Әдебиетінің классигі, ақын, қоғам қайраткері, академик Сабит Мұқановтың әдеби



Pdf көрінісі
бет2/4
Дата14.09.2023
өлшемі177,94 Kb.
#107950
1   2   3   4

часть архивных материалов изначально создавалась с целью фиксации определенной 
информации, а затем с этой целью хранилась в архиве. Музейные же предметы не создавались 
для передачи информации. Поэтому выявление предметов музейного значения, создание самих 
музеев, раскрытие информационного потенциала музейных предметов и коллекций –
сложный и 
творческий процесс. Кстати, утверждать сегодня, что музеи хранят только
предметы, вещи, 
нельзя. О том, что в них есть документы и книги, говорилось. Уточню только, что это не отдельные 
документы и книги, а иногда целые отделы письменных источников и крупные фонды редкой 
книги, а также свои собственные архивы и библиотеки.
Билет
 

11 
1.
Жамбыл Жабаев музейі 
1945 жылы Жамбыл Жабаев дүниеден өткеннен кейін араға екі жыл салып ақынның көзі тірісінде 
мекен еткен үйін әдеби
-
мемориалдық мұражай ретінде ашу жөнінде шешім қабылданды. 
Жазушылар Одағы Мәскеудегі Пушкиннің, Маяковскийдің белгілі мұражайлары осы ақындардың 
баспанасы болғандығын алға тартып, Жамбыл сынды халқымызға ортақ тұлғаның да баспасын 
мәдени кешенге айналдыру керектігін айтады. Нәтижесінде 1947 жылы Жамбыл Жабаевтың 
мұражай
-
үйі жыр алыбының өмірінен сыр шертетін киелі орын ретінде көпшілікке есігін ашады. 
Мәдени кешен ақын тұрған үй, әдемі гүлзар бақтар және әкімшілік ғимараттан тұрады. Сондай
-
ақ, 
бақтағы қалың ағаштардың ортасында Жамбыл Жабаевтың аппақ мәрмәрдан жасалған мавзолейі 
бар. Оның жобасын белгілі суретші Әбілхан Қастеевтің салған үлгісі бойынша Александр 
Белоцерковский есімді сәулетші әзірлеген екен.


Ақын тұрған үйге ешқандай өзгеріс енгізілмеген. Үйдің қабырғаларынан бастап, ішіндегі 
бұйымдарына дейін сол бұрынғы күйінде.Мұндағы қызметкердердің
ерекше күтімінің арқасында 
Жамбылдың көзі тірісінде қолданған заттарының көбі сол күйінде сақталған. Жалпы, 
мұражайдағы көрініс тек ақынның тұрмыс
-
тіршілігін ғана емес, Жамбыл өмір сүрген дәуірдің бет
-
бейнесін көз алдыңа елестетеді. Мұндағы әрбір экспонаттың ақын өміріне тікелей қатысы бар. 
Жыр алыбының 150 жылдық мерейтойының қарсаңында тұңғыш президент Нұрсұлтан 
Назарбаевтың тапсырмасымен ақынның мұражай
-
үйіне түгелдей жаңарту жұмыстары жасалды
Мұражайдағы құнды экспонаттардың бірі –
ұлы ақынның киелі домбырасы. Өзінің 
суырыпсалмалық өнерімен жалпақ жұртқа атағы жайылған Жамбыл –
айтыс өнерінде үлкен із 
қалдырған тұлға. Ақынның Құлмамбетпен, Досмағанбет, Айкүміс сынды дүлдүл ақындармен 
жасаған айтысы қазақ ауыз әдебиетінің алтын қорынан орын алады. Мұражай қабырғаларына 
жыр сүлейінің өмірінің әр түрлі кезеңдерінде жасаған айтыстары да сурет арқылы 
бейнеленген.Жамбыл өз жырларының тең жартысын 1916 жылғы ұлт
-
азаттық көтеріліске арнаған. 
Сондықтан болар, мұражай қабырғасынан Амангелді Имановтай көтеріліс басшысының суреті бар.
Мұндағы экспонаттарға қарап, ақын өміріндегі тағы да бір үлкен кезеңді көруге болады. Ол –
соғыс уақыты. Жамбыл екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан отан қорғаушыларға арнап жырдың 
небір үлгісін жазған. Бұл жырлар бір жинаққа топтастырылып, «Соғыс жылдарының өлеңдері» 
деген атпен мұражайда сақталып келеді. Ақынның «Ленинрадтық өрендерім» деген өлеңі соғыс 
жылдарында талай жауынгерді жігерлендіріп, қарапайым жұртқа күш
-
қуат берген 
еді.Мұражайдың бір бұрышы ақынның иеленген мемлекеттік марапаттарына арналыпты. 
Олардың арасында депутаттық мандаттар, Ленин ордені және тағы да басқа төс белгілер 
қойылыпты. Жамбылдың жеке кабинетін аралап, тұрмыста қолданған бұйымдарымен танысу 
барысында көне сағатқа көзіміз түсті. Бұл сағаттың тілі 7:55 деген уақытты көрсетіп тұр. Дәл осы 
уақытта ұлы ақынның жүрегі тоқтап, тіршілікпен қош айтысқан екен.
2.Лувр музейі
Лувр (Louvre) —
Париж қаласындағы сәулет ескерткіші, өнер мұражайы. Мұражай Париждің 
орталығында, Сенаның оң жағалауында, Риволи көшесінде, астананың 1
-
ші ауданында 
орналасқан. 2018 жылы Луврға келушілер саны 10 миллион адамнан асты, бұл рекордтық 
көрсеткіш. Алғаш француз патшаларының сарайы, кейіннен үздік өнер туындыларын сақтайтын 
мәдениет ордасы ретінде, ескі қамал орнына 13 —
1
4 ғасырларда тұрғызылған. 17 ғасырдың 2
-
жартысында Лувр патша сарайы болудан қалып, патшаның жеке көркемсурет коллекциясын 
сақтау ордасына айналды. 1791 ж. революция Конвент декреті негізінде Лувр өлттық көркемсурет 
мұражайы мәртебесін алып, 1793 ж. 8 қарашадан халыққа қызмет көрсете бастады. Мұражайдың 
негізін бұрынғы корольдік мұралар жинағы, сондай
-
ақ монастырлар мен шіркеулерден және бай 
әулеттерден жиналған, жалпы ұлттық мүддеге қызмет еткен коллекциялар құрады. Лувр 
экспонаттары Наполеон жаулап алған елдердің қымбат қазыналарымен, шетелден сатып алынған 
өнер туындыларымен, түрлі қайырымдылық шаралардан түскен бұйым, заттармен 
толықтырылды. 20 ғасырдың 90
-
жылдарындағы кескіндеме мен мүсіндеме каталогі бойынша 
Лувр қоры 30 мыңдай болған.
Лувр –
Франциядағы
Капетиндер әулетінен бастап бүгінгі күнге дейін өнер мен тарихи 
жәдігерлерді жинаудың бай тарихы бар ең көне мұражайлардың бірі.
Луврда барлық ерекше деп атауға болатын заттар жиналған. Оның жинақтары кең географиялық 
және уақытша кеңістіктерді қамтиды:
Батыс Еуропадан Иранға дейін Грекия, Египет және Таяу 
Шығыс арқылы; ежелгі дәуірден 1848 жылға дейін. Соңғы кезеңдегі еуропалық өнер –
1848 
жылдан бастап бүгінгі күнге дейін –
Музей д'Орсей мен Жорж Помпиду орталығында, ал Азия 
өнері Гимет мұражайында қойылған. Африка, Америка және Океания өнері Quai Branly 
мұражайында қойылған.


Лувр топтамаларында әртүрлі өркениеттердің, мәдениеттер мен дәуірлердің өнер жауһарлары 
бар. Мұражайда 300
000-
ға жуық экспонат болса, соның 35
000-
ы ғана залдарда қойылған. 
Көптеген экспонаттар қауіпсіздік мақсатында келушілерге қатарынан үш айдан артық 
көрсетілмейтіндіктен қоймада сақталады.
Лувр экспонаттары келесі топтамаларға бөлінеді:
Ежелгі Шығыс
Ислам өнері
Өнер
нысандары
Ежелгі Египет
Ежелгі Греция, Этрурия, Рим
Мүсіндер
Бейнелеу өнері
Графикалық өнер
1911 жылы 22 тамызда Луврда сақталған Леонардо да Винчидің Мона Лизасы ұрланды. 1914 
жылдың басында итальяндық ұры Винченцо Перуджа түпнұсқа Мона Лизаның сатылуын 
жариялады. Сатылым туралы хабарламаға жауап берген коллекционер бұл туралы полицияға 
хабарлаған. Көп ұзамай Леонардоның картинасын ұралаған адам оның мақсаты патриоттық 
екенін, Мона Лизаны Отанына, Италияға қайтарғысы келетінін айтты. Сосын жарты жыл бойы 
Джоконда Италияның мұражайларында көрсетілді, содан кейін ол арнайы қауіпсіздік 
шараларымен Луврға қайтарылды.
Мұражай 6 бөлімнен тұрады:
Шығыс мәдениеті;
Көне Мысыр жәдігерлері;
Грек —
рим жәдігерлері;
Мүсіндеме;
Кескіндеме және сурет;
Қолданбалы
безендіру өнері.
Луврда дүние жүзінде аса қомақты саналатын шығыс елдері жәдігерліктері жинақталған. Сондай
-
ақ француздың таңдаулы өнер қайраткерлерінің туындылары қойылған. Картиналар галереясы 
бай.
Луврда:
“Нике Самофракийская” (б.з.б. 4 —
2 ғ. Соңы)
“Афродита Милосская” (б.з.б. 2 ғ.)
Б. Микеланджелоның “Құлдар бейнесі” мүсіндері
Леонардо да Винчидің “Жартастағы Мадонна”
“Джоконда” туындылары


С. Рафаэльдің “Б.Кастильоне портреті”
Джоржоненің (Джорджо Барбарелли да Кастельфранко) “Қыстақтағы сауық”
В.Тицианның “Биялай киген бозбала”
П. Веронездің “Канедегі некелесу”
Я. Ван Эйктің “Канцлер Роленнің Құдай
-
анасы”
П. Рубенстің “Елена Фаурмент балаларымен” портреті
Х. Рембрандттың “Вирсавия”, т.б. көптеген туындылары қойылған.
Лувр құрамына 1947 ж. Жә де Помның бастамасымен (галерея ретінде) ашылған Импрессионизм 
мұражайы мен Оранжерея (К. Моненің “Құмыралар” атты сериялы панносының тұрақты 
экспозициясы және көрме бөлмесі) кіре
3.Техникалық құжаттар
Техникалық құжаттама –
техникалық объектілерді: ғимараттарды, құрылыстарды, өнеркәсіп 
өнімдерін, оның ішінде бағдарламалық
-
техникалық құралдарды жобалау (құрылыс), дайындау 
және пайдалану кезінде қолданылатын құжаттардың жиынтығы.
Техникалық құжаттамаға мыналар кіреді:
Жобалау құжаттары, оның ішінде сызбалар, техникалық шарттар, түсіндірме жазбалар, 
техникалық есептер, спецификациялар, пайдалану және жөндеу құжаттары (регламент, 
нұсқаулықтар және т.б.) 
Технологиялық құжаттар, оның ішінде өнімді өндіру мен жөндеуді ұйымдастыруға қажетті 
құжаттарды;
Электрондық есептеуіш машиналарға арналған бағдарламаларға ілеспе бағдарламалық құжаттар 
(бағдарламалық қамтамасыз ету).
Техникалық құжаттамаға техникалық әдебиеттерді, техникалық объектілерге арналған 
стандарттарды,
құжат түрінде пайдаланылмайтын электрондық техникалық мәліметтерді де 
жатқызуға болады 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет