Мемлекетті басқарудың үшінші формасы – Достастық яғни бұрынғы “Британ Бірлестігі” (Ұлыбритания басшылығымен) құрамындағы мемлекеттер (1931 жылы құрылған). “Егеменді елдердің ерікті ассоциациясы” құрылымындағы ұйым, оған мүше елдер сыртқы және ішкі саясаттарында теңқұқықтық пен дербестікке ие. Олардың ішінде әлемдегі аса ірі және жоғары дамыған елдер – Канада мен австралия да бар.
Мемлекетті басқарудың төртінші формасы – бір ғана елмен сипатталады, ол ел – Ливия Араб Республикасы, немесе ресми түрде Социалистік Халықтық Ливия Араб Жамахириясы. Бұл форма басқа бірде - бір елде жоқ, және де Ливия басшылары өз елдерін – Жамахирия деп тануын басқалардан қатал түрде талап етір отыр (Жамахирия – араб тілінен аударғанда, мазмұны “халық өкіметі” немесе “бұқаралық мемлекет” деген мағынаны білдірді. )
Лекция 5 Тақырыбы: Әлем халықтарына географиялық тұрғыдан шолу.
(1 сағат)
Мақсаты – Халықтардың таралып орналасуының болашағына баға беру, әркелкі халықтың орналасуына байланысты, оның себептері мен одан туындайтын мәселелерді түсіндіре отырып және таба білулері қажет Жоспары Нәсілдік, діни, тілдік ерекшеліктеріне қарап топтастыра білуі
Халықтардың ұдайы өсуіне (динамикалық) әсер етуші факторларды анықтау
Әлем халықтарының салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы әркелкі, мәдениеті де ұқсамас ерекшеліктер құрайды. Этнография ғылымы – халықтардың қоғамдық құрылысын, өзара қарым – қатынастарын зерттейді. Тұрмыс дегеніміз әрбір халықтың ғасырлар бойы қалыптастырған сан салалы тіршілігі, салт - санасы, әдет - ғұрпы, күнделікті қоғамдағы өмірі, жалпы ұлттық ерекшелігі. Дүниені мекендеген саны жағынан үлкенді – кішілі халықтардың әрқайсысының ғасырлар бойы қалыптасқан тек өзіне лайықты тұрмыс ерекшелігі бар.
Этнографияны зерттейтін проблемалардың біреуі мәдениетке деген түсінік бар. Мәдениеттің өзін екіге бөлінеді: 1. Заттай. 2. Рухани. Адамның физикалық еңбегінің нәтижесінде заттай мәдениет түзіледі. Ал ақыл, ой жемісі рухани мәдениетті түзеді. Әр халықтың тұрмысының, мәдениетінің өэгешеліктері, ерекшелігі сол ұлттың ерекшелігі Этнография: археология, тіл, әдебиет, музыка, сурет, архитектура, антропология, география және т.б. саладағы пәндермен тығыз байланысты. Этнография алғашында XVIIIғ. аяғы XIXғ. басында Батыс Еуропа елдерінде ерекше мән беріліп Англия мен Америкада «Антропология» деп атаған. Бұл елдерде «Антропологиялық қоғам» құрылып кейінгі жылдарда «Әлеуметтік антропология», «Мәдени антропология» деп атаған.
Әлеуметтік антропологияның ірі өкілдерінің бірі Д. Фрезер отарланған Африка, Азия және басқа құрлықтағы елдерді жақын зерттеуге тырысқан. Реакцияшыл этнографтардың пікірі бойынша дүние жүзінің барлық халықтары тең емес деген ойға саяды. XIXғ. орта кезеңінде бұл нәсілшілдік теорияның бірі францияның жазушысы, антрополог Гобино болатын. Өз еңбегінде Азия, Африка елдеріндегі отарланған халықтарын нәсілі жағынан жетілмеген, кемтар халықтар деп атады. Жер шарының бөліктеріне таралып мекендеушілерді Ойкумендер (гр. Ойкео – мекендеуші, тұрушы) деп атайды.