Егер «Көктөбе» демалыс орнына жаяу барсаңыз
– Польшада біздің елдегідей
жүктеу/скачать 3,07 Mb. Pdf көрінісі
|
– Польшада біздің елдегідей тіл мәселесі бар ма? – Бізде де ағылшын тілінің ықпалы күш ті. польша Еуроодақ мүшелігіндегі ел болған соң, бәріміз ағылшынша жақсы сөй лейміз. Оны білу, сіздердегі сияқты, сән бо лып көрінеді. Конференциялар, үлкен рес ми кездесулер көбінесе ағыл- шын ті лін де өтеді. дүниежүзінде тіл сая- саты жоқ мемлекет болмайды. польшада да тіл мә се лесі бар. Бірақ күнделікті тұр- мыс та поляк ті лінде мәселе жоқ. поляк ті лі нің жағдайы тұ рақты деп айтуға бо ла- ды. поляк халқы тү ге лімен өз ана тілінде сөй леседі. – Біз – әлі де болса Ресейдің ық палынан шыға алмай отырған ел дің бі ріміз. Бұл бодандықты по ляк халқы да көрді. Өз халқын орыс тың отарынан алып шығу үшін Поль ша қандай қадамдар жасады деп ой лайсыз? – Екі елдің тарихы бөлек дегеніңізбен, тағ ды рымызда өзара ұқсастықтарымыз бар. Ең бастысы – екі ел де орыстың боданы бол дық. Бірақ бір халық бодандықта аз отырса, екінші халық ұзақ- қа қалып қой ды. қазақ 1730 жылы Әбіл- қайыр хан за ма ны нан бастап бодандық қа мытын киді. Екі ел де өз бостандығы үшін көп соғыстар жүр гіз ді. Бірақ қазақ пен поляктың тағдырын, ба сы нан өткер- генін салыстыруға болмайды. Біз орыс отаршы лығынан өте жылдам әрі өте қысқа мерзім ішінде құтылдық деп ой- лай мын. Біз патшалы ресей уысынан бі- рін ші дүниежүзілік соғыс қарсаңында құ- тыл дық. 1918 жылы тәуелсіз ел болдық. Ол кезде саяси жағдай мүлдем басқа еді. Біз де орыстану саясаты айтарлықтай күшті бол мады. Ықпалы тіптен нөл пайыз ғана бол ды деуге де болады. Ал қазақстанда отар лық саясат өте тереңдеп еніп кеткен еді. Себебі қазақ даласы патшалы ресей үшін алтын көпір болатын. Батыс пен шы- ғыстың қақпасынан айырылып қалғысы кел меді. Отарлық саясат қамытының қа- зақ даласына жаны қалмай ұмтылуы осы дан еді. Тіптен толық жұтылып кете жаз да ды деуге болады. Бірақ қайсар қазақ хал қы ақырына дейін шыдады. Ақыры өз тә уел сіз дігін алды. Бұл да болса қазақтың өзгеге ұқ самайтын ерекшелігі деп есептеймін.
– қазақ қоғамын кері сүйреп отырған фак тор лардың бірі – жемқорлық. расы ке рек, бұл мәселе талай мемлекеттің эко- но микасын тұралатып отыр. Жемқорлық поль шада да бар. Бірақ онша шиеленісіп кетті деуге болмас. Ондайлар дер кезінде жа рия болып, жазасын алып жатады. Біз- де сөз бостандығы күшті. шынын айту ке рек, бір шенеуніктің артында бірнеше жур налист пен саяси ұйым өкілдері жүреді деу ге болады. Биліктің, басшылықтың жұ мы сы үнемі бұқаралық ақпарат құ рал- дарының сынынан өтіп отырады. Сон- дық тан жемқорлықпен тұтылу ол жақта өлім мен тең болып есептеледі. – Өзіңіз біздің елде осындай жағдайға ұшырап көрдіңіз бе? – Жоқ, өз басым осы жемқорлық де- ген дей, пара беру деген жағдайға ұшы- ра мадым. Ешкім маған ондай ұсыныспен шық пады. Тек менің шетел адамы екенімді біл ген соң, қызмет көрсету орындарындағы баға күрт өсіп кетеді. Мысалы, өзім тоқ та ған қонақүйдегі бағасы тәулігіне үш мың тең гелік бөлмелер бірден бес мың теңге бо лып өсіп жатады. Бұл барлық шетелдік аза мат- тар дың басынан өтіп жататын дүние ғой. Сұхбаттасқан Бүркіт НҰРАСЫЛ Хенрык ЯНКовСКи, түріктанушы ғалым, Польшадағы Адам Мицкевич атындағы Познан университетіндегі қазақ тілін оқытатын Шығыстану кафедрасының меңгерушісі, профессор: СҰХБАт СЫРтЫНдАғЫ ӘңгімЕ Әркім өз есімін өзгелердің дұрыс атағанына көңіл бөлуі керек. Адам есімі – оның өзіне ғана тән ерекше дүние. оны кірлетуге немесе бұзып айтуға болмайды. ол сенің ұлтыңды, табиғатыңды, өз тіліңе деген құрметіңді білдіріп тұрады. Қазақ халқы осыған қатты мән берген. Поляк халқы да солай. Кешеден бері 108 миллион теңге қарызы бар «Семейсу арнасы» мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны, сондайақ 700 мың теңге берешек «Шығыс жағалауы» саяжай кооперативі электр қуатынан ажыратылды. Ал тамыздың төртінен бері электр қуа тымен қамтамасыз етуші мекеме 70 мил лион теңгеден астам қарызы бар «Жы луком мун энерго» МКК жарық тан шек те ген бо латын. Осының салдары нан жы лу қа зан дық та рының барлығы жұ мыс - та рын тоқтатса, ал Семей халқы ыстық су сыз қалды. Бұған қоса «Жол кар тасы бағ дар ламасы бойынша жөндеу жү ріп жатқан қазандықтар мен жылу жүйе ле- рі нің жұмыстары да кілт тоқтап, он жа- рым мың нан астам адам қол қусырып бос отыр ды. Ал мемлекеттен бөлінген 500 мил лион теңгені дер кезінде игеріп, жөн- деу жұ мыс та рын уақтылы аяқтамаса, тұр- ғын дарға ыстық су тұрмақ, қыста жы лу сыз да қалу қаупі төнген. Абырой бол ған да, қазір борышкер мекеме кесте бо йын ша жасалған қарызды қайтарып жат қан- дықтан, бүгіннен бастап электр көзіне қо сыл ды. Аталған нысандардың жарық құ нын жүйелі түрде төлемеуі салдарынан «шы ғыс энерготрейд» ЖшС KEGOC Ақ ал дын да 70 миллион теңге қарыз. Осының салдарынан KEGOC Ақ та- мыздың 11-інен бастап «шығыс энер- готрейд» ЖшС-ның тұтынушы компа ния- ла рына жарықтан шектеу қойылатыны жай лы ескертпе хат жолдайды. Бірақ «шығысэнерготрейд» ЖшС тұ - ты ну шы лар дың бар лы ғын жарық тан ше- к те меу мақ са тын да өзінің бо рыш кер ле рін ғана электр көзінен ажыратуға мәж бүр болды. Олай етпеген күнде қа ла дағы әле- у меттік нысандар мен адал ниет ті тө лем - ші лер де электр қуа ты нан ажы ра ты лар еді. Мұндай ша ра ға тығырыққа ті рел - ген кәсіпорын амал сыз дан барып отыр. Мамандар электр энер гияны беруді шек- теу, өкінішке қарай, соң ғы амал екенін ай- ту да. Өйткені қа рыз ды төлеу графигін жа- сау, берешекті сот арқылы өн діру, әкім шілік кеңселерін ажыра ту сияқ ты іс-шаралар ешқандай қо ры тынды бер ме ген.
Еліміздің Төтенше жағдайлар министр- лі гінің мәліметіне сүйенсек, оқиға түскі са ғат төрттен он алты минут кеткенде бол ған көрінеді. Алматы – Бішкек көлік жо лының бойында қатты жылдамдықпен келе жатқан «Ауди» және «Тойота» кө лік- тері Жамбыл ауданының тұсында соқ ты- ғысып қалған. Соның салдарынан соң- ғысы өртке ораныпты. Апат кезінде кө лік ішінен шығып үлгермеген екі адам кү йік шалып қайтыс болды. Жол жиегінен та- ғы екі адамның мәйіті табылған. қазір қаза тапқандардың аты-жөндері мен жас ша малары анықталып жатыр. Ал түр- лі дене жарақатын алған қос көліктің жүр гі зу шілері мен оның жолаушылары: Г.Көл баева (1976 ж.), ғ.Жұман (1997 ж.), Е.Жұман (2004 ж.) жақын жердегі ау ру ха наға жеткізілді. дәл осы күні рес- пу бли када бұдан өзге тағы екі жол-көлік апаты болды. шығыс қазақстан об лы сы - ның прапорщиково – Белоусовка тас жо- лын да Глубокое елді мекенінің тұ сын да «Фоль кс ваген» жеңіл көлігі ау да рылған. Алған жарақатынан көлік жүр гі зушісі р.подойников сол жерде көз жұмды. Ал кешкі сағат сегіз жарым ша ма сын да Өскемен – Зырян жолының 59-шы ша- қы ры мында «Тойота» көлігі ау да рыл ған. Абырой болғанда, адам қа за сы болған жоқ. Автокөліктің 18 жасар жүргізушісі мен 17-19 жастағы екі жо лау шысы түрлі дене жа ра қат та рымен жергілікті ауруханаға жет кізілді.
Биыл рақымшылық жасалмайды Әуежайдан бір жылда екі жарым миллион адам ұшады Ағымдағы жылы қр Әділет министрлігі қылмыстық-атқару жүйесі комитетіне сотталғандарға рақымшылық жасау туралы заң жобасын өңдеуге байланысты нұсқау түспепті. Бұл туралы әділет министрі рашит Түсіпбеков жеке блогында жазған. «Бүгінде қылмыстық-атқару жүйесі комитетіне ам- нис тия жариялау туралы заң жобасына өз- ге рістер енгізу жөнінде тапсырма беріл ген жоқ», – дейді р.Түсіпбеков. Осыны айтқан
министр қр Ата заңының 61-бабына сәйкес заң шығару құқығы Мемлекет басшысына, парламент депутаттары және Үкіметке тиесілі екенін еске салады. Айта кетейік, еліміз Тәуелсіздік алғалы бері сотталғандарға алты рет рақымшылық жасалды. Соңғысы осыдан үш жыл бұрын ел Тәуелсіздігі мерекесіне байланысты қаңтар айында өтті. қылмыстық- атқару жүйесі комитетінің мәліметі бойынша сол кезде 34 253 адамға кешірім жасалған. Алматы әкімдігі сайтындағы мәлімет- ке сәй кес, қаладағы халықаралық әуежай Азия – Еуропа – Азия бағытындағы ұшақ- тар ға қызмет көрсететін ірі стратегиялық ны сан болып табылады. Мұнда әуе та- сы малы уақыт өткен сайын артып келеді. Мә селен, 2005 жылы 28 рейске қызмет көр сетілген болса, биылғы рейстер саны 41-ге артыпты. Соған сәйкес жолаушы- лар нө пірі де көбейіп отыр. Осыдан төрт жыл бұ рын ғана 1,6 миллион жолаушы Алматы әуежайы жайлы білейін деп едім. мұнда жылына қанша жолаушыға қызмет көрсетіледі? Жандос ӘЛКЕЕв, Алматы осы әуежайдан сапарға шығыпты. Ал биыл бұл көрсеткіш бір жарым есеге артып, 2,7 миллион адамды құраған. Жүк тасымалы да айтарлықтай көбейген көрінеді. Жыл басынан бері 75,9 мың тонна жүк та сы мал- данған. Әуежай инфрақұрылымын 2020 жылға дейін дамыту есебінің мәліметіне сү йен сек, енді бір он жылдан кейін әуе та- сы ма лының көлемі артып, жолаушылар са - ны сегіз жарым миллионға дейін көбейеді деп болжанып отыр. РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет №136 (136) 12.08.2009 жыл, сәрсенбі www.alashainasy.kz 7
Қытайда өтіп жатқан ерлер арасындағы Азия чемпионатында Қазақстан құрамасы ірі жеңіске қол жеткізді. Кеше біздің баскетболшыларымыз Біріккен Араб Әмірлігі құрамасын 84:56 есебімен ойсырата жеңді. Араб Әмірлігі жігіттері кездесудің бі рінші ширек бөлігінде тайталасып, тіп ті алға шыққандарымен, бұдан әрі біз дің баскетболшылар дес бермеді. Үс тем дік та нытып, жеңіске жетті. Әсіре се құрама сапын дағы жас талант Александр Тютюниктің қарқыны адам сүйсінер ліктей болды. Осы ойыннан соң біздің ойын шылардың көңіл күйлері біршама көтеріліп қалды. Енді осы жеңіс олардың өз мүмкіндіктері мен қабілеттеріне деген се нім дерін ар тты ра түседі деп үміттене міз. Осы жеңіс терінен қанаттанған жігіттері міз бүгін Ливан бас кетболшыларын жең се, ширек финал ға шығулары да әбден мүмкін. Ендеше, іске сәт, жігіттер! Бап та рыңыз бен бақтарыңыз қоса шапсын! Қазақстан – БАӘ – 84:56 (15:21, 20:10, 22:14, 27:11). Александр Тютюник 24 минут ойнады, 26 ұпай еншіледі. Антон Пономарёв – 37 минут, 16 ұпай. Рустам Ерғалиев – 29 минут, 15 ұпай. Дмитрий Гаврилов – 26 минут, 12 ұпай.
Өмірзақ Ахмет – 15 минут, 8 ұпай. Роман Муравьёв – 24 минут, 4 ұпай. Берік Смайыл – 24 минут, 3 ұпай. Иван Нечаев – 16 минут, 0 ұпай. Илья Коптелов – 6 минут, 0 ұпай.
Жасөспірімдер арасындағы әлем
чем пионаты тұңғыш рет өткізілді. Бұған дейін тек жеткіншектер арасында құрлық чем пионаттары ғана өтіп келген. Әлем чем пионаты бірінші рет өтсе де, жапон кү ресінің бүкіләлемдік сипат алуына бай ланысты қатысушылар саны өте көп бол ды. Будапешт төрінде 80нен астам мем лекеттің 500ге жуық ұлқыздары бел десіп, бақ сынады. Солардың арасында Қазақ станның да өрендері өз өнерлерін орта ға салып, ел намысын қорғады. Алай да жерлестеріміз тек жалғыз қола ме дальмен шектелді. 55 келі салмақ дәре же сінде белдескен Қайрат Ағыбаев қана үшін ші орынға ие болды. Қайрат әуелі Израиль балуаны Фар чид Гасемидиді ұтса, одан соң украиналық Андрей Кушковпен белдесті. Күшқайраты мығым Андрейді алып соғу оңайға түс пейді. Тек қосымша уақыттың соңғы ми ну тын да тұра ұмтылған қарсыласын қап сы ра құ шақтап, басынан асырып жібе ре ді. Иппон – таза жеңіс! Ширек финал да грузин Лукми Шихвимианимен күресіп, екі ұпай айырмашылығымен басым тү се ді. Ал жартылай финалда ресейлік Роман Бузикке тап болады. Алдыңғы екі кездесуде барлық күшжігерін сарқа жұм сап, қалжыраған Қайрат Бузиктен ұты лып қалады. Қола медаль үшін болған белдесулердің біріншісінде йемендік Абдурлахман Антарды жеңсе, екіншісінде литвалық Кестутис Виткавскасты ұтып, үшінші орынға ие болады. Қазақстан құрамасының аға бапкері Ғалымжан Жылкелдиев: «Қайраттың же ре бесі жеңіл болмады. Әйтпесе финал да белдесетін бала еді. Амал бар ма?!» – деп қынжылуда. Қалған салмақтағы ұлқыздарымыз татамиге бір немесе екі мәрте ғана шықты. 50 келі салмақтағы Нұрбол Серіков да ния лық әріптесін ұтып, артынша Грузия балуанынан ұтылып қалды. 60 келідегі Оразалы Ермекбай Моңғолия және Македония бозбалаларын жығып, кә ріс балуанына жол берді. 66 келідегі Әлішер Ибрагимов пен 73 келідегі Александр Ширшов Сербия және Латвия боз ба ла ларынан жеңілді. 81 келідегі Мұхит Айдарханов ресейлік дзюдошыға есе жі бер ді. 90 келідегі Жасұлан Аманжолов Хорватия үмітін ұтқанымен, Бельгия балуа нына келгенде білгенінен жаңылды. 90 ке ліден жоғары салмақтағы Олег Буранко Мексика спортшысын жеңіп, одан кейін французға есе жіберіп алды. Қыздар арасында 44 келі салмақтағы Мөлдір Жарманова мен Айғаным Түйте кова бірінші белдесулерінде Голлан дия және Бельгия аруларынан ұтылды. Сол секілді 52 және 57 келі салмақта бел дескен Гүлнұр Ерболова мен Венера Нысан баева Украина мен АҚШтан кел ген бой жеткендерге жол берді. Дана Мұ хам бетова (63 келі) мен Мархабат Ақылбаева (70 келі) Украина және Оңтүстік Корея қыздарынан жеңілді. 70 келіден жоғары салмақтағы Светлана Мамонтова жапон қызын чемпионаттан тыс қалдырды. Телжан Күдеров ДОДА
ЕЛ Ф УТБО Л ы ДзюДО ҰЛТТыҚ ҚұРАМА КӨзҚАРАС
БА СКЕ
ТБО Л
Б i л г i м к е л г е н Б i р с џ р а ћ Диего кетіп, «Вердер» әлсіреді Футболдан Қазақстан чемпионы «Ақтөбе» еуропа лигасы додасы аясында немістің «вердерімен» кездесетін болды. Кейбіреулер «вердерге» үрке қарайтындай. Несіне шошимыз, «вердерден» диего кетіп қалған жоқ па? десек те, қазіргі бұл команданың сапында қандай әйгілі футболшылар ойнайтындығын есімізге сала кетпес пе екенсіздер? Бақытжан ШАрТЫҚов, Атырау облысы Дұрыс айтасыз, кейінгі жыл да ры Бремен футбол клубының бой тұ марына айналған Брази лия май тал маны Диего биылғы маусым ара лы ғында Туриннің «ювентусына» ауыс қан. Шыны менақ, Диегоның «Вер дер» клубының белді ойын шы сына айналғандығы соншалық, «Вер дерді» Диегосыз көз алдыңа елес те ту дің өзі қиын. Алайда Диего кетті екен деп, «Вердерді» осал қарсылас са натына жатқызу – әбестік. Өздері де қол қусырып отырмай, құрамдарын ны ғайтуға тырыс ты. Былтыр «Бавария» клу бы ның сапында ой наған Тим Боровский биыл Бременге қайта орал ды. Ал Боливия ша буылшысы Марсело Морено жал ға алынды. Жалпы, «Вердер» – шежіресі мол команда. 1992 жылы УЕФА ның ку бок иегер лері кубогын жеңіп алған. Гер ма ния ның төрт дүркін чем пионы (1965, 1988, 1993,
2004 жылдар да ғы). Былтыр УЕФА ку богының фина лын да ойнады. Бас бапкері Томас Шааф – көп ті көр ген білікті маман. Негізгі қақпа шы сы Тим Визе – өте тәжірибелі гол ки пер. Кей де қақ па сына гол жі бер мей, қар сыластарын дің ке ле те тіні бар. Қорғаушыларының іші нен Пер Мер те закер, Клеменс Фриц, бра зи лиялық Налдо және австрия лық Себастьян Прёдль сынды ойын шылар ды бөлежа ра атап өтуге болады. Ор та лық ше бін де Тим Боровский, Торстен Фрингс сынды Германия құ ра ма сының ойын шылары ой най ды. Неміс азаматтығын ал ған тү рік тар ланы Месут Озиль – Диегоның орнын басып, команданың плей мей керіне айналады деп отырған жас таланттардың бірі. Әлбетте, шабуыл өтінде португалиялық Угу Альмейда ойнақ салады. Швед Маркус Розен берг те алаңға жиі шы ғады. «Вер дердің» құрамында бұлардан бөлек Сер бия, Хор ватия,
Да ния, Котд’Ивуар, Фин лян дия, Венгрия, Босния және Герцеговина елдерінің фут болшылары өнер көр сетеді. Бұл сұрақтың нақты жауабын білу үшін ҚР әуесқой бокс федерациясы ның бас хатшысы Жанболат Сәрсе нов мырзаға хабарласып, төмендегідей жауап алдық: – Әзірше нақты сома белгіленген жоқ. Азия чем пио наты алдында да біз күр зі жұдырықты жігіт те рі мізге уәде бер ген жоқ болатынбыз. Алайда ұлт тық федерация президентінің ше ші мі мен боксшыларға қомақты сыйақы та быс етілген. Әлем чем пионатында жүл де ге ілігіп, Италия же рінде әнұра ны мыз ды ша рық татып, көк бай рағы мыз ды түу биікке көтерт кен саң лақ та ры мыз дың да сыйсияпатсыз қал май тын ды ғы на уәде береміз. Бірақ нақ ты сома сын қазір жа рия етпейміз. Енді әлем чемпиондарына да сыйақы беріледі Қр әуесқой бокс федерациясы еліміздің былғары қолғап шеберлері Азия чемпионатынан келген соң, жеңімпаздар мен жүлдегерлерге қомақты сомада сыйақы берген еді. Тамыздың аяғында Италияда әлем чемпионаты өтпек. Милан шаршы алаңында чемпион атанған боксшыларымыз бен жүлдегерлерге тағы да сыйақы бере ме? Қанат СЫЗдЫҚов, Қарағанды қаласы Будапеште бұйырғаны – бір қола Бесбоғда АЛТАЙ Футболдан ұлттық құрамамыздың төрт күнге созылатын кезекті оқу- жаттығу жиыны ертең аяқталады. Бізге белгілі болғандай, бұл жолғы жаттығу жиынына Шторктан шақырту алған кейбір футболшылар қатыспапты. Атап айтар болсақ, «жетісулық» жар тылай қорғаушы Андрей Травин жа рақатына байланысты оқужаттығу жиыны нан бас тартуға мәжбүр болыпты. Сонымен қатар «Тобылдың» қақпашысы Александр Петухов та клуб сапында алған жарақатынан әлі айықпағандықтан, Қостанайға қайтып кеткен көрінеді. Оның орнына Бернд Шторк жедел түрде Қара ған дының «Шахтерінен» Александр Гри горен коны шақыртуға мәжбүр болған. Сондайақ оқужаттығу жиынынан «Локомотивтің» жартылай қорғаушысы, жас дарын Жамбыл Көкеев те шет қалыпты. Қолымызда бар, бейресми деректерге сүйенсек, ұлттық құрамамыздың бас бап кері Жамбылдың әрекеттеріне риза емес сияқты. Айта кетейік, дәл осындай қылық тары үшін Көкеев «Локомотив» клубының негізгі сапынан да шеттетілген болатын. Мамандардың пікірінше, бұл күндері Жамбыл Көкеев «жұлдыз» ауруына ұшы рап жүрген көрінеді. Сонымен, 2010 жылғы әлем чем пиона тына іріктеу турнирінің қарсаңында Андоррамен өтетін ойынға дайындық негізінде жүргізіліп жатқан оқужаттығу жиынының келесі кезеңі 1 қыркүйекте басталады. Онда Бернд Шторк бастаған ұлттық құрамамыз Испанияның Барселона қаласында төрт күндей жаттығатын бола ды. Естеріңізге сала кетейік, Андорра Қазақ стан матчы 9 қыркүйек күні түзде өтеді.
Бұл – біз дің федерацияның құпиясы, – деді. Бас хатшының жауабынан соң «сыйақыны құ пия лау дың жөні бар ма осы» деген ойға бат тық. Олим пиа да ойындарының қарсаңында спортшы лар ды ын таландыру үшін сыйақы мөлшері алдын ала жария етіл мей ме?! Сондай ақ біздің елде дзюдо және кү рес түрлері федерациясы өздерінің әлем чем пио на тында жеңіске жеткен балуандарына табыс ете тін сыйақыларының мөлшерін жариялап қойды. ҚР дзю до федерациясы әлем чемпионы атанған балуан да рына 25 мың АҚШ долларын санап беретін болса, кү рес түрлері федерациясы 10 мың АҚШ долларын шытырлатып дайындап отырған көрінеді. Кеше Астанада Спорт күнін мере келеуге орай өткен салтанатты жиында туризм және спорт министрі Темірхан Досмұхамбетов осы аталған төрт додаға әзірлік және Қазақстанның спорт делега циясы ның олар ға қатысуы жөніндегі іс шара лардың жа салып, бекітіліп қой ға нын айтты. «Біздің алдымызға 2010 жылғы Вануверде өтетін ХХІ қысқы олимпиада ойындарына 4045 жолдама және екі олимпиада ме далін жеңіп алу мін дет телген. Қазірге дейін Қазақстан спорт шылары спорттың алты түрі бойын ша 32 олимпиада жолдамасын қан жы ға ларына байлап үлгерді», – деді министр. Темірхан Мыңайдарұлының айтуынша, спорт саласы мемлекеттік саясаттың басты бағыттарының бірі болып айқындалып отыр. Ол бекер емес. Бұған туризм және спорт министрінің уәжі мынау: «Көк байрағымыз шет мемлекеттерде тек екі жағдайда ғана көтерілуі мүмкін: біріншісі – Президенттің ресми іссапары барысында, екіншісі – қазақстандық спортшы жеңіске жеткен кезде». Сондықтан да болар, еліміздің спорт саласына мемлекеттік қа Спорт қаржыдан қағажу көріп жатқан жоқ еліміз келер жылы екі бірдей дүбірлі додаға қатысады. Бірі Канаданың ванкувер қаласында өтетін ХХі қысқы олимпиада ойындары болса, екіншісі – Қытайдың Гуанчжоу қаласында байрағын көтеретін ХХIV Азия ойындары. одан кейін 2011 жылы қысқы Азия ойындарын өз елімізде өткізсек, 2012 жылы Лондондағы үлкен олимпиадада бағымызды сынаймыз. осы төрт жылда бір өтетін төрт бірдей дүбірлі додаға да қазірден сайланып жатырмыз. зынадан бөліп жүрген қаражаты Үкімет тің қолдауымен соңғы бес жылдың ішін де ғана тоғыз есеге өсіпті. Нақтырақ айт қанда, 2005 жылы спортқа бюджеттен 7,2 миллиард теңге бөлінсе, биыл бұл сан 63,3 миллиард теңгеге жетіпті. Олимпиада ойындарында жүлде ал ған спортшыларға берілетін сыйақы да бір неше еселеп өсті. Енді олимпиададан алтын медальмен оралғандарға 250 мың доллар басы бүтін беріледі. Жат тық ты ру шысы да дәл осындай сыйсияпатқа бө ле неді. Күміс медаль иеленген спортшы мен жаттықтырушысы – 150 мың дол лар дан, қола медаль иеленген спортшы мен жаттықтырушысы 75 мың доллардан алады. Сонымен қатар спорт түрлері бойын ша ұлттық құрама командалар дың жат тық тырушыоқытушыларының жа ла қы сы да айтарлықтай көбейді. Министр дің дерегінше, қазір бұл көрсеткіш 1500 дол ларға дейін жетеді. Ол аз болса, олим пиада ойындарына жолдама алған спорт шылардың бәрі де биологиялық құн дылығы жоғары тағамдармен тегін қам тамасыз етіледі. Осылайша, жанжақты жағдай жа са лып жатқанда спортшыларымыз үмітті ақ таса дейсің... Жақында ғана Бангкокта (Тай ланд) өткен жекпежек өнерінен бірін ші Азия ойындарында біздің спорт шы лар жалпы командалық есеп бойынша екін ші орынмен оралды. Тек жарыс қо жайын дарына ғана жол беріп алдық. Ми нистр атап өткендей, жасалып жатқан жағ дайдың бәрі осындай жеңісті күндер үшін болса керек. Салтанатты жиында министр сегіз жат тықтырушыға «Үздік жаттықтырушы» құрметті атағын табыс етті. Олардың қа та рында Азамат Көкебаев (Алматы облысы, грекрим күресі), Александр Эктов (Солтүстік Қазақстан облысы, жеңіл атлетика), Татьяна Дудченко (Рид дер қаласы, биатлон) секілді жат тық тырушылар бар. Және алты спорт ме ке месі «Үздік спорт ұйымы» атанды. Бұл байқауға ұзын саны 69 мекеме қа тысыпты. Биыл тұңғыш рет өткізіліп отыр. Келешекте дәстүрге айналдырып, жыл сайын ұйымдас тыру көзделуде. Бірқатар спорт журна листерінің де еңбектері еленіп, «Құрмет грамоталары» табыс етілді. Әлбетте, біздің мақсатымыз – ол саң лақтарды қаралап, кінәлау емес. Олай ете алмаймыз да. Өйткені олар «Қайрат ты» тақырға отырғызып, тайып тұрған жоқ. Соңына дейін шыдап бақты. Алайда нәпақа табу мақсатымен қызмет орнын ауыстыруға мәжбүр болды. Міне, біз солардың кейбірінің «Қайраттан» кейін гі қызметтері қалай болғанына тоқ тал мақпыз. Алдымен команданың бас бапкері болған Вахид Масудовтан бастасақ. 2007 жылдың шілдесінде «Қайрат» тіз гі нін қолына алған Вахид юнусұлы ко ман дамен бірге ең қиын шақтарды өт кер ді десек, асыра сілтегендігіміз емес. Өйт кені «Қайраттың» жағдайы 2007 жы лыақ нашарлай бастаған болатын. Ал Масудов жағдайдың қиындығы мен қол дың қысқалығына қарамастан, алма ты лық ұжымды аутсайдерлер қатарынан жоғары сүйреп, турнир кестесінің 13 орнына орналастырды. 2008 жылы ел футболының бойтұмары мүлдем әлсі рей бастады. Футболшылар өздеріне тиесілі жалақыларын айлап ала алмай, әб ден әбігерге түсті. Соған қарамастан, Масудов тың арқасында «Қайрат» чемпионатты ал ғаш қы ондықта аяқтады. Әлбетте, Вахид юнусұлы биыл да команданы жат тық тыра берер еді, бірақ әккі бапкер бірін ші лигада тер төккісі келмеді. Қысқы мау сым аралығында су жаңа елордалық «Локомотивтің» тізгінін ұстап кете барды.
Дегенмен мұнда ол ұзақ тұрақтай алған жоқ. Чемпионат басталмай жатыпақ ел ор далықтар білікті бапкерді «отставкаға» жі берді. Осыдан кейін Вахид юнусұлы ның жұмыссыз қалу қаупі мол болып, тіпті «оны «Қайраттың» киесі ұрды, тығырыққа тірелген шақта команданы тастап несі бар еді» деп обалын өзіне артып қойған шағымыз да болды. Осылай жұмыссыз жүре берер ме еді, кім білсін, егер бірінші турдан кейін мезгілсіз келген ажалдан «Атырау» бап кері Антон Шох қайтыс болмағанда?.. Көп ұзамай Вахид Масудов Антон Рохус ұлының ор нын басты. Ол жаттықтыра тын «Атырау» бүгінде ел біріншілігінде 6орында келеді. Тасқамал қорғаушы әрі былтыр ко манданың капитаны қызметін атқарған Ренат Абдуллин «Қайраттың» намысын артықкемі жоқ бес жыл қорғапты. Бұл үшін оған алматылық жанкүйерлер тек ал ғыс айтуы керек шығар. Оның үстіне Былтыр «Қайраттың» сапында ел фут болының ардагері Серік Жейлітбаев та өнер көрсетті. Алматылық ұжымның жей десін бар болғаны бірақ жыл ки ген Жейлітбаев командаға көмектесе алма сын біліп, өскемендік «Востоктың» са пы на ауысып кетті. Оның бұл әрекетіне түсіністікпен қарауға болады. Өйткені Серіктің үлкен футболмен қоштасуына аз ғана уақыт қалды. Тіпті осы жыл ол үшін үлкен футболдағы соңғысы болуы да ғажап емес. Сондықтан соңғы жылды бірінші лигадан гөрі, премьерлигада өткізген әлдеқайда оңды шешім екені айтпаса да түсінікті. Бүгінде Серік Жейлітбаев Ойрат Садуов ұжымын алаңға капитан ретінде бастап шығып жүр. Командаға Масудовпен бірге 2007 жылдың жазында келген Игорь Авдеев биыл қыста Масудовпен бірге қайта кетіп қалған болатын. Алайда бап ке рі не қарағанда Авдеев елордалық «Локо мо тивтің» сапына орнығып алды. Байқа са ңыз, өзінің 36 жасына қарамастан, Игорь Авдеев қазіргі бапкері Сергей юранның сені мінен шығып жүр. Былтырлары «Қайраттың» сапында шабуылшылар Әлібек Бөлешев пен Рафаэль Оразбахтиннің де өнер көрсет кенін білеміз. Алайда алматылық клубтың сапында бірінші лигада ойнағысы кел меген олар команданы тастап кеткен бо латын. Бірақ басқа ұжымдарда да бұл ша буылшылардың жолдары болмады. Әлібек алдымен «Ордабасының» қо сал қы құрамын толықтырған болса, екін ші айналымда «Атырауға» ауысты. Деген мен мұнда да дарынды шабуылшы сұр мер гендік қасиетін көрсете алар емес. Ал Рафаэль бірінші айналымды премьерли гасыз өткізіп, жазғы маусымаралық үзіліс те чемпионат аутсайдері қызылордалық «Қайсардың» сапына ауысты. Бұл аталған саңлақтар – былтыр ко манда сапында өнер көрсеткендердің аз ғана бөлігі. Әйтпесе былтыр чемпионат аяқталған сәтте командада 21 футболшы болған. Биыл солардың тек үшеуі ғана «Қайратқа» адалдығын көрсете алды.
Әлібек бүгінде «Атырауда» жүр был тыр қиын шақтарда басшылық пен жан күйерлер, сондайақ БАҚ ортасында бай ланыс көпірі болған да Ренат еді. Соң ғы сәтке дейін басшылықтан жағымды хабар күт кен ол ақыры мекенжайын ауыстыруға мәж бүр болды. Нәтижесі жаман болған жоқ. Бүгінде Ренат Абдуллин – елордалық «Ло комотивтің» тасқамал қорғаушысы, соны мен қатар ұлттық құрамамыздың ажы рамас бөлшегі. Ашығын айтуымыз ке рек, егер Ренат «Қайраттың» сапында қа лып қойғанда, әлгі мансаптарға жете ал мас еді. Мансұр
Х АМИТ
(фо то)
күннің: Шығуы Ұзақтығы Батуы 5.56 14.46 20.42 ТоқТы Сәрсенбіде ағымдағы істеріңіз қысылтаяң сәт терге толы болады, алай да сіз бүгін барлығын үй лесімді ететін әдіс таба аласыз. Оған қоса достары ңыз бен жақындарыңыздың қол дауы белсенділік және өзіңіз ге деген сенімділік сый лайды.
Маңызды істер бас тауға, сондайақ жаңа жұ мыстар жасауға кере мет уақыт. Сіздің өзіңіз де өміріңізде өзгерістер бол ғанын қалайсыз, сол үшін осы сәтті пайдаланып, тал пыныңыз. Кейбір кедергі лерге көңіл бөлмей, алға жыл жыңыз.
Сізге өз мүмкіндік те ріңізді асыра бағалаудың ешбір қажеті жоқ. Бүгін сізге көп мәселелердің шешімін
табуға тура
келеді. Егер сіз қасыңызға көмекшілер табуға тырыс саңыз, дұрыс қадам жасай сыз. Біраз шығын шығуы ғажап емес.
Ә р і п т е ст е р і ң і з б е н жақ сы қарымқатынас ұс тап тұру бүгін сіз үшін аса қажет болады. Кәсіби мәселелерді бір өзіңіз
шешемін деп әуре болмаңыз. «Жалғыздың үні шықпас, жаяудың шаңы шықпас». Осы мақал – соның дәлелі. арысТан Бүгін сіздің іскерлік белсенділігіңіз күшейе
түседі. Осының нәти жесінде біраз жетістіктерге жетесіз, басшылық тара пынан мақтау сөздер естисіз. Сондайақ осы күн қажетті заттарыңызды сатып алуға әрі тәтті тағам пісіруге ыңғайлы.
БикЕШ Аптаның ортасы, яғни сәрсенбі сәтті күн болса да,
шетелге саяхатқа шығуға немесе іскерлік жолсапарға аттануға аса қолайлы емес. Алайда бүгін – дүкен аралап, киім алуға керемет кез. Тек ең керектісін ғана сатып алыңыз. ЖҰлдыз-Жорамал Таразы Бүгін жұмыстағы көп мәселелердің шешімін та ба аласыз. Бұл – сіздің жаңа шығармашылық ша бы тыңызды шыңдау үшін кере мет күндердің бірі. Оған қоса іскерлігіңіздің арқасында қызмет сатысымен жоғары көтеріле аласыз. сарыШаян Күрделі күн болғаны мен, жағымды жаңалық тарға толы күн. Сіздің басты тапсырмаңыз – қиын сәттерде жылдам және мүмкіндігіңізше дұрыс қадам жасау. Туындаған мәселелерді дер кезінде басын ашып, шешіп алған абзал. мЕргЕн Сіз бүгін кез келген істе өте белсендісіз, соның арқасында шешілуі қиын, күрделі мәселелердің еш қиналмай шешімін таба ала сыз. Тек әрбір жасайтын іске ойланып барып кірісіңіз. Сіз әріптестермен өзара ке лісімге келе білесіз. ТауЕШкі Сабырлы әрі сәтті күн. Сізге ешқандай қиын сы нақтар да, белгісіз ке дергілер де кездеспейді. Істеген жұмысыңыздың қо рытындысын жасап,
ең бегіңіздің жемісін жейтін кез де келіп жетті. Енді ал дыңызға жаңа мақсаттар қойыңыз. суқҰйғыШ Байланыс орнатқанда мұқият болыңыз. Күмәнді таныстықтар айтарлықтай қауіп төндіреді. Сол секілді көп адам жиналатын іс шараларға өте белсене қа тысудың қазірше қажеті ша малы. Жаңа жоспар жасауға асықпаған жөн. БалықТар Сабырлылық пен адал дық – міне, осы екеуі сіздің бүгінгі табысқа жетуіңіздің негізгі шарттары болмақ. Дұшпандарыңыз сізді таңдап алған жолыңыздан тайдыруға тырысып бағады. Барлығына қарақты көзбен
қарауға тырысыңыз. Бүгін: Әзілшыны аралас думан №136 (136) 12.08.2009 жыл, сәрсенбі www.alashainasy.kz 8 РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет C M Y K C M Y K C M Y K C M Y K Тамыз Сб Жс Дс Сс Ср Бс Жм Сб Жс Дс Сс Ср Бс Жм Сб Жс Дс Сс Ср Бс Жм Сб Жс Дс Сс Ср Бс Жм Сб Жс Дс 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 алаштың атаулы күні Халықаралық жастар күні. БҰҰ Бас Ассамблеясы резолюциясына сәйкес 1999 жылдың 17 желтоқсанынан бастап аталып өтеді. Қазақтың талантты әншісі, суырыпсалма ақын, сазгер Біржан сал Қожағұлұлының (18341897) туғанына 175 жыл толды. 1970 жылы Алматыда Қазақ циркі ғимараты бой көтерді. Туған күн иелері мақан Жұмағұлов (1924) – ақынаудармашы, Ұлы Отан соғысының ардагері; сатыбалды қыдырханов (1949) – армрестлинг бойынша ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушысы, спорт шебері;
профессор, академик; созақбай Әбдіқұлов (1954) – Оңтүстік Қазақстан облысы Созақ ауданының әкімі; керімтай Әбдірахманов (1958) – Алматы облысы Көксу ауданының әкімі; күләш нақыпова (1971) – «Алаш айнасы» газетінің аға коррек торы; азамат мелдебеков (1977) – Алматы қаласы Әуезов ауданы бойынша Салық басқармасы бастығының орынбасары. Мерейлеріңіз үстем, мәртебелеріңіз жоғары болсын!
Банктің алдында біреу отыр. Арыбері өткендердің біреуі оған: – Қайыршысың ба? – Жоқ. – Онда не істеп отырсың мұнда? – Айтпаймын! – Мұнда не істеп отырсың дедім ғой мен саған? – 1000 теңге берсең, айтамын. – Жарайды, мә, ақшаңды ал. Ал енді не істеп отыр ғаныңды айтасың ба? – Осылай ақша жинап отырмын... *** – Не істеп отырсың, а? Көмектессең ғой ең болмаса! Артыңды көтерсеңші! – Маған дәрігер ауыр нәрсе көтеруге болмайды де ген... *** Дәрігердің қабылдауында: – Көмектесіңізші, менің ішім ауырып тұр. – Ішесің бе? – Ішемін, бірақ түк көмектеспейді. Ке зекшi ред ак тор Құб
аш М Ең ДІ ғА ли Ев республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет Бас редактор – с ерiк Ж ан Б ола Т м ұратқали дүйс Ен Б а ЕВ Бас ред
ак тордың бiрiншi орынб ас ары
м ақсат Ә д Iл Х ан Бас ред
ак тордың орынб ас ары
Айдын ҚАБ А – ж
ау апты х
атшы Талға
т КIРШIБ АЕ в – ж ау апты х атшының орынб ас ары Нұрлыб ай
и ТЕКБ
АЕ в –
те х.ред
ак тор
Күләш НАҚЫПО вА –
аға к оррек
тор т ел.:
388-80-76 Бөлiм редакторлары: Құб аш МЕ
ң ДI ғА ли Ев – с аяси бюро т ел.:
388-80-72 Берiк ӘШIМО в – нарық т ел.:
388-80-69 Қалд
ар КӨМЕКБ АЕ в – қоғам т ел.: 388-80-65 Алма
т и СӘДI л – өрк
ение т т
ел.: 388-80-64 Нұрғазы СА САЕ в – дод
а (спор т) т
ел.: 388-80-74 Бо ла тбек МҰХТ АРО
в – ж аңалықт
ар т ел:
388-80-68 Қу анышбек ҚАР и – меншiк тi тiлшiлер қосыны т ел.: 388-80-62 а стана филиалы: Мек
енж айы: Сейфу ллин көшесi, 31 Те л.: +7 (7172) 32-43-38, 54-27-31 E mail: aa_as tana@mail.ru Жандос БӘ д Ел Ұ лы – (А ст ана филиалының ж ет екшiсi) besbogda@mail.ru besbogda@y ahoo.c
om Мұр
ат А л МА СБЕКҰ л Ы – тiлшi Салт ан СӘКЕН – тiлшi Бүркiт НҰР А СЫ л – тiлшi
а ймақтағы тiлшiлер: Атыр
ау – Нарғыз ғАБДУ
лли НА т
ел.: 8702 5876587 Қар
ағанды – Серiк СА ғЫНТ
АЙ т ел.: 8777 3909779 Қос танай – Алмагүл СҰ л ТАНО вА те
л.: 87774067903 Қ ызылж ар – Ерб ақыт
А МАНТ
АЙ те
л.: 8 7054418255 Қызылорд а – Әділж ан ҮМБЕ
Т те л.: 87777054466 Өск емен – Ж
азир а СҰ л ТАНҚЫ
зЫ те
л.: 87775797090 Павлод
ар – Есенбек Б А зАРҚҰ л те
л.: 8702 3797079 Шымк
ент – Шадияр МО л ДАБЕК т ел.: 8705 9877799 Газ
ет 2008 жылдың 17 қар ашасынд
а ҚР Мәдение т және ақпар ат
трлiгiнде тiрк
елiп, бұқар
алық ақпар
ат құр
алын есепк
е қою
тур алы №9650 Г к уәлiгi берiлг ен. Ред
акция авт
орлар мақаласы мен ж
мазмұнына ж ау ап бермейдi. Авт орлар қо
лж азб
асы өңде лмейдi және к ерi қайт арылмайды. Көлемi екi
компью терлiк
бе тт ен (14 кег
ль) ас атын ма териалд
ар қабылд
анб айды.
«Алаш айнасынд
а» ж арияланған ма териалд
ар мен
суре тт ердi көшiрiп немесе
өңдеп бас
у үшiн
ред акцияның ж азб
аша рұқс
аты алынып, г аз етк
е сiлт еме ж
ас алуы мiнде ттi.
Тар
ат у қызме
тi те л.: 8 (727) 388-80-88 Алма
ты қаласы «Дәуiр» РПБК ЖШС Қалд
аяқов көшесi, 17 үй. Т
ел.: (727) 273-12-04, 273-12-54 Тапсырыс – №3519 Ас тана қаласы «А ст ана
По лигр
афия», Бр усиловский көшесi, 87 үй. Т ел.:
(7172) 37-05-59 Тапсырыс – №1286 Шымк ент қаласы «Оңтүс тiк по лигр
афия» б аспалар үйi» ЖШС Байтұрсынұлы көшесi, 18 үй. Т
ел.: (7252) 30-03-30, 30-03-31 Тапсырыс – №8235 Бағасы к елiсiмдi
Таралымы – 10 000 дана Газ
ет сейсенбi, сәрсенбi, бейсенбi, жұма, сенбi күндерi шығады. құрастырған айтқазы майлыБай СКАНвОРД
газетіміздің №135 (135) санында жарияланған сканвордтың жауабы Көлденеңінен: Ақжүрек. Романс. Модем. Нұқ. лаг. Ра. Аттеріс. Йог. Оқа. Кітап. Десте. Аласа. Кий. Інішек. Шкала. Ене. Тігінен: Аққолтық. лек. Дат. Ада. Шүрегей. Есіл. Ром. Роксана. Жем. Жігіт. Кан. Текше. Нұр. Уа. иен. Мысқал. Пәйке. сәтбаев көшесі абай даңғылы құрманғазы көшесі қабанбай батыр көшесі д остық даңғылы л уганский көшесі Бегалин көшесі Бегалин көшесі «алаш айнасы» газетiне жазылу индексi: 64259 редакцияның мекенжайы: алматы қаласы, Бегалин көшесі, 148 а Телефон: 8(727)388-80-60, Факс: 8(727)388-80-61 e-mail: info@alashainasy.kz республика сарайы коккинаки көшесі Байтасов көшесі «алаШ айнасы» Бегалин көшесі, 148 а
Егер ара жұмысын ерте бастап, кеш аяқтаса, жауыншашын ұзаққа созылады. Ал ұяларынан шықпай, ызыңдап отырып алса, көп ұзамай жаңбыр жауады. Халық болжамы СІз ЕСТІДІңІз БЕ? ауа райы «А ла ш а йн ас ы» г аз ет iн е ж
аз ыл у и нд ек сi: 6 42 59 Ре да кц ия ны ң м
ек ен ж ай ы:
Ал ма ты қ ал ас ы, Б ег ал ин к өш ес і, 1 48 а Те ле ф он : 8 (7 27) 38 8- 80 -6 0, ф ак с: 8( 72 7) 38 8- 80 -6 1 e m ai l: in fo @ al as ha in as y. kz ЖАУЫНГЕР ЖАзБАлАРЫ Ұлыбританияда королева Елизавета іі өзінің кейбір ақсүйектік дәстүрлерінен бас тарта бастады. мәселен, енді патшайымның қабылдауына келгендер оған артымен бұрыла беретін болды. The Daily Telegraph басылымының хабар лауын ша, королевадан көз алмаған күйі есіктен артпен шығып кету ишараты соңғы кездері бірнеше ел шінің сүрініп кетіп, жарақат алуына себеп болған. Осындай жағ дайларды ескерген Елизавета ІІ бұл дәстүрді алып тастау туралы шешім шығарды. Тек король ат қо ра сы ның аға қызметкері Энди Кэлам мен король елшілік корпусының шара өткізуші шебері Чарльз Грей ғана аталған этикетті сақтаудан босатылмайды. Айта кетейік, қазіргі мезгілде Ұлыбритания премьерминистрі Гордон Браун король әулетінің мұрагерлікке қатысты дәстүрлерін өзгертуді де талап етіп отыр. Бұл талаптардың бірі – әулет өкілдерінің католиктермен некелесуіне рұқсат беру.
Ресейлік ақпарат құралдарының мәліметінше, Доронин бұған дейін де бірнеше атақты арумен көңілдес болған. Бірақ олигархтың 21 жыл бірге тұрған әйелі Екатерина еріне кешірім мен қарап, әлі күнге дейін онымен ажырасуға бел буған емес. Ол владиславтың Наомимен қарымқатынасын өткінші құбы лысқа теңейді. «Наомиді менің күйеуім емес, оның байлығы қызықтырып отыр. Күйеуімнің бай, мырза екені рас, бірақ ол – ақы мақ емес. Мен Наомиге оңайлықпен өмірлік серігімді бе ріп қойып қарап отырмаймын», – деді Екатерина Доронина жуыр дағы сұхбаттарының бірінде. Дегенмен бұқаралық ақпарат құралдарының мәліметінше, миллиардер супермодельді өзінің заңды әйелі етуге салмақты түрде бекінген сияқты. Королеваға ишарат білдірмеуге болады Әйгілі супермодель ресейлік олигархқа тоқал болмақ
о
+25 +26 о
+19+20 о
+28 +29 о
+18 +19 о
+28+29 о
о
о
о
+27 +28 о
+24 +25 о
о
о
о
+9+10 о
+14 +15 о
+9 +10 о
о
о
+30 +31 о
+17+18 о
+30 +31 о
+20 +21 о
+18+19 о
о
о
о
+22 +23 о
о
о
о
+29 +30 о
+20 +21 о
о
о Бағалы
тастарды өңдеу өнері Ірі жыртқыш
аң Биліктің
тұрғындарды саясаттан оқшаулы Саудагер
Хоккей, теннис
в 1 дәрумені Аукцион дағы
тауар бірлігі
Германия автокөлігі Кеміргіш зиянды
жәндік Бақсы
таяғы Нота
зерлі көмкерме
Төрттің бірі
Баспахана лық ұсақ
әріп Жегін
әбзелі Нджамена
Қылыш сағағын
дағы сақина
Пышқы Ежелгі
Рим мыс ақшасы
Жиын Моңғолия
өзені Тері
төсеніш Кездеме
Ізет Сексеуіл бұтағы
Түсіңізде егде адамдардың билеп жүргенін көрсеңіз, бұл – бастаған ісіңіздің баянды болатынының нышаны.
Қазір жалпы қазақтың зиялы қауы мы бар ма, жоқ па деген пікір таласқа нүкте қойылмай тұрып ұлт тың әскери зиялысын іздегеніміз қалай болады екен? Меніңше, қазақ әскері болған соң, оның зиялы өкіл дері де (элитасы, қаймағы, ұйыт қысы – қалауыңыз білсін) болуға тиіс. Құдайға шүкір, бұл ретте үркер дей болса да, үлгі тұтар тұлғаларымыз баршылық. Солардың бірекеуіне ға на тоқталсақ. Әлбетте, біздің ойымызға бірден шоқтығы биік Шоқан Уәлиханов оралады. Әдемі әскери формасына терең мазмұны сай, білімі шалқар Шоқан. Орыстың ұлықтөресімен де, ұлы жазушысымен де терезесін тең ұстаған бекзат Шоқан. Шоқан туралы көп жазылды, сондықтан оны жас ұрпақ жақсы біледі. Ал қазақтың тұңғыш генералы, Ресей империясы байланыс әскерінің бірінші бастығы ғұбайдолла Жәңгіров жайлы біз білетін мағлұматдерек шамалы. Өз басым ғ.Жәңгіров туралы тарих ғы лым ының докторы Мұрат Әб діровтің «Простор» журналында (№7.2003 жыл) жарияланған очер кін оқып, хан тұқымының қайрат керлігіне қайран қалдым. «Он – первый казахгенерал регулярной русской армии, получив ший это зва ние не за службу в местной воен ногражданской адми нистра ции, как другие казахские генералы, а за участие в составе русской армии в европейской войне за пределами России с её извечным врагом – Турецкой империей. Фак тически он стал первым казахом генералом тех нических войск (или войск связи), хотя и завершил свою военную ка рьеру генералом от ка валерии (выс шее воинское звание в армейс кой кавалерии и иррегу лярных казачьих войсках)». ғұбайдолла Жәңгіров сол тұстағы бекзада балаларымен бірге Санкт Петербургтегі үздік әскери оқу орны – Паж корпусында білім алған. Ал оған көлденең көк аттының қабыл дана бермегені белгілі. Мысалы, М.Әб діров былай деп жазады: «в кор пус принимались мальчики 10– 15 лет самых знатных дворянских родов России, включая членов им ператорской фамилии, всего 50 воспитанников в год, содержавшихся за счет государства. Кандидаты в корпус строго про верялись по здоровью и внеш нему виду, запрещалось принимать в него «сутулых, кособоких, конопатых, щербатых и кривоногих». По тради ции военные парады в столице всегда открывали пажи, которые своей кра сивой формой и статными фи гурами выделялись даже среди блес тящей гвардейской молодежи». Тамаша тәрбие, терең білім алып шыққан ғұбайдолла Жәңгіров әскери қызметте де алғырлығымен көзге түседі. Кейін 18771878 жылдардағы орыстүрік соғысындағы ерлігі, ең бегі үшін түрлі марапатқа ие бо лады. «Таким образом, казахский генерал стоял у истоков зарождения военной связи, став первым начальником войск связи вооруженных сил Российской империи» деген автор сөздеріндегі мақтаныш сезіміне мен де еріксіз ортақтастым. Ең өкініштісі, Шоқан Уәлиханов, ғұбайдолла Жәңгіров және тағы бас қа лар іргесін қалаған әскери интел лигенцияның ізгі дәстүрі кейін үзіліп қалды. Оның бір себебі ХХ ғасыр дың басында Ахмет Байтұр сынов бастаған ұлт зиялыларының шетінен шейіт болып кеткендігі шы ғар... Әдетте халық арасында (әсіресе Кеңестер Одағы кезінде) әскерилер туралы араққұмар, сұғанақ, қарама ғындағыларды тұздықты сөздермен сыбауға дайын тұратын адам деген қоғамдық пікір қалыптасты. «Жел тұрмаса, шөптің басы қимылда майды» демекші, өмірде соған нақты жағдайлардың негіз болуы да мүм кін... Әйтсе де, өз басым нағыз зиялы қауым өкілдерімен – өте білімді, жоғары мәдениетті, адамгершілігі мол офицерлермен қызметтес, дәм тұздас болғаныма қуаныштымын. Олардың мінезқұлық, жүрістұры сынан бастап, сөз саптасына дейін өскелең ұрпаққа үлгіөнеге дер едім. Мәселен, кезінде Бауыржан Мо мыш ұлынан бата алған әскери ғалым, полковник Ким Серікбаевты алайық. Ким аға ұзақ жыл Алматы жоғары әскери училищесінде тактика кафедрасын басқарып, қаншама қазақ генералдарын тәрбиелеп шы ғарды. Бірақ рухани ұстазы Баукең сияқты өзінің әскери шені өспей, өзгеріссіз қалды. Ким ағаның әзіл шыны аралас «мен – Қызыл Армия ның полковнигімін» дейтіні де сон дық тан шығар... Мен құрмет тұтатын тағы бір адам – тәуелсіздік алған тұста Гер маниядан елге оралып, қазақ әскери журналистикасын қалып тастыруға зор үлес қосқан полковник Сапарғали Жағыпаров. Ұзақ жыл аралас құралас жүргенде ол кісінің лекси конында балағат сөздердің атымен жоқтығын байқадым. Және бір адам туралы жағымсыз пікір айтқанын естіген емеспін. Жанжағын дағы лар дың бәріне қашанда жақсылық тілеп жүретін тәубешіл, құдайшыл, жаны кіршіксіз таза кісі. Тек өзі іргесін қалап, жеті жыл бойы жемісті бас қарған қазақтың тұңғыш әскери газеті – «Қазақстан сарбазының» бү гін де жабылып қалғаны өкінішті ақ...
Кеңес Одағының Батыры, даңқты генерал Мамсуровтың ұрпағы – ұлты осетин полковник Казбек влади мирович Мамсуровты да үнемі риза шылық сезіммен еске аламын. Әсіре се Сапарғали аға екеуі бас қосқанда ХІХ ғасырдың ақсүйектері секілді тұрмыстан тыс, мәңгілік адами құн дылықтар турасында еменжарқын әңгімедүкен құрып отырар еді. Әскери интеллигенцияның тағы бір жарқын өкілі – генералмайор Марат Нағұманов жайлы бұрынырақ жазған болатынмын. Бұл кісілердің бәрі қазір құрметті демалыста. Ал енді олардың орнын кім басады? Осы сұрақ мені қатты мазалайды. Себебі бүгін жоғары әскери оқу орындарында өте қиын өтпелі кезеңде – өткен ғасырдың 90 жылдары дүниеге келіп, «боевик» фильмдермен сусындап, өз бетімен өскен ұрпақ білім алуда... Қазақта «үмітсіз – шайтан» деген сөз бар. Бұл ертеңінен түңілген, үмітін жоғалтқан адам шайтанмен тең деген мағынаны білдірсе керек. Ендеше, мен де ертеңнен, ертеңгі жастардан үмітімді үзбеймін.
Хим.
элемент Балгерге бері летін жоралғы
Ауыз шеті Document Outline
жүктеу/скачать 3,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|