Әдеби-шығармашыл эсседе әдеби туындыдағы оқиғаны өз шығармашылығымен оқиға тудырып және кейіпкер рөліне еніп немесе оқиға уақытына, мекеніне түсіп, сезімін, ойын, жай-күйін баяндап, сипаттап, суреттеп жазады.
Әдеби эссенің түрлері
С.Сейфуллиннің «Сыр сандық» өлеңі бойынша эдеби-дәлелдеме эссе
Тапсырма: С.Сейфуллиннің «Сыр сандық» өлеңіндегі достықта кездесетін сатқындыққа сенерлік дос таңдай білмеген адам кінәлі ме, әлде адал досқа сатқындық жасаған адам кінәлі ме?
Тақырыптық сөйлемдер: Бұрын адал достық ең жоғарғы адами құндылық саналатын, сондықтан оны белгілі ақындар жырға қосқан, достыққа үлкен сезіммен және жауапкершілікпен қараған. Достық үшін құрбан болуға да дайын болған.
Тезис: Өкінішке орай, адамдардың бір-бірін қажетсінуінен, құрмет тұтуынан, шынайы тілектестіктен, сенімнен құралатын ұлы сезім мына алмағайып заманда ақша мен байлықтың, қызмет пен мансаптың құлы болып кетті.
1-абзац. Кіріспе бөлім
Әдеби эссені қалай жазу керек?
2-абзац. Негізгі бөлім
Тезисті қолдаушы пікір: Иә, өмірде шын досым деп жүрген адамың басыңнан бағың тайғанда сырт айналады,
Аргумент: мұндайлар туралы Сәкен Сейфуллин:
Досыңмын деп ант береді,
Жем іздеген жанама.
Жемің бітсе жалт береді,
Сенерлік дос санама!-деп баға берген заманында.
Тарихта аманаттай адал достыққа сатқындық жасаған сұмпайылар аз емес. Махамбеттің бауырындай болып жүріп, ту сыртынан пышақ қадаған ымырасыз Ықылас, қалмақ қызына бола туған ағасы мен елін сатқан нақұрыс Ноян, Отырар қақпасын жауларына ашып берген қара ниетті Қарашоқы, тіпті жампоз Жамұха да Темучжинге адал болуға ант беріп, байлық үшін бәрін маснұқ еткен – айта берсең, тізім таусылмайды.
Сараптама анализ: «Адам аласы ішінде» дейді, данышпандардың өзі дос таңдауда қателіктерге ұрынған, яғни, сатқындық қай заманда да болған, бола береді де. Ол үшін біреуге кінә артудың еш негізі жоқ.
3-абзац
Достарыңызбен бөлісу: |
