Эксперименттік әдіс туралы жалпы ғылыми түсініктерге сипаттама беріңіз және қолданылуы бойынша жіктеңіз



бет1/3
Дата18.02.2023
өлшемі122,17 Kb.
#68995
  1   2   3

Эксперименттік әдіс туралы жалпы ғылыми түсініктерге сипаттама беріңіз және қолданылуы бойынша жіктеңіз


  1. Эксперименттік әдіс туралы жалпы ғылыми түсініктерге білу.

  2. Ғылыми эксперименттік әдістерді жіктеу.

Эксперимент (лат. (лат. experimentum – сынақ, тәжірибе) – таным әдісі, оның көмегімен шындық құбылыстары бақыланатын және басқарылатын жағдайларда зерттеледі. Бақылаудан зерттелетін объектінің белсенді жұмысымен айырмашылығы, эксперимент есептерді тұжырымдау мен оның нәтижелерін түсіндіруді анықтайтын теория негізінде жүзеге асырылады. Көбінесе эксперименттің негізгі міндеті іргелі маңызы бар теорияның гипотезалары мен болжамдарын тексеру болып табылады (шешуші эксперимент деп аталады). Осыған байланысты эксперимент тәжірибенің бір түрі ретінде жалпы ғылыми білімнің ақиқатының критерийі қызметін атқарады.



Эксперимент, зерттеу әдісі жаңа уақыттың жаратылыстану ғылымында пайда болды (в.Гильберт, г. Галилей). Ол алғаш рет эксперименттердің алғашқы классификациясын жасаған Ф. Бэконның еңбектерінде философиялық түсінік алды. Ғылымдағы эксперименттік қызметтің дамуы білім теориясында эмпирикалық және теориялық білімнің арақатынасын әр түрлі түсінетін рационализм мен эмпиризмнің күресімен қатар жүрді. Неміс классикалық философиясынан басталған осы бағыттардың біржақтылығын жеңу диалектикалық материализмде аяқталды, онда теориялық және эксперименттік іс-әрекеттің бірлігі туралы тезис таным процесінде сенсорлық және рационалды, эмпирикалық және теориялық деңгейлердің бірлігі туралы жалпы ережелерінде талданылды.

Эксперименттік зерттеулердің жіктелуі

  • Сипаттамалық әдіс

  • Бақылау әдісі

  • Эксперимент

Сипаттамалық әдіс - маңыздысын бөліп, елеусізін жоққа шығара отырып, зерттеу объектілерінің байқалатын сыртқы белгілерін нақтылау. Бұл тірі табиғатта болып жатқан құбылыстарды талдауға, оларды салыстыруға, белгілі заңдылықтарды табуға, сондай-ақ жалпылауға, жаңа типтерді, класстарды ашуға және т.б мүмкіндік береді. Сипаттау әдістері ежелгі дәуірде қолданыла бастады, бірақ бүгінгі күнге дейін өзектілігін жойған жоқ және ботаника, этология, зоология және т.б. қолданылады.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет