Электростатика
Электр энергиясын қашыққа тасымалдау. Трансформатор
жүктеу/скачать 9,11 Mb.
|
Электр и магнетизм Лекция (2)
| Электр энергиясын қашыққа тасымалдау. Трансформатор. Айнымалы токтың кернеуін өзгерту: оны арттыру немесе төмендету үшін трансформатор қолданылады.
Трансформаторды ең алғаш жасаған және іс жүзіне енгізген И.Ф. Усагин мен П.Н.Яблочков. Трансформаторды екі немесе одан да көп орамы бар тұйық ферромагнит өзекшеден құралады (cурет). N1 және N2 орамнан тұратын бірінші және екінші реттік катушкалар тұйық темір өзекшеге бекітілген. Бірінші реттік ораманың ұштары айнымалы э.қ.к.-ге қосылған, олай болса, ол орамада өзекшеде айнымалы магниттік ағын Ф тудыратын айнымалы ток I1 пайда болады.Магнит ағыны екінші реттік орамандан тұтасымен өтеді. Магниттік ағынның өзгерісі барлық екінші реттік орамдарда өзара индукцияының э.қ.к., ал бірінші реттік орамда өздік индукция э.қ.к.-н 6-сурет
тудырады. Бірінші реттік орамадағы І1 ток Ом заңы бойынша анықталады: мұндағы R1-бірінші реттік орамның кедергісі. R1 кедергідегі кернеудің түсуі тезайнымалы өрісте э.қ.к. салыстырғанда өте аз болады, олай болса Екінші реттік орамадағы пайда болатын өзара индукцияның э.қ.к.-і (1) мен (2) өрнекті салыстырып екінші реттік оарамда пайда болатын э.қ.к.-і аламыз , (29) мұндағы минус таңбасы екінші реттік және бірінші реттік орамалардағы э.қ.к.-лер фаза бойынша қарама-қарсы екендігін көрсетеді. N2/N1 орам сандарының қатынасы трансформация коэффициенті деп аталады. Трансформаторлардағы энергия шығынын ескермесек (заманау транформаторларда 2% -дан аспайды) екі орамадағы ток қуаты бірдей болады: , бұдан, жоғарылардағыны ескерсек . (30) болса, жоғарылатқыш трансформатор, болса, төмендеткіш трансформатор болады. Трансформаторлар электр энергиясын тасымалдау және тарату үшін қолданылады. Электр станцияларының генераторлары кернеуі бірнеше мың вольт энергия өндіреді. Бұл кернеу тікелей пайдалануға үлкен, ал шалғай қашықтыққа тасымалдауға аз, себебі желідегі шығын Q=I2Rt, қажетті қуатта едәуір болады. Ток күшін азайту, яғни шығынды кеміту үшін, N=const болған кезде кернеуді жүздеген мың вольтқа жоғарылату қажет. Осы жайт трансформатор арқылы іске асырылады. жүктеу/скачать 9,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|