдингі” ЖШС баспаханасында басылды. Мекен-жайы: Астана қ., Сілеті к-сі, 30 Тапсырыс № 1100 Таралымы 1500 XXI век характеризуется неуклон- ным ростом перевозок автомобильным транспортом (промышленность, пред- принимательская деятельность, сельское хозяйство, торговля и т.д.). Поэтому в стране все больше становится автомо- билей. Автотранспорт по количеству жертв значительно превосходит воздуш- ный и железнодорожный вместе взятые. Анализ происшествий с автомобильной техникой показывает, что основными при- чинами аварийных ситуаций является: неди- сциплинированность водителей, невыпол- нение ими требований ПДД, неопытность и недостаточная подготовка, техническая неисправность и нарушения правил исполь- зования машин, сон водителей за рулем. Больше половины происшествий с авто- мобильной техникой совершаются в резуль- тате низкого уровня дисциплины некоторых водителей, причем, как правило, эти происше- ствия происходят с тяжкими последствиями. Изучение аварийных случаев показыва- ет, что большинство водителей, создавших подобные ситуации, – это молодые водители со стажем вождения до 2 лет, не имеющие достаточного опыта вождения, нарушения ПДД из-за переоценки своих возможностей. Дисциплинированность – это важное морально-боевое качество воина-водителя. Из-за превышения скорости движения совершается более четверти всех дорож- но-транспортных происшествий. Так, на- пример:
17 января текущего года, военнослужа- щий по контракту в/ч 5548 младший сер- жант Г.Батыркулов, двигаясь по проезжей части на личной автомашине марки ВАЗ- 2114, допустил наезд на пешехода гр. С.Тле- сову, переходившую дорогу по пешеходному переходу. В результате ДТП, пострадавшая доставлена в приемный покой Жанаозен- ской городской больницы с диагнозом «за- крытый перелом ломной кости, ЗЧМТ СГМ, ушиб правого плечевого сустава». Через два месяца состоялся военный суд, приговором которого мл. сержант Г.М. Батыркулов при- знан виновным по ст. 345 ч.1 УК РК. Ему назначено наказание в виде штрафа в разме- ре 300 МРП, с лишением права управлять транспортными средствами сроком на 1 год. Самонадеянность, переоценка соб-
ственных сил и возможностей, отсутствие достаточных навыков в выполнении при- емов управления машиной и необходимой реакции на изменение дорожной остановки приводит к тому, что на повышенных скоро- стях водители не справляются с управлени- ем машины, в результате чего происходит столкновение и опрокидывание, наезды на пешеходов и другие трагедии. Большинство аварий создается при обго- не и маневрировании, проезде перекрестков и железнодорожных переездов. Например: 29 апреля 2014 года, ночью, при переез- де железнодорожного пути возле поселка Умирзак, автомашиной марки Ваз-2109, под управлением водителя А., на железнодо- рожном переезде было совершено столкно- вение с поездом, совершавшим маневриро- вание. В результате ДТП водитель скончался на месте, а пассажир, военнослужащий кон- трактной службы получил множественные телесные повреждения. Причиной этой ситуации является неди- сциплинированность водителя, управление автотранспортным средством в нетрезвом состоянии. Наиболее серьезные нарушения дис- циплины связаны с употреблением спирт- ных напитков. Управление автомобилем в нетрезвом состоянии приводит к наиболее тяжелым последствиям. Водителей, допу- стивших употребление спиртных напитков, необходимо отстранять от вождения машин. Самый опасный и серьезный преступ- ник на дороге – пьяный за рулем! Об этом написано и сказано немало. Вроде бы, все знают о том, что садиться за руль в нетрезвом виде – категорически запрещено Законом РК, однако не все это- го придерживаются. После употребления алкоголя, человек расслабляется, внимание рассеивается, кого-то тянет веселиться, а кого-то – поспать. В таком состоянии не ре- комендуется делать важные и сложные дела, да и вряд ли это получится. А теперь по- пробуйте представить, что человек в таком состоянии управляет автомобилем. Вероят- ность того, что нетрезвый водитель нарушит правила дорожного движения или совершит ДТП, очень высока. Человек, находящийся в состоянии ал- когольного опьянения, не может правильно оценивать расстояние между объектами, скорость движения пешеходов и других транспортных средств, может не заметить какой-либо из дорожных знаков, переоце- нивает себя, слабо контролирует скорость и траекторию движения автомобиля, при попадании в опасную ситуацию не может быстро среагировать на нее. При этом, вы- пившие люди, могут адекватно себя вести, но это не означает, что они смогут так же хорошо управлять автомобилем. С 1 января 2015 года вступил в силу новый Кодекс об административных право- нарушениях. Теперь за вождение в нетрез- вом виде водителей лишают водительских удостоверений сроком на три года. Что ка- сается правонарушений, когда водители, будучи лишены водительских прав, вновь садятся за руль автомобиля в состоянии ал- когольного опьянения, то эти составы адми- нистративных правонарушений с 1 января 2015 года переведены в разряд уголовных преступлений. Ответственность наступает в соответствии с уголовным законодатель- ством Республики Казахстан.
Из Из И И И -з з - а ааа пр
пр пр п ев ев ев ыш ыш ышен ен ен ия ия ия с с с с сс ко ко о кко
оро ро ррр о ст сттии и дв дв в дв ии и Водитель, Водитель, будь бдителен! будь бдителен!
Мəѕгілік елім Мəѕгілік елім Егеулі найза қолға алып, елім үшін от кешкен, Бабаларым баһадүр, Көк туын көкке өрлеткен. Ел бақытын қорғаған қырандайын қырағы, Бейбіт күнді күзетіп ұландықтар тұрады. Менің елім – толағай теңіз дейін тарихы бар, Менің жерім – көз тоймаған Ұлы даласы бар, Менің жұртым - талай ұлтқа пана болған, Əзиз жүрек, кең құшақ, пəк ниеті бар! Татулықты ту етіп, болашаққа бастаған, Бұл қазақтың есімін бар əлемге танытқан. Елім үшін басын тіккен бəйгеге Елбасым – арыстан жүрек, данышпан. Ұлы далам, Мəңгілік ел, Туған жер! Қастеріңді біледі, өзіңде туған барша ер. Өскін, жайна, гүлдене бер əрқашан, Бар бақытым, асыл мекен, туған ел!
Еске түсірейікші, бұрынғы Семей полигоны ядро- лық қаруды сынауға арналған дүниежүзіндегі ең ірі по- лигондардың бірі болды. Полигонда 40 жылдан астам уақытта 456 ядролық сынақ жасалды. Алғашқы сынақ 1949 жылғы 29 тамызда жүргізіліп, қасиетті қазақ жері тажал алаңына айналды. Ажал оты жылдар бойы халқы- мызды, жерімізді улады. Мыңдаған адам емі табылмас ауруға шалдықты. Шын мəнінде, қазақ даласында тек Семей ғана емес, басқа да Азғыр, Нарын, Сарыөзек, Тайсойған сынды полигондарда барлығы 19 млн. гектар жер ядролық сынақ алаңы болды. Бұлардың барлығы да туған жеріміздің əсем де шұрайлы жайылымдары еді. Халқымыздың болашағын, ұлт амандығын ойлаған Елбасы 1991 жылдың 28 тамызында Семей полигонын жабу туралы Жарлық шығарып, Қазақ елі атом бомба- сынан біржола бас тартты. Президенттің осы əрекеті- нен кейін Ресей мен АҚШ жəне Франциядағы ядролық сынақ алаңдарында да жарылыстар тоқтатылды. Бүгінгі таңда Қазақстан ядролық қаруға қарсы қозға- лыстың дүниежүзілік көшбасшысы болып қалыптас- ты. Қазақстанның ядролық қаруларды сынауға қарсы, əлемдік бейбітшілікке қарай бастаған қадамдары, 2011 жылы АҚШ-та өткізілген «Ядролық қарулар таратпау» саммитінде, 2012 жылы Оңтүстік Корея астанасы Се- улде өткен саммитте дүниежүзілік қолдауға ие болды. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы Астана- дан бастау алған Елбасы Н.Назарбаевтың 29 тамыз- дағы Ядролық сынақтарға қарсы іс-қимыл күні ретінде белгілеу ұсынысын толық қолдап, бекітті. Осы бейбіт- шілік қадам Қазақстанның абыройын жоғары көтерді. Жүргізіліп жатқан мемлекеттік саясаттың арқасында Қазақстан Республикасы əлемдік ядролық сынақтарға қарсы қозғалыстардың лидеріне жəне эпицентріне ай- налды. Қорыта айтқанда, бүкіл адамзат баласының қа- уіпсіздігі үшін батыл қадам жасаған Елбасының ерен ісі ғасырларға мұра, ұрпаққа ұран. Майор Арман ƏУБƏКІРОВ АМАН БОЛСЫН АДАМЗАТ! АМАН БОЛСЫН АДАМЗАТ! Елбасының ядролық қаруға қарсы батыл шешімі ғасырларға мұра, ұрпаққа ұран Өнерсіздің қылығы – Тура сөзін айта алмай, Қит етуге бата алмай, Қорлықпенен шіруге; Аз ақшаға жалданып, Өнбес іске алданып, Жол таба алмай жүруге… *** Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап, Қор қылады, қулығын ішке сақтап. Өзіңе сен, өзіңді алып шығар, Ақылың мен еңбегің екі жақтап. *** Қайғы келсе, қарсы тұр, құлай берме Қызық келсе, қызықпа, оңғаққа ерме. Жүрегіңе сүңгі де, түбін көзде, Сонан тапқан – шын асыл, тастай көрме. Абай Біле білсек, халқымыздың бағына жаралған Елбасының қазақты айдай əлемге таныту жолында жасаған ерен ерліктерін тізбелеп, тауысып бітіре алмаспыз. Əсем Астананы салуы, Евразиялық Одақ құрудағы бастамасы, ЭКСПО-2017, əлемдік дінбасылар саммитін дəстүрлі түрде Елордада өткізу, шекараның шегенделуі, Еуропа қауіпсіздік ұйымына төрағалық, тағысын-тағылар өстіп жалғаса береді. Осы ерен істердің арасында шоқтығы биігі, тіпті шыр айналған жаһан үшін ай- рықша маңыз дысы бар. Ол Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың ядролық қауіпсіздік мəселесін адам- зат баласы үшін көтеріп, мемлекетіміз ерікті түрде əлемдегі төртінші орында тұрған ядролық арсеналдан бас тартып, Семей ядролық полигонын жабуы. Бір елдің ғана емес, бар елдің, өзінің ғана емес, барша екі аяқтының амандығын тілеген, соғыс қасіретінен қорғануға үндеген, осы жол- да батыл қадамдарға барған Ұлт көшбасшысының бұл қадамы əрине, зор құрметке лайық, бағалан- са баға да жетпес ерлік. 170 жүктеу/скачать 9,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|