Экономика айнасы
– Бүгінде наурызкөжені әркім өз біл-
жүктеу/скачать 10,39 Mb. Pdf көрінісі
|
– Бүгінде наурызкөжені әркім өз біл- генімен жасап жүр. Осы орайда сіз жыл- да наурызкөже дайындайсыз ба? Сіз дің наурызкөжеңіздің құрамында не бар екенін біле отырсақ. қ. – Наурыз айынд д а
пі сі с рі рі ле ле ті тін н кө кө же же н ні ң ң бі бі р- р- не ше атауы бар: жылкөже, наурызкөже, амал көже, тілеукөже, уызкөже. Наурызкө- же ні мен бала кезімнен, жастайымнан шер- миіп тойып ішкен адаммын. Қазір ойлап отыр сам, батыстағы көріс айт пен біздің На- ры р
қ лд д ағ ағ ы ы наур
ур ызкөже жасап, жыл басын ба баст
ст ап ап той ой ла ла йт йт ын ын к к ез езең еңіміз қатар екен. Олар бір-бірімен хабарласып отырмаса да, Нау- рыз ды бір уақытта бастап тойлатқан. Мен нау рызкөжені ежелден пісіріп өстім. Және жыл сайын пісіремін. 2009 жылы 240 кісіге нау рызкөже пісіріп тараттым. Үйде 1910 жылы жасалған 40 л л ит ит рл рл ік к қ қ ар ар а а қа а за за ны ны м м бар. 103 жылдық қа қара
ра қ қ аз азан
ан ым ым д ды т тол ол т т ы- ы- рып, жылына бір-ақ рет наурызкөже пі сі ре- мін. Сөйтіп, бір рет қалалық әкімдікке пі сіріп әкелдім. Әкімқара, қара халық, сол жер де ар бада отырған мүгедекке дейін қай та ай- на лып келіп наурызкөжені қайта-қайта ішті. Бе Бе ре ре ке ке д д ар ар ығ ығ ан ан с с ол ол б б ір р нау рыз көже жұрттың бә бә рі рі не не е е мі мін- н- ер ер кі кін н же жетті. Қазы-қар та дан бутерброд жасап, ба уыр сақ та пісіріп әке ліп едім, дастарқан бір ортай мады. Нау рызкөже пісіру маған дәс түрге айналған. Жыл сайын 21 наурыз күні пісіремін және жұрт тың бәрі со ны асыға күтеді. Кейбіреулер «қайталап, та ғы пісірші» деп сұр ұр ай
ды ды . . Еш Еш қ қ аш аш ан а қ қ ай ай та та - ла маймын. Ол бір р іш
ке ке нн нн ен ен к ке
е ле ле р жы жылғ лғ а а де йін әрбір адамның таңдайында қалуы ке- рек. Келер жылды сол нау рыз кө же нің дәмін әркім асыға күтуі тиіс. Айта кетер жайт, мен наурызкөжеге келе алмағандарға өзім арнайы апарып беремін. Ол Ол а а да да мн мн ың ың д д әр әр еж еж е е де д ңгейі әртүрлі болуы мү мү м м кі кі н. н М М әс әс ел ел ен ен , ол ол қ қ ар а а базарда сауда жа- сап отырған, сол жылы алдына барғанда ма ған жылы қабақ танытқан біреу болуы мүм кін. Ол бір көріп, сәлемдескен, бірақ мүлдем ара лас-құралас болмаған адамым болуы да мүм кін. Немесе өзім бір ерекше қадір тұтқан қа дірлі адам болуы да ықтимал. Менің со ның бәрін н ақ ақ о
о сы ы к к үн үн і і ес ес ім ім е тү
тү сі сі рі р п, п,
елеусіз қалдырмауғ уғ а а ты ты ры ры са сам.
м. Н Нау ау ры ры з з кө кө - - жем ді құйып, қазы-қарта, бауырсақ, құрт, ірім шік, жентімнен қосып арнайы апарып бе ремін. Қазақ мұны «сыбаға» дейді. Жыл- кө жедегі ұстанар ырымым осындай. Сөзімнің соңында айтарым, Ұлыс – той- ды ды ң ң ат ат ы, ы, н н ау ау ры ры з з – ай ай ды ды ң аты. Ұлыстың ұлық ме ме ре реке
ке сі сі ұ ұ лы лы і і ст стер ер ді ді ң ң басы болғай! Еліміз есен, жұртымыз тыныш болғай! Көргеніміз той, төрт құбыламыз соған сай болғай! Көңіліміз әманда жай болғай! Әмин! – Әңгімеңізге рақмет! Сұхбаттасқан Қ Қ уа уа ны ныш ш ӘБ ӘБ ІЛ ІЛ ДӘ ДӘ ҚЫ ҚЫ ЗЫ ЗЫ МЕНІҢ НАУРЫЗКӨЖЕМ ОСЫНДАЙ Мен нау рыз көжені пісіру үшін жыл бойы да йын да ламын. Наурызкөже үшін арнайы соғым м ны ны ң ң кә кә р р і і жі жі лі л гі гі н, н, с с ем ем із із қ қ ой ой дың сүбесін, жылқының ң қа қа зы зысы сы м м ен ен жалын және е қ қ ой ой ды ды ң ң құ құ йр йр ығ ығ ын ын с с үр үр ле ле п п са са қтаймын. Менің науры ы зк зкөж өжем емде де 1 1 3 3 түрлі зат болады. Ең бастысы, «Алланың жолына осы 13 түрлі дәмнің басын қосып тұрған суды» атап, алдымен қара қазанға таза, тұндырылған, бір күн тұрған тұнық суды құя мын. Және ретімен жеті түрлі дән, бес түр лі дәм қосамын. Дән дерді алдымен суға қайнатып алған соң, жас еттің сорпасына тағы бір қо сып қайнатамын. Үрлеме бұр шақты қазының сорпасына пісіремін. Өйткені ол ол қ қ аз аз ын ын ың ың с с ор о пасының дәмін тар тып ал ал ад ад ы. ы. С С өй өй ті т п, п, ж ж ал ал пы пы к к өж өж еге аралас- ты ты ры ры п п жі жібе бе рс рс ең, сүр қазының дәміні ің ң қа қа йд йдан ан ш ш ығ ығ ып ып ж жат ат қа қа ны ны н н іш кен адам аң ғара алмай қалады. Бүкіл дәнді қазымен қосып пісірсең, сүрдің қадірі бол- май қа лады. Ал әрбір қасықтан үрлеме бұршақпен бірге аузыңа сүрдің дәмі кел ген де оның дәмі таңдайыңда қалып қояды. Сүрді күлдей етіп турап көжеге се бемін. Мен сондай-ақ арнайы наурызкөже үшін Зайсаннан сұйық құрт, Ақ- тө бенің тарысын, Қызылорданың талқанын, Нарынқолдың құртын алдырып қосамын. Нау у ры ры зк к өж өж ед ед ег ег і і әр әр бі бі р р дә дә нн нн ің і қадір-қасиетін білу керек к . . Су Су ды ды м м ен ен Алланың жо олы лы на на д д еп еп қ қ ұй ұй са са м, м, 1 1 2 2 дә дә н н ме ме нен дәмді жылдан ама н, н, а айд йдан ан е е се се н н жет кен 12 айдың құрметіне деп қосамын. Міне, менің наурызкөжем осындай. ӨНЕРТАПҚЫШ А А у у ы ыл л т т ұ ұ р р ғ ғ ыны жол талғамайтын көлік құрастырды Кез келген техниканың тілін білетін, осы ауыл дың байырғы тұрғыны Жайлаухан Қа- се новтің інісі Ерболатпен және ауылдасы Ба уыржан Алшынбаевпен бірлесіп, жаңа кө лік түрін құрастыруына өңірдегі қолай- сыз ауа райының «пай да да сы сы»
» ти ти ге ге н н се се кі кі лд лд і. і. Бұл ауыл тұрғындар ын ын
ың н нег ег із із гі гі к
кәс әс іп іп к к өз өзі
і әрі талғажу етері – елді мекеннен бес-алты ша қырым жердегі Зайсан көлі. Нақтырақ айт сақ, оның балығы. Бар тіршілігін ба- лық пен байланыстырған ауыл жұртының нау рыз туысымен дағдарып қалғаны рас- ты ты
Ер Ер іг іг ен ен қ қ ар ар к к өл өл ге ге б б ар р ар жолдың бәрін бі бі т т еп еп, , ба ба лы лы қш қшы ы қа қа уы уы мғ мғ а а қолайсыздық ту- дырған-ды. Жайлаухан бастаған жігіттерге жаңа көлік құрастыру идеясы осы кезде келген.
Бұл қандай көлік? Қалай құрасты рыл- ды?
– Кәдімгі «Урал» мотоциклінің қаң қа- сына өзінің моторын са са лы лы п, п, «Мо Мо ск с ви ви ч» ч» кө лігінің коробкасын н ор орна на тт ттық ық . . Мо Мо то т ци цикл кл дис кісінің ішіне жеңіл автомобильдің дис- кісін орнатып, «ГАЗ-66» жүк көлігінің ка ме- расын салдық. Дөңгелек тайғанамауы үшін резеңке ленталармен орап, қышыр жа- садық. Дөңгелектің дәл ортасын ала ай- на н лд лд ыр ыр а жа а пс пс ыр р ға ғ н н лентаға арасын 15 см ет ет іп іп , , 6 6 ми ми лл ллим им ет етрл рл ік ік б б ол ол ттар бекіттік. Осы- дан соң жаңа көлігіміз қарды да, мұз бен балшықты да елемей жүре беретін болды, – дейді су жаңа көліктің қыр-сырын тү- сіндірген Жайлаухан Қасенов. Қазір Жайлаухан бастаған азаматтар балшықты бұйым құр лы лы к к өр өр мейтін, қа қа р
мен мұзда қаннен-қ ап апер ер сі сіз з жү жү ре ре ті т н н жа жа ңа ңа көліктерімен ызғытып жүрген жайы бар. Айтпақшы, қазір мұны көрген өзге ауыл тұрғындары да жол талғамайтын көлікті жасап жатқан көрінеді.
ТӨТЕ
НШ НШ Е Ж А Ғ Д АЙ Қызыл суды ы ң ң би биыл ылғы ғы қарқыны қатты. Қарағанды аймағына қардың қалың түсуі және күннің күрт жылуынан үйлерді су алып кетіп жатыр. Айтып келмейтін апаттың сы сы ңа ңа ры ры с с ан ан ал ал ат ат ын ы қызыл су өң өңір ір де дегі гі 7 7 3 3 үй үй ді ді қ қапы қалдырды. Бұл туралы Қарағанды облысының төтенше жағдайлар жөніндегі департаментінде өткен брифингте ресми тұлғалар мәлімдеді. Күршім ауд д ан анын ын ың ың А А лғ лғ аб аб ас ас ауы лының тұрғ ғ ын ыны ы жа жа қы қы нд нда ерек ше көлік құрастырып шы- ғар ды. Ерекшелігі сол – бұл көлік жол талғамайды. Бейнелеп айт сақ, отқа салсаң жанбайды, суға сал л са с ң батпайды. Расында да да , , со со ла лай. й. Нақтырақ айтсақ, , ө
тк ткен
ен а а пт пт ан аның ың с со о ңы ңы - - на таман, 14-15 наурыз күндері жауған жаң быр салдарынан қар жылдам еріп, об- лыс тың бірқатар өңіріндегі тұрғын үйлерді су алды. Су басқан үйлердің 59-ы Қарағанды қа қа
л ас ас ын ын да да о о рн рн ал ал ас ас қа қа н. Т Т еміртау қаласына қа қа
раст ст ы ы Ақ Ақта та у у ке ке нт нт ін ін ің ің М М ырза стансысында – 5, Саран қаласында – 5, Ақтас кентінде 4 үйді су алған. Үйге кірген судың деңгейі 50-70 сантиметрге дейін көтерілген.
Департамент бастығының айтуынша, ға рыштан алынған суреттер бойынша мо- ниторинг тәулігіне екі і р
ет т жаңартылы ы п п оты рады. Жүйелі жұм м ыс ыс н н әт әтиж
иж ес ес ін інде
де з зар ар - - дап шеккендер жоқ. Т Т ұрғындар ү й йлер
і іне
оралуда. Төтенше жағдайдардың алдын алу мақсатында 158 техника қолданылып, 270 адам тартылды. «Қазгидромед» орталығының мәліметі бо б
бл ыс аум
у ағындағы өзендердің де де
ң ге ге йі йі 1 1 -1 1,5 ,5 м м ет ет рг рг е е кө кө т терілген. «Әсіресе Нұ ра және Шерубай-Нұра өзендері қауіп ту ғызуы мүмкін. Сол себепті өзендерге ба- қылау күшейтілді» дейді департамент бас- тығы.
жүктеу/скачать 10,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|