Экономикалық, әлеуметтік және саяси географияның негізгі даму кезеңдері. Курстың мақсаты мен міндеттері, объектісі, пәні


) елдердің саяси және мемлекеттік жүйесінің ерекшеліктерін, басқару нысандарын және әкімшілік-аумақтық бөлінуін; 2)



бет4/5
Дата16.10.2023
өлшемі154,33 Kb.
#115616
1   2   3   4   5
Байланысты:
Лекция 1 вэг[1]

1) елдердің саяси және мемлекеттік жүйесінің ерекшеліктерін, басқару нысандарын және әкімшілік-аумақтық бөлінуін;
2) мемлекеттік аумақты, оның саяси-географиялық жағдайы мен шекарасын қалыптастыру;
3) халықтың әлеуметтік-таптық, ұлттық, діни құрамы және осы әлеуметтік топтар арасындағы қатынастар;
4) партиялық-саяси күштерді, оның ішінде саяси партияларды, қоғамдық ұйымдарды және т.б. сәйкестендіру;
5) сайлау науқандарын және мемлекеттiк, жергiлiктi, сондай-ақ мемлекетаралық органдарға сайлауды өткiзу.
ЭӘСГ зерттеу объектісі кең мағынада қоғамның аумақтық ұйымы болып табылады. Нақты зерттеу объектілері болып халық шаруашылығының аумақтық құрылымы және оның маңызды элементтері (экономикалық аудандар, аумақтық өндірістік кешендер, өнеркәсіп орталықтары, жекелеген кәсіпорындар және т.б.), сондай-ақ қоныстану нысандары табылады.
ЭӘСГ зерттеудің объектісі экумен (ойкумен) болып табылады, оның кеңістіктік экономикалық құрылымдары мен қоғамдық өмірді ұйымдастыру формалары бар географиялық қабықтың қоныстанған, дамыған бөлігі. ЭӘСГ бұл құрылымдар мен формаларды олардың дамуы мен қызмет етуінде, әртүрлі әлеуметтік-экономикалық және саяси формацияларда және әртүрлі деңгейде – жергілікті, аймақтық, ұлттық, халықаралық, ғаламдық деңгейде зерттейді.
Аумақтық өндірістік кешен (АӨК) бұл елдің немесе экономикалық ауданның халық шаруашылығына кіретін белгілі бір аумақ шегінде өзара байланысты және өзара тәуелді салалар жиынтығы. АӨК қызметінің негізгі ерекшеліктеріне өзара қарым-қатынастардың тұрақтылығы (кешеннің қандай да бір бөліктерінің немесе оның ішіндегі буындардың бұзылуына байланысты, тұтастай алғанда кешеннің тиімділігі төмендейді), өндірістік процестердің ырғағы (кешен элементтерінің тұрақты өзара қатынастарына тиіс), жергілікті ресурстардың барлық түрлерін ұтымды пайдалану, сондай-ақ салалық жоспарлау мен басқаруды үйлестіру үшін оңтайлы, жасанды түрде жасалған жағдайлар.
ЭӘСГ зерттеу пәні әртүрлі иерархиялық деңгейде жергілікті және аймақтықтан жаһандық деңгейге дейінгі географиялық еңбек бөлінісінің әсерінен қалыптасатын халықтың, табиғатты пайдаланудың және экономиканың кеңістіктік құрылымы болып табылады.
  • Экономикалық, әлеуметтік және саяси географияның құрамына өзіндік, неғұрлым нақты объектісі мен зерттеу пәні бар жекелеген салалар кіреді. Мысалы, халық географиясы (демография) халықтың таралуы мен ұдайы өндірісінің ерекшеліктерін, ал экономикалық география экономиканың орналасуын зерттейді.
  • Олардың әрқайсысында өзіндік бағыттарды да ажыратуға болады. Мысалы, экономикалық географияда – өнеркәсіп географиясы, ауыл шаруашылығы географиясы, көлік географиясы, қызмет көрсету саласы географиясы т.б.

Экономикалық-географиялық ғылымның негізгі міндеті табиғатты барынша ұтымды пайдалану және қоғамның өмірі мен өндірістік қызметі үшін оңтайлы жағдайлар жасау бойынша ұсыныстар әзірлеу мақсатында қоғамдық-өндірістік кешендер мен оларда болатын қатынастарды зерттеу болып табылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет