Әдебиет теориясы. 1-том
жүктеу/скачать 5,33 Mb. Pdf көрінісі
|
adebiyat teoriyası.1.
| «Есалаңдар»
мен соған ұқсас шоулардың дəстүрлі кабельдік арнадан көрсетілетін драмалармен ортақ бір белгісі – эпизодтарының біртұтастығы. Соңы уақыт межесімен шектелмейтіндігіне қарамастан, «Есалаңдар» cериалының сюжеті мен тақырыбы арасында ерекше үйлесім бар. Эпизод тақырыптары, бəлкім, жанай өтсе де, оқиғаның абстрактілі сəтіне айналған сюжеттің негізгі сəтін ғана емес, сонымен қатар «Вавилон» (B abylon ), «Дөңгелек» ( The Wheel ), «Алтын скрипка» ( The Gold Violin ), «Тосын жағдайдағы медитация» ( Meditations in an Emergency ), «Хризантема жəне семсер» ( The Chrysanthemum and the Sword ), «Болашақ мекені» ( Tomorrowland ), «Леди Лазарь» ( Lady Lazarus ), «Монолит» ( The Monolith ) секілді терең мағыналы ұғымдарды меңзейді. Кейде эпизодтың бұрынғы көріністерінде көтерілген сұрақтарға соңғы титрде жауап табылады. Бірақ олар əдетте кейінге шегеріледі, бұл – сериялық баяндауға тəн нəрсе. «Іс- шаралар» ( The Arrangements ) деп аталатын үшінші маусым – «Есалаңдар» – эпизод бірлігінің жарқын үлгісі. Эпизодтың ең ауыр сəті – Беттидің əкесі Евгенийдің қайтыс болуы. Əкесі қызына өзі о дүниеге аттанған кезде қандай іс-əрекет жасау керектігін көрсететін алдағы көрініс туралы сыңай таныту. Ал екіншісінде атасының Бірінші дүниежүзілік соғыстан үйге əкелген, қаза тапқан неміс жауынгерінің дулығасын немересіне тапсыратын көрініс бар. Бірақ мұнда Джиннің атасының өлімін күшейтіп тұрған (жаңғыртатын) ата-ана мен олардың естияр балалары арасындағы қарым- қатынас жайында екі сюжеттік желі бар: Пегги бір бөлмеде тұратын досымен Манхэттенге көшіп кетіп, анасының көңілін қалдырады, кейін анасына теледидар сыйлап, оны тіпті түңілдіріп жібереді (əлгі зат, құдды бір, қызының орнын басатындай). Агенттік өзіне жаңа клиентті қабылдайды, яғни ол – Хай-алай ойынын АҚШ-та ірі спорт түріне айналдыруды қалайтын (миға сыймайтын дүние) бай-бағланның баласы. Оның əкесі – агенттіктің негізін қалаушы Берт Купердің досы. Эпизодтық жəне ұзақ арқаулы оқиғаны əңгімелеудің бірлігінен тұратын «Іс-шаралар» эпизодының ойдағыдай болуы, осы бағдарламаның жоғары сапалы кабельдік стилі қаншалықты ерекшеленетініне қарамастан, белгілі бір деңгейде кез келген сериялық баяндаудан көп айырмашылығы жоқ. Сериалдық телехикаялардың біртұтас əрі бірізді эпизодтан тұратынын ұғындыратын ешбір табиғи себеп жоқ. Бұл – маңызы кабельдік телевизия үшін желілік телевизиядағыдан кем түспейтін өндіру мен қабылдау конвенциясы. Эпизодтық бірлік, мейлі, ол апталық не одан да жылдам уақыт аралығында болсын, эпизодтардың тұтыну бірлігін құрайтын жүйеде жақсы жұмыс істейді. Ол еңбек пен ресурстарды басқаруға арналған өндіріс жүйесінде өнімді еңбек етеді. Оқиғаның не тақырыптың тұтастығы жағынан алғанда да, бұл конвенция аудитория мен телевизия саласының мүддесіне жұмыс істейді. Эпизодтар медианың қызметі мен аудитория демалысының шарттарына сай келеді. Дəстүрлі хабар тарату желісінің құныққан меркантилизміне кереғар дəрежеде, сапалы телевизия сценарийстері мен продюсерлерінің шығармашылық автономиясын көру біз үшін əлдеқайда жақсы еді. Бірақ ол капиталистік медиа жүйесінің аясында өз бетінше үндеу, нарықтың қажетті сегментіне арналған сату орны жəне өнімнің дифференциалдау құралы ретінде қызмет атқарады. Капитализмнің қол астындағы барлық шығармашылық агенттік секілді, бұл автономия да үнемі экономикалық императивпен бірге қысылтаяң жағдайда қызмет атқарады. Мұнда ешқандай əрекет шектелмейді. Кабельдік драма шеберлігі желілік драмамен деңгейлес, бəлкім, конвенциямен байланысы да шамалас; бірақ кабельдік драма – жеке өндіріс өнімі ретінде біршама өзгеше форма. жүктеу/скачать 5,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|